1. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 20041 NOVA RAČUNOVODSTVENA DIREKTIVA 2013/34/EU Meliha Bašić, Jadranka Kapić, Haris Jahić

2. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 20042 New European Accounting Directive  U službenim novinama Evropske Unije (Official Journal of the European Union) dana 29.06.2013. godine, objavljena je nova Direktiva Evropskog Parlamenta i Vijeća Evrope (2013/34/EU) iz oblasti računovodstva, o godišnjim finansijskim izvještajima, konsolidovanim finansijskim izvještajima i povezanim izvještajima određenih tipova preduzeća.  Direktiva je stupila na snagu 19.07.2013.  Period usklađivanja nacionalnih propisa sa ovom Direktivom je do 20.07.2015.

3. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 20043 New European Accounting Directive  Zamjenjuje i IV (78/660/EEZ) i VII Računovodstvenu direktivu (83/349 EEZ) Evropskog Vijeća,  Pokriva sve odredbe i propise Evropske Unije koje se tiču finansijskog izvještavanja za pojedinačne korisnike (IV Direktiva) i konsolidovanih finansijskih izvještaja (VII Direktiva).

4. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 20044 New European Accounting Directive  Strategija EU :  Prvo misli na male  Poduzetništvo kao način razmišljanja  Europe is good for SMEs – SMEs are good for Europe   U prvi red se stavljaju interesi malih i srednjih subjekata, a nastoje se zapravo minimizirati zahtjevi koji se stavljaju pred njih.  U Direktivi spominju razna izuzeća i oslobađanja u pogledu vrste, sadržaja i forme izvještaja kao i obaveze revizije, koja imaju prije svega mali i srednji subjekti, a navedena su također i izuzeća koja imaju male i srednje grupe u dijelu koji se bavi konsolidovanim finansijskim izvještajima. 

5. Promocija principa “Prvo misli na male”  U skladu sa Poveljom za mala preduzeća je posebno važno da se u svim područjima politike pri ispitivanju ili izradi novih zakonskih propisa primjenjuje načelo : "Think Small First" (prvo misli na mala preduzeća),  što znači da donosioci političkih odluka u obzir uzimaju sve karakteristike zanatskih i malih preduzeća, u što je uključeno i ocjenjivanje uticaja propisa na zanate i mala preduzeća.

6. Stanje u evropskoj privredi danas  Zanatske radnje i mala preduzeća čine centar evropske privrede i društva.  20 miliona malih i srednjih preduzeća čini 99 % svih biznisa u Evropi.  98 % svih evropskih preduzeća ima manje od 50 zaposlenih, a 90 % svih preduzeća su još manja i imaju manje od deset zaposlenih.  MALA PREDUZEĆA ZAPOŠLJAVAJU POLOVINU UKUPNE RADNE SNAGE EVROPE, A NJIHOV UDIO U STVARANJU PRIVREDNE VRIJEDNOSTI IZNOSI 40%.

7. Karakteristike stanja u Evropskoj privredi tokom 2000-tih  Velika su preduzeća dominirala privrednom scenom u 60-im i 70-im godinama prošloga vijeka. No, nakon toga su se trendovi počeli zaokretati.   Velika su preduzeća racionalizirana putem restrukturiranja,  outsourcing-a (povjeravanje dijela poslova vanjskim izvršiteljima) ili  downsizing-a (smanjivanje broja zaposlenih u poduzeću).   Globalizacija je dovela do povećanja komparativnog pritiska na proizvodna poduzeća na skupim lokacijama, zbog čega su se proizvodni pogoni počeli seliti u zemlje u kojima su troškovi niži, uz istovremeno povećanje produktivnosti upotrebom novih tehnoloških rješenja   Broj preduzeća u Japanu i SAD se povećavao znatno brže nego u Evropi.Evropa je počela zaostajati za svojim glavnim konkurentima.   Strukturalne su promjene u privredi usmjerile evropske komparativne prednosti u pravcu aktivnosti koje se zasnivanju na znanju.   Kao rezultat navedenih promjena nastale su nove poduzetničke inicijative, naročito u uslužnim djelatnostima. 

8. Referentni dokumenti o poduzetništvu u EU i Regionu Zapadnog Balkana

9. REFERENTNI DOKUMENTI O PODUZETNIŠTVU U EU IREGIONU ZAPADNOG BALKANA  Referentni dokumenti o poduzetništvu u EU I Regionu Zapadnog Balkana :  1.LISABONSKA STRATEGIJA (2000.)  2.EVROPSKA POVELJA O MALIM PREDUZEĆIMA (2000)  3.ZELENA KNJIGA O PODUZETNIŠTVU (2003)  4.AKCIONI PLAN ZA PODUZETNIŠTVO - EAP (2004.)  5.SMALL BUSINESS ACT FOR EUROPE – SBA (2008.) ___________  1.SME Policy Index 2009 Progres in the Implementation of theEuropean Charter for Small Enterprises in theWestern Balkans  2.Primjena EU Povelje za mala i srednja preduzeća na nivou kantona doprinosi razvoju politika malih i srednjih preduzeća na nivou Bosne I Hercegovine i regije Zapadnog Balkana

10. Lisabonska strategija  U Lisabonu 2000. godine Vijeće Evrope je utvrdilo ciljeve koje je potrebno ostvariti u odnosu na zaposlenost, privredne reforme i socijalnu koheziju.Do 2010.godine Unija namjerava:  “Postati najkonkurentnija i najdinamičnija privreda svijeta koje će se zasnivati na znanju i koja će biti sposobna ostvariti održiv privredni rast te osigurati nova i bolja radna mjesta kao i veću socijalnu koheziju”.  U 2001. godini Vijeće Evrope je postiglo dogovor oko strategije održivog razvoja i uvelo ekološku komponentu u strategiju iz Lisabona.  Vijeće je uvidjelo potrebu radikalne transformacije privrede ukoliko se do 2010. godine želi postići cilj od 15 milijona novih radnih mjesta.

11. Lisabonska strategija – važnost malih preduzeća za EU  1. Mala su preduzeća osnovni stub evropske privrede.  2.Glavni su izvor zaposlenja, te u njima nastaju mnoge poslovne ideje.  3.Nastojanja Evrope oko uvođenja nove ekonomije uspjet će samo ukoliko se mala preduzeća stave na vrh ljestvice prioriteta.  4.Mala preduzeća najosjetljivija su na promjene u poslovnom okruženju. Posebno ih pogađa pretjerana birokratija, ali će isto tako među prvima doživjeti procvat kada se ukinu birokratske prepreke ili uvede sistemi nagrađivanja uspješnosti.  5.Mala su preduzeća glavni pokretači inovacije, zaposlenja, te socijalne i lokalne integracije u Evropi.  Odluka: Treba tek stvoriti najpogodnije okruženje za mala preduzeća i poduzetništvo.

12. EVROPSKA POVELJA O MALIM PREDUZEĆIMA (EUROPEAN CHARTER FOR SMALL ENTERPRISES )  Evropska povelja o malim preduzećima je dokument koji je usvojilo Evropsko vijeće na samitu u junu u Santa Maria de Feira 2000. godine, kojom se malim preduzećima preporučuje korištenje svih prednosti koje nudi privreda zasnovana na znanju.  Povelja odražava privrženost Evropske unije malom i srednjem preduzetništvu kao najvažnijem izvoru novih radnih mjesta, inovativnosti, ekonomskoj dinamici i socijalnoj uključenosti.  Bosna i Hercegovina je kao i ostale zemlje zapadnog Balkana pristupila Evropskoj povelji o malim preduzećima tokom Samita u Solunu 2003. godine.

13. Neki podaci o EU: Preko 20 milijuna društava Preko 4,5 milijuna pokriveno je računovodstvenim direktivama

14. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200414 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  Tačno definisanje:  subjekata koji imaju javnu odgovornost, i  pojma materijalnosti

15. IASB-ova definicija SME  Pravno lice male i srednje veličine: –- Nema uvijek javnu odgovornost: Javno se s njim ne trguje. Nije financijska institucija. Ne pruža neophodno javne usluge. Nije gospodarski signifikantan u svojoj zemlji. –- Objavljuje FI opšte namjene za vanjske korisnike.

16. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200416 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  Dopuna podjele privrednih subjekata:  MIKRO SUBJEKTE,  MALE SUBJEKTE,  SREDNJE SUBJEKTE,  VELIKE SUBJEKTE,

17. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200417 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  Tačno definisanje subjekata koji imaju javnu odgovornost, kao i pojam materijalnosti  Dopuna podjele privrednih subjekata:  MIKRO SUBJEKTE,  MALE SUBJEKTE,  SREDNJE SUBJEKTE,  VELIKE SUBJEKTE, i na  MALE GRUPE  SREDNJE GRUPE I  VELIKE GRUPE

18. Finansijsko izvještavanje za SME u EU  Što je to SME?  Granični iznosi ZA MALA PREDUZEĆA: OBIM BILANSA < 4 400 000€ NETO PROMET < 8 800 000€ BROJ ZAPOSLENIH < 50 (ne prelazi dva od tri kriterija) 1 Neto iznosi su prihvaćeni u 2005.

19. Finansijsko izvještavanje za SME u EU SREDNJA PREDUZEĆA: OBIM BILANSA < 17 500 000€ NETO PROMET < 35 000 000€ BROJ ZAPOSLENIH < 250 (ne prelazi dva od tri kriterija) 1 Neto iznosi su prihvaćeni u decembru 2005

20. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200420 European Accounting Directives MikroMaliSrednjiVeliki Zaposleni101050250Više od 250 Bilansna suma 350 0008 000 00040.000 000Više od 40.000 000 Neto prihod700 0004 000 00020 000 000Više od 20.000 000  KRITERIJI ZA PODJELU PREDUZEĆA * iznosi su dati u Eurima

21. OBVEZNICI PRIMJENE MEĐUNARODNIH STANDARDA FINANCIJSKOG IZVJEŠĆIVANJA U BIH SREDNJA preduzeća - Iznos prosječne vrijednosti imovine je od 1 - 4 milijona KM, - ukupan prihod iznosi od 2 - 8 milijona KM, - 50 - 250 zaposlenih u preduzeću MALA preduzeća - Iznos prosječne vrijednosti imovine manji je od 1milijona KM, -ukupan prihod je manji od 2 milijona KM -Ima manje od 50 zaposlenih u preduzeću VELIKA preduzeća -Iznos prosječne vrijednosti imovine prelazi 4 milijona KM, -ukupan prihod iznosi više od 8 milijona KM, -Imaju preko 250 zaposlenih u preduzeću Zakon o računovodstvu i reviziji FBIH (/09) (ispunjava dva od tri kriterija)

22. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200422 European Accounting Directives Male grupeSrednje grupeVelike grupe Zaposleni50250Više od 250 Bilansna suma 8 000 00040.000 000Više od 40.000 000 Neto prihod4 000 00020 000 000Više od 20.000 000  KRITERIJI ZA PODJELU GRUPA * iznosi su dati u Eurima

23. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200423 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  c) Vrednovanje imovine i Fer vrijednost :  Kako se navodi u članu 6. „nove” Direktive, stavke koje su priznate u finansijskim izvještajima treba vrednovati ili po principu nabavne cijene ili troška proizvodnje, kako bi se obezbjedila pouzdanost finansijskih izvještaja. Međutim, države članice mogu dozvoliti ili čak zahtjevati vrednovanje fiksne imovine po revalorizovanim iznosima.  U slučaju finansijskih instrumenata za koje pouzdano tržište može biti identifikovano, onda je to tržišna vrijednost. U slučaju da pouzdano tržište ne može biti identifikovano za određeni instrument, ali može biti identifikovano kroz svoje komponente ili sličan instrument, tržišna vrijednost se izvodi iz komponenti ili sličnog instrumenta;  U slučaju finansijskog instrumenta za koje pouzdano tržište ne može biti identifikovano, vrijednost dobivena od opšte prihvaćenih modela i tehnika vrednovanja smatra se tržišnom vrijednošću, ukoliko takvi modeli i tehnike mogu osigurati razumnu procjenu.

24. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200424 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  d) Dodatna objavljivanja u zabilješkama  Poglavlje 4 donosi još jedan novitet u ovoj Direktivi, a to su podaci koje je potrebno objaviti u vezi revalorizovanih rezervi. Direktiva nalaže da se u zabilješkama objavi tabelarni prikaz koji će omogućit uvid u fluktuacije revalorizovanih rezervi zajedno sa podacima o poreznom tretmanu, te knjigovodstveni iznos stalnih sredstava koji bi bio priznat da se stalna sredstva nisu revalorizovala. Značajne pretpostavke modela vrednovanja na osnovu kojeg je utvrđena fer vrijednost;  Za svaku kategoriju je potrebno objavit promjene u vrijednosti koje su direktno uključene u bilans uspjeha i promjene koje su uključene u rezervi fer vrijednosti;  Za svaku vrstu izvedenih finansijskih instrumenata treba objavit informacije o obimu i prirodi, uključujući i značajne uvjete koji mogu uticati na iznos, vrijeme i izvjesnost budućih novčanih tokova te;  Tabelarni prikaz koji će omogućit praćenje promjena u rezervi fer vrijednosti tokom finansijske godine.

25. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200425 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  e)Izjava o korporativnom upravljanju  kodeks korporativnog upravljanja subjekta (OECD smjernice),  kodeks korporativnog upravljanja koje je subjekt dobrovoljno odlučio primjenjivati,  sve relevantne informacije o praksi korporativnog upravljanja primijenjene iznad zahtjeva nacionalnog okvira;  ukoliko subjekt, u skladu sa nacionalnim zakonom, odstupi od kodeksa korporativnog upravljanja, potrebno je navesti razlog i objašnjenje za odstupanje; ukoliko je subjekt odlučio da ne poštuje kodeks uopšte mora objasniti razloge zbog kojih je učinio navedeno;  opis osnovnih karakteristika interne kontrole i upravljanja rizicima, vezano za proces finansijskog izvještavanja;  informacije koje zahtjevaju tačke (c), (d), (f), (h) i (i) člana 10(1) Direktive 2004/25/EC Evropskog Parlamenta i Vijeća od 21. aprila 2004, ukoliko subjekt podliježe propisima te Direktive;  opis načina rada skupštine dioničara, njezinih ključnih ovlasti, opis prava dioničara i kako ih je moguće izvršiti, osim ukoliko je navedeno regulisano nacionalnim zakonom;  sastav i rad administrativnih, upravnih i nadzornih tijela i njihovih povjerenstava.

26. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200426 New European Accounting Directive  NOVOSTI:  f) Odgovornost Odgovornosti i obavezi koju imaju članovi administrativnih, menadžerskih i nadzornih tijela unutar organizacije za sastavljanje i prezentaciju finansijskih izvještaja i godišnjeg izvještaja o poslovanju :   godišnji finansijski izvještaji, godišnji izvještaj o poslovanju i kada se prezentira odvojeno izvještaj o korporativnom upravljanju, odnosno  konsolidovani godišnji finansijski izvještaji, konsolidovani godišnji izvještaj o poslovanju i kada se prezentira odvojeno konsolidovani izvještaj o korporativnom upravljanju;

27. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200427 New European Accounting Directive  NOVOSTI: g) Revizija „Predmet revizije biti finansijski izvještaji društava koja imaju javnu odgovornost, srednjih i velikih društava od strane revizorskih kompanija koje imaju dozvolu od strane države članice za obavljanje revizije u skladu sa Direktivom 2006/43/EC ”. Također, donesen je član 35. u kome se navodi da, kao minimum revizorski izvještaj mora sadržavati.

28. (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200428 New European Accounting Directive NOVOSTI: h) Izvještaj o plaćanjima prema vladama  Ukupno plaćene iznose prema svakoj vladi;  Ukupno plaćene iznose prema vrstama plaćanja (mogu biti: proizvodna prava, porezi na dobit, dividende, razni bonusi, licencna prava, druga plaćanja vezana za licence i koncesije..)  Ukoliko su ta plaćanja vezana za određeni projekat, potrebno je objaviti ukupna plaćanja razvrstana po vrstama za svaki projekat i ukupna plaćanja za određeni projekat. Bilo koje plaćanje, bilo da se radi o seriji plaćanja ili jednostrukom plaćanju, koje je u sumi ispod 100.000 € nije potrebno uvrstiti u navedeni izvještaj tokom godine.

29. HVALA NA PAŽNJI (c) Rita Ilisson Oct. 27, 200429