2. تقسيم بندي تك ياخته ها ساركوديناها: داراي پاي كاذب، مانند آميبها
تاژكداران: در حالت ترفوزوئيت داراي ضمائم آزاد به نام تاژك مانند ليشمانيا، تريپانوزومها و تريكوموناها
مژه داران: سراسر بدنشان از مژه هاي ريزي پوشيده شده.، مانند بالانتيديوم كلي
اپي كمپلكسا: اسپورداران يا هاگداران در اين گروه قرار دارند. به انواع خوني مانند پلاسموديومهاي مولد بيماري مالاريا، اسپورداران نسج مانند توكسوپلاسما، اسپورداران روده اي مانند ايزوسپورا و اسپورداران ريوي مانند پنوموسيستيس كاريني تقسيم ميشوند.
ميكروسپورومها: انگلهاي بسيار ريز داخل سلولي در بسياري از مهره داران و بي مهرگان

3. اپی کمپلکسا(اسپوروزوآ)☺
اپی کمپلکسها تک ياخته هايی هستند که در ناحيه سر دارای يک کمپلکس پيچيده (مجموعه راسی) از جمله پولار رينگ (PR) ، کونوئيد (C) ، راپتری (D) ، غشاء دو لايه (IN) ، غشاء خارجی (OM) و حلقه های زير کونوئيد (P) می باشند.
☺ شکل فعال انگل را زوئيت مانند تروفوزوئيت و اسپروزوئيت و شکل غيرفعال انگل را سيست می نامند.
☺ تكثير غير جنسي به صورت شيزوگوني (مروزوئیت) و تکثیر جنسی بصورت گامتوگونی (گامتوسیتها) و سپس اسپورگونی (اسپروسیست) می باشد.

5. اسپوروزوآهاي خوني پلاسموديومها بابزيا
اين تك ياخته ها در خون زندگي نموده و انگل گلبولهاي قرمز مي باشند.
معمولا داراي يك ميزبان مهره دار و يك ميزبان بي مهره ميباشند.
بيماريهاي مهمي را ايجاد مي نمايند. پلاسموديومها عامل مالاريا و بابزيا عامل بابزيوز ميباشند.
تاريخچه بيماري مالاريا

6. گونه هاي انساني عامل ايجاد بيماري
(Malaria) مالاريا
گونه هاي انساني عامل ايجاد بيماري
Plasmodium spp:.
P.vivax (پلاسموديوم ويواكس)
P.falciparum (پلاسموديوم فالسي پاروم)
P.malariae (پلاسموديوم مالاريه)
P.ovale (پلاسموديوم اواله)
اين انگلها در انسان ايجاد مالاريا، تب جنگل، تب نوبه يا پالوديسم مينمايند.

7. اتيولوژي انواع چهار گانه عامل بيماري مالاريا در داخل گلبول قرمز
تغذيه تك ياخته از طريق پينوسيتوز
تجزيه اكسي هموگلوبين و ساخت پروتئين مورد نياز
نوع فالسي پاروم ايجاد انواع كشنده و مرگ زا
انواع ويواكس، مالاريه و اواله خوش خيم

8. اپيدميولوژي
يك ميليارد نفر در جهان در معرض خطر و انتقال تابع دو عامل: گونه هاي آنوفل مناسب و افراد حامل گامتوسيت
هر منطقه يك نوع از انواع پلاسموديوم شايعتر است
در مناطق معتدل: پلاسموديوم ويواكس غالب بوده و فقط در تابستان منتقل ميشود. شايعترين نوع در جهان
در مناطق نيمه گرمسيري انواع فالسي پاروم و ويواكس شايع، طول مدت انتقال بيشتر از اواسط بهار تا پائيز، درمناطق حاره انتقال در تمام طول سال
نوع مالاريه داراي انتشار جهاني و در مناطق استوايي و تحت حاره شايع
نوع اواله در غرب آفريقا و پاره اي مناطق آسياي جنوب شرقي
آمريكاي شمالي، اروپا و استرالياعاري از مالاريا و آفريقا، آسيا و آمريكاي جنوبي كانونهاي فعال

9. Geographical Distribution
Malaria
Geographical Distribution

10. مورفولوژي: تابع مراحل زندگي انگل ميباشد
مرحله اول يا اسپروگوني يا توليد مثل جنسي در بدن پشه آنوفل ماده
پشه ها ناقل انگل (و همچنين ميزبان نهايي انگل)
مرحله دوم يا شيزوگوني يا توليد مثل غيرجنسي در بدن انسان كه ميزبان واسط انگل
در بدن انسان سلولهاي جنسي يا گامتوسيتها نيز بوجود مي آيند. آغاز دوره گامتوگوني از بدن انسان آغاز

11. مراحل مختلف سيكل زندگي انگل (ويواكس)
پشه الوده انسان را نيش و تعدادي از اشكال آلوده كننده انگل را كه اسپوروزوئيت ناميده ميشود وارد بدن انسان ميشود.
مرحله آندوژن يا فاز انساني شامل:
الف) دوره شيزوگوني نسجي يا خارج گلبول قرمزي:
ب) دوره شيزوگوني خوني يا گلبول قرمزي
ج) دوره گامتوگوني
مرحله اگزوژن يا مرحله پشه اي

12. Malaria
Life Cycle
Extrinsic Period
Intrinsic Period

13. الف) دوره شيزوگوني نسجي يا خارج گلبول قرمزي
اسپوروزوئيت كرمي پس از نيم ساعت از تلقيح پشه ناپديد وارد سلولهايي پارانشيم كبدي
در سلولهاي كبدي تغيير شكل و از طريق تقسيم شيزوگوني تقسيم و تبديل به مروزوئيت نسجي
در اثر تقسيمات مكرر در داخل سلولهاي كبدي شيزونت كبدي ايجاد
اندازه و زمان لازم براي تشكيل شيزونت كبدي در انواع مختلف انگل متفاوت

14. طول دوره شيزوگوني نسجي در انواع مختلف پلاسموديوم
در فالسيپاروم از همه كوتاهتر ظرف 6 روز اندازه شيزونت به 60ميكرون رسيده، حاوي حدود 40 هزار مروزوئيت
در ويواكس ظرف 8 روز اندازه شيزونت به 45ميكرون رسيده، حاوي حدود 10 هزار مروزوئيت
در اواله ظرف 9 روز اندازه شيزونت به ميكرون رسيده، حاوي حدود 15 هزار مروزوئيت
در اواله از همه طولاني تر حدود 15 روز طول ميكشد تا شيزونت رسيده ايجاد و حاوي حدود 20هزار مروزوئيت
شيزونتهاي بالغ كبدي نهايتا پاره و وارد جريان خون ميشوند.
نكته: مرحله كبدي در نوع فالسيپاروم فقط يكبار انجام ميشود، لذا عود بيماري ديده نميشود.ولي دوره كمون تا 9 سال گزارش شده است.
نكته: در انواع ويواكس و مالاريه عود بيماري ديده ميشود.تعدادي از مروزوئيتها دوباره به سلولهاي كبدي وارد شده يك زندگي بطئي ايجاد ميشود كه در اين حالت به آن هيپنوزوئيت گويند.

15. ب) دوره شيزوگوني خوني يا گلبول قرمزي
مروزوئيت هاي حاصل از شيزونت كبدي وارد جريان خون
انگلها به سطح گلبولهاي قرمز مي چسبد و وارد ان ميشود(تروفوزوئيت)
در ابتداي امر انگل شبيه حلقه انگشتري
انگل رشد و تبديل به آميبوئيد يا تروفوزوئيت در حال رشد ميشود
ايجاد دانه هاي زرد، قهوه اي يا سياهرنگ در نتيجه تجزيه هموگلوبين
سپس هسته تقسيم و ايجاد پره شيزونت يا شيزونت اوليه
بسته به نوع انگل بين 6 تا 32 هسته ايجاد
سپس اطراف هر يك از هسته ها كمي سيتوپلاسم فراگرفته و ايجاد شيزونت رسيده يا بالغ
طول مدت شيزوگوني خوني در انواع مختلف متفاوت: در نوع مالاريه 72 ساعت ( چهار يك)و در بقيه انواي 48 ساعت (سه يك)

16. مشخصات شيزوگوني خوني در نوع ويواكس
رينگها درشت تر و بزرگتر از نوع فالسي پاروم
رينگ يك سوم قطر گلبول
طول مرحله رينگي نيز كوتاه است
تمام اشكال در خون محيطي ديده ميشود
اندازه تمام مراحل انگل بزرگتر از بقيه گونه ها
رينگ و تروفوزوئيت به شكل آميب
شيزونت حاوي مروزوئت
گلبول حاوي انگل رنگ پريده حاوي دانه هاي شوفنر
گامتوسيها بزرگ و گرد

17. مشخصات شيزوگوني خوني در نوع فالسي پاروم
رينگها كوچكترو ظريف تر از نوع ويواكس
رينگ يك ششم قطر گلبول
وجود رينگ با دو كروماتينو چندين رينگ در يك گلبول شايع
به جز موارد شديد تروفوزوئيت و شيزونت به ندرت در خون محيطي ديده ميشود
شيزونت رسيده حاوي 24-8 مروزوئيت
گلبول حاوي انگل حاوي دانه هاي مورر

18. مشخصات شيزوگوني خوني در نوع مالاريه
تمام اشكال در خون محيطي ديده ميشود
رينگ و تروفوزوئيت شبيه به ويواكس
وجود تروفوزوئيت نواري
دانه هاي زيمن در داخل گلبولهاي انگل زده
شيزونت رسيده گل مينايي و حاوي 12-6 مروزوئيت
اندازه گلبول قرمز آلوده طبيعي و گاه كوچك(تمايل به گلبولهاي پير)

19. مشخصات شيزوگوني خوني در نوع اواله
مراحل خوني انگل و تغييرات شبيه به ويواكس
رنگدانه شوفنر مشخص تر از ويواكس
تروفوزوئيت در گسترش نازك تخم مرغي شكل و لبه هاي گلبول نامنظم
شيزونت رسيده حاوي 12- 8مروزوئيت
تمايل به رتيكولوسيتها

24. Malaria
Life Cycle
Schizogony

25. ج) دوره گامتوگوني
تعدادي از مروزوئيتها پس از ورود به گلبول قرمز انگلهايي با سيتوپلاسم متراكم و هسته بزرگ به نام گامتوسيت مي كنند.
گامتوسيتها از نظر جنسي جدا از هم هستند
گامتوسيت ماده يا ماكروگامتوسيت و گامتوسيت نر يا ميكروگامتوسيت
گامتوسيتها در نوع ويواكس و مالاريه گرد و بسيار شبيه
در نوع ويواكس
گامتوسيتها بزرگ، گرد يا بيضي
ماكروگامتوسيت داراي سيتوپلاسم آبي پررنگ و هسته متراكم
ميكروگامتوسيت داراي سيتوپلاسم آبي مايل به خاكستري و هسته به صورت يك توده كروماتيني و شبكه مانندو دانه هاي هموسيدرين پراكنده

26. شكل گامتوسيتها در نوع فالسي پاروم
گامتوسيتها لوبيايي يا موزي شكل
ماكروگامتوسيتها باريك تر از ميكرو گامتوسيت داراهسته كوچك و قرمز با رنگدانه در اطراف آن
ميكرو گامتوسيتها سوسيسي شكل با سيتوپلاسم آبي كم رنگ، هسته صورتي تيره و رنگ دانه منتشر در سيتوپلاسم

27. Malaria

28. Malaria

29. Malaria
P.falciparum

30. Malaria
P.vivax

31. Malaria
P.ovale

32. Malaria
P.malariae

33. مرحله اگزوژن يا مرحله پشه اي
پس از ايجاد گامتوسيتها در خون محيطي بيمار اگر آنوفل ماده فرد را نيش بزند گامتوسيت وارد بدن پشه شده و مرحله اگزوژن يا مرحله پشه اي آغاز ميشود.
گامتوسيت نر تاژكدار مي شود (اگزفلاژلاسيون) و تبديل به ميكروگامت يا گامت نر ميشود.
گامتوسيت ماده تبديل به ماكروگامت ميشود.
ميكرو گامت اطراف ماكروگامت را گرفته لقاح صورت ميگيرد و تخم ايجاد ميشود.
از اين پس مرحله گامتوگوني پايان و مرحله اسپروگوني ايجاد ميشود
به تدريج تخم كشيده و كرمي شكل و تبديل به ااكينت ميشود.
ااكينت حاصل از سلولهاي جدار معده گذشته و زير پرده پوشش خارجي معده قرار گرفته تبديل به ااسيست گرد و مدور ميشود.
ااسيست تبديل به اسپروسيست و اسپروسيست ها در اثر تقسيمات مكرر اسپروزوئيتهاي ظريف و مدور ايجاد ميكند.
اسپروزوئيتهادراز ودوكي شكل توسط مايع سلومي به اندامهاي دهاني و مخصوصا غدد بزاقي پشه ميرود
با نيش پشه 2 تا 3 هزار اسپروزوئيت وارد بدن انسان ميشود

34. Life Cycle
Sporogony
طول دوره اگزوژن بر حسب نوع انگل شرايط محيطي از جمله دما، رطوبت و نوع حشره ناقل متفاوت است. در مورد پلاسموديوم ويواكس و فالسيپاروم حدود 1 تا 2 هفته، اواله چند روز بيشتر و مالاريه از همه طولاني تر و حدود 3 هفته يا بيشتر است.

35. Malaria Vector پشه آنوفل ماده :

36. Malaria Vector A.stephensi A.fluviatilis A.culicifacies A.superpictus
A.maculipennis
A.sacharovi
A.d’thali

37. P.falciparum

38. P.vivax

39. P.ovale

40. P.vivax

41. P.falciparum

42. P.falciparum

43. P.malariae

44. P.ovale

45. P.ovale

46. نشانه هاي باليني
دوره نهفته 40-8 روز نشانه هاي اوليه و غير اختصاصي: سردرد، ترس از نور، تهوع و استفراغ حمله مالاريايي همزمان با منظم شدن پارگي گلبول قرمزهر 48 تا 72 ساعت شامل: لرز(cold stage): احساس سرما كه دقيقه طول ميكشد. تب (:(hot stag 6-2 ساعت دماي بدن درجه ميباشد. عرق :(wet stage) چند ساعت احساس بهبودي و نياز به خواب بزرگي طحال بهبود خودبه خودي در مالارياي اواله و مالاريه پس از حدود 10 حمله عود معمولا تا يكسال پس از حمله اوليه اشكال بدون نشانه گاهي به علت ضعف ايمني نشانه دار ميشوند سير مالارياي فالسيپاروم سريعتر از بقيه (2-3 هفته) و عوارض يا مرگ در همين مدت بروز ميكند.

47. Malaria Fever Curve 42°C Day1 Day2 Day3 Day4 41°C 40°C 39°C 38°C 37°C
Temp.
Time
Dr.Fata/M33

48. عوارض عوارض در ويواكس، مالاريه و اواله نادر و در فالسيپاروم شايع شامل:
انسداد عروق
مالارياي مغزي: خطرناكترين عارضه فالسيپاروم
كم خوني
تب پيشاب سياه: اغلب در فالسيپاروم و به ندرت در ويواكس و مالاريه
نشانگان نفروتيك: بويژه در نوع مالاريه (عوارض كليوي به علت نكروز توبولها و چسبيدن گلبولها در مالارياي شديد ناشي از فالسيپاروم
مالارياي سرد در مالارياي فالسيپاروم
نشانه گان بزرگي طحال گرمسيري
هيپوگليسمي به دنبال درمان با كينين و كينيدين
هيپرپارازيتمي : آلودگي درصد بسيار خطرناك

51. Malaria

54. Malaria

55. بيماريزايي عمدتا به علت:
هموليز گلبولهاي آلودهو به ندرت انعقاد منتشر داخل عروقي
آزاد شدن متابوليتهاي انگل(رنگدانه ها)
واكنشهاي ايمني در مقابل آنتي ژنهاي متابوليت انگل
چسبيدن گلبولها به هم در مالارياي فالسيپاروم
در مالارياي مغزي گلبولها بيشتر آلوده ميشوند
تماس كبد و طحال با مواد آزاد شده از گلبولهاي آلوده همچنين فاگوسيتوز گلبولهاي طبيعي سبب بزرگي كبد و طحال تجمع رنگدانه ها
در مالارياي مغزي افزايش TNFرا داريم
كاهش گلبولهاي سفيد در مالارياي فالسيپاروم
آلبومين كمتر از حد طبيعي و ايمونوگلوبين ها بيشتر از حد طبيعي
اختلال در تنظيم حجم خون به علت تب، افزايش نفوذپذيري عروق، از دست دادن آب بدن و كاهش سديم

56. Differential Diagnosis
Babesia

57. Malaria Diagnosis Direct Blood Smear Thick film Thin film Culture QBC
Immunoserology

58. نكات مهم در آزمايش خون از نظر مالاريا
گرفتن شرح حال
نمونه برداري
تهيه گستره نازك و ضخيم
مشاهده ميكروسكوپي
گزارش به پزشك معالج

59. گرفتن شرح حال از بيمار مشكوك به مالاريا
اطلاعات شخصي
مسافرت هاي اخير
علايم باليني
داروهايي كه مصرف نموده

60. نمونه برداري از نظر مالاريا
نمونه برداري از نظر مالاريا
حجم نمونه
زمان نمونه برداري

61. تهيه گستره از نظر مالاريا
تهيه گستره از نظر مالاريا
گستره نازك
Thin blood film
گستره ضخيم
Thick blood film

62. مشاهده ميكروسكوپي گستره خون از نظر مالاريا
15 دقيقه جستجوي گستره
مشاهده اشكال مختلف انگل
تشخيص نوع پلاسموديوم
دقت در يافتن نوع دوم انگل (مالارياي مخلوط(

63. گزارش آزمايش مالاريا به پزشك معالج
گزارش آزمايش مالاريا به پزشك معالج
گزارش اشكال مختلف مشاهده شده
تعيين نوع يا انواع انگل .
توصيه جهت نمونه برداري در نوبت بعدي .

64. TREATMENT Policy انواع درمان درمان سركوبگر(suppressive therapy)
درمان باليني (clinical cure)
درمان ريشه اي (radical cure)
TREATMENT Policy
Blood Schizontocidal Chloroquine
Liver Schizsontocidal Primaquine
Gametocytocidal Pyimethamine

65. پيشگيري و كنترل مبارزه با حشره ناقل از طريق:
حشره كشهاي ابقايي
بهسازي محيط
مبارزه بيولوژيك
استفاده از حشره كشهاي آغشته به حشره كش
بيماريابي و درمان دسته جمعي
پيشگيري دارويي
واكسيناسيون