Download presentation
Presentation is loading. Please wait.
Published byДилдора Хакимова Modified about 1 year ago
1
Pedagogika fan sifatida
2
Ma'ruza mazmuni: 1.Pedagogika fanining shakllanish tarixi. 2.Pedagogika inson haqidagi fan sifatida: ob'ekti, predmeti, funktsiyalari, metodologiyasi va tadqiqot usullari. 3.Zamonaviy pedagogikaning toifaviy apparati.
3
Pedagogikaning paydo bo'lishi va rivojlanishi. Qadimgi dunyoning eng rivojlangan davlatlarida (Xitoy, Hindiston, Misr, Gretsiya) allaqachon tarbiya tajribasini umumlashtirishga urinishlar bo‘lgan. Tabiat, inson, jamiyat haqidagi barcha bilimlar o‘shanda falsafada to‘plangan va unda ilk pedagogik umumlashtirishlar qilingan.
4
Yevropa ta'lim tizimlarining beshigi qadimgi yunon falsafasi edi: Demokrit (miloddan avvalgi 460-370 yillar) Sokrat (miloddan avvalgi 469-399) Platon (miloddan avvalgi 427-347 yillar) Aristotel (miloddan avvalgi 384-322 yillar) Mark Kvintilian (35-96 yillar)
5
Paides - bolalar ago – yetaklamoq Pedagogika Ksenofont Platon Sokrat
6
"Men odamman va men uchun hech qanday insoniy narsa begona emas." - Uyg'onish davri shiori. Rotterdamlik Erazm (1466-1536) Vittorino de Feltre (1378-1446) Franssua Rabele (1494-1553) Yan Amos Komenskiy (1592-1670) pedagogikani falsafadan ajratib, ilmiy tizimga rasmiylashtirdi! Jon Lokk (1632-1704) D. Didro (1713 – 1784) K. Gilvetsiy (1715 -1771) P. Golbax (1723 – 1789) J.J. Russo (1712-1778)
7
Yan Amos Komenskiyning “Buyuk didaktika" Ishda sinf-dars tizimi asoslari ilk marta ishlab chiqilgan - erkin darsni o‘rgandi, - o'quv yili chegaralarini belgiladi - joriy, chorak va oraliq nazoratni kiritdi; - sinfdagi o'quvchilar sonini belgiladi; - tabaqalashtirilgan yondashuvni ochib berdi. -sinfda o'quvchilarning bir xil yoshdagi tarkibi bo'lishi kerakligiga ishonch hosil qildi. Asosiysi bu maqsadni aniq belgilash. Yosh davri va ta'lim tizimi: -6 yilgacha -bolalik- Oilada tarbiya. "Oila tarbiyasi bo'yicha qo'llanma". - 6 yoshdan 12 yoshgacha "Rasmlardagi hissiy dunyo." Vizual usuldan foydalanish kerak. - 12 yoshdan 18 yoshgacha- o'qitish, bolaning amaliy mashg'ulotlari. - 18 yoshdan 24 yoshgacha- yetuklik- akademiyalar va universitetlar.
8
Yosh davri va ta'lim tizimi: -6 yilgacha -bolalik- Oilada tarbiya. - 6 yoshdan 12 yoshgacha. "Rasmlardagi hissiy dunyo." Vizual usuldan foydalanish kerak. - 12 yoshdan 18 yoshgacha- yoshlar - bolaning amaliy mashg'ulotlari. "Tillarga ochiq eshik". - 18 yoshdan 24 yoshgacha- yetuklik- institut va universitetlar.
9
Xalq pedagogikasi ertaklar Tez aytishlar dostonlar afsonalar belgilar laparlar boshqotirmalar Allalar maqollar
10
XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Pedagogik muammolar bo'yicha jadal tadqiqotlar AQShda boshlandi, u yerda pedagogik fikr markazi asta-sekin o'zgarib bordi. Umumiy tamoyillar shakllantirildi, ta'lim tamoyillari belgilandi, samarali ta'lim texnologiyalari ishlab chiqildi va amalga oshirildi. Jon Dyui (1859-1952) Edvard Torndayk (1874-1949)
11
PEDAGOGIKANING FAN SIFATIDAGI XUSUSIYATLARI Pedagogika fanining insonparvarlik xususiyati uning insonga nisbatan missiyasida namoyon bo`ladi. Insonga ta'sir qilish kerak, lekin bosim o'tkazmaslik kerak. Insonning ma’naviy boy bo‘lishiga, ijodiy faol bo‘lishiga, tabiat va jamiyat bilan muvozanatni topishiga yordam berish kerak... Pedagogika fanining shaxsiy-sub'yektiv tabiati o'qituvchilarning ta'limning oliy maqsadlariga erishishdagi shaxs sifatidagi faoliyatida namoyon bo'ladi va sub'ektiv omillar bilan belgilanadi: - kasbiy mahorat va ijodkorlik - o'qituvchining kasbiy mahorat darajasi - o'qituvchining shaxsiy qobiliyat darajasi. - talabalarning rivojlanishi
12
Pedagogika fanining ehtimollik tabiati pedagogik muammolar va vaziyatlarni yechishda namoyon bo'ladi, ularni atrofdagi makon va vaqt bilan bog'liq holda ko'rib chiqish kerak. Pedagogik vazifa Kim? Qayerda?Qachon?Kim bilan?Nima uchun? Nega? Pedagogik vaziyatni yechish natijasi
13
Pedagogika -t-ta'lim qonunlari va qonuniyatlari haqidagi fan. (I.P. Podlasy) -i-inson tajribasini uzatish, yosh avlodni hayot va faoliyatga tayyorlashning maqsadli jarayoni haqidagi fan. (N.V. Bordovskaya, A.A. Rean)
14
Pedagogikaning ob'ekti Pedagogika fanining predmeti - pedagogik jarayon pedagogik fakt (fenomen ) Ta'lim Tarbiya O‘qish Pedagogikaning toifalari
15
Pedagogik toifalar haqida: TA'LIM O'QISH = o’qish-mustaqil o‘rganish; O'RGATISH va O‘QITISH = boshqasi o'rgatadi; TA’LIM = o'rganish = o’qish + o'qitish = o'zaro ta'sirning ikki tomonlama jarayoni, bir tomondan, o'quvchilarning o'quv va kognitiv faoliyatini va ikkinchi tomondan, o'qituvchining kasbiy pedagogik faoliyatini o'z ichiga oladi.
16
Ta'lim Ta’lim o'qituvchilar va talabalar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning maxsus tashkil etilgan, maqsadli va boshqariladigan jarayonidir. O'qitish- talabalarning o'quv ishlarini tashkil etish, o'quvchilarning motivatsiyasi va bilim faoliyati tajribasini shakllantirish, ta'lim mazmunini rejali va tizimli ravishda o'tkazish. O'qitish- bilim, qobiliyat, ko'nikmalarni o'zlashtirish, dunyoqarashni shakllantirish, o'quvchilarning aqliy kuchi va potentsial imkoniyatlarini rivojlantirish, o'z-o'zini tarbiyalash ko'nikmalarini mustahkamlash.
17
TARBIYANING Pedagogik toifalari haqida Shaxsiy rivojlanish uchun yangi ma'lumotlarni assimilyatsiya qilish, o'zlashtirishni amalga oshirish kerak. TARBIYA - maqsadli ta'sir qilish shaxsning motivatsion va qadriyat sohasini rivojlantirish. Natijada, zamonaviy madaniyat me'yorlarining shaxsiy ma'nosini anglash va dunyoga hissiy- qadriyatga asoslangan munosabatini shakllantirish.
18
Shaxsning tuzilishi Diqqat (yo‘nalganlik): ehtiyojlar, motivlar, qiziqishlar, munosabatlar, qadriyatlar, ideallar Temperament Xarakter Qobiliyatlar
19
Tarbiya Tarbiya -bu shaxsni shakllantirishning maqsadli va tashkiliy jarayonidir. Keng pedagogikada ma'nosi- jarayon maqsadli shaxsiyatni shakllantirish maxsus tashkil etilgan ta'lim tizimi, o'zaro ta'sirni ta'minlash o'qituvchilar va o’quvchilar. Tor ma'noda- maxsus ta'lim faoliyati, shakllantirishga qaratilgan ba'zi fazilatlar, insoniy xususiyatlar va munosabatlar Tarbiyaning maqsadi har tomonlama rivojlanishda shaxsga yordam berish
20
TA’LIMNING Pedagogik toifalari haqida O'z-o'zini shakllantirish jarayoni - TA’LIM = dunyo va o'zini dunyoning bir qismi sifatida tasvirlash. TA’LIM - tarixan shartlangan va jamiyat ongida mustahkamlangan ijtimoiy standartlar - obrazlarga ongli ravishda yo'naltirilgan shaxsning jismoniy va ma'naviy rivojlanishining yagona jarayoni hisoblanadi.
21
Ta'lim Jarayon sifatida Tizim sifatida Natija sifatida Ta'lim muassasalarida va o'z-o'zini tarbiyalash natijasida bilim, ko'nikma va malakalar tizimini o'zlashtirish. Bilim, ko'nikma, tajriba va munosabatlarni o'zlashtirishda erishilgan daraja Ketma-ket ta'lim dasturlari va davlat ta'lim standartlari, ularni amalga oshiruvchi ta'lim muassasalari va ta'lim organlari tarmog'i.
22
PEDAGOGIKA FANINING FUNKSIYALARI (Vazifalar): 1.Tushuntirish 2. Transformativ (O‘zgaruvchan) 3. Prognostik
23
TUSHUNTIRISH FUNKSIYASI pedagogik faktlar, hodisalar, jarayonlarni tavsiflaydi, qanday qonuniyatlar asosida, qanday sharoitda, nima uchun tarbiya jarayonlari u yoki bu tarzda borishini tushuntiradi.
24
Transformativ (O‘zgaruvchan) FUNKSIYASI (amaliy) Fundamental bilimlarga asoslangan pedagogik amaliyot takomillashtiriladi. Tadqiqotlar natijasida ta'lim yoki tarbiya jarayonlarini tavsiflashning yangi pedagogik tizimlari va texnologiyalari yaratiladi.
25
PROGNOSTIK FUNKSIYA Pedagogik voqelikning rivojlanishini bashorat qilish. Pedagogik tadqiqotlar natijasi yangi nazariyalar, pedagogik tizim va texnologiyalar, pedagogik prognozlardir. Ular turli shakllarda taqdim etiladi: ma'ruzalar, maqolalar, monografiyalar, darsliklar, o'quv dasturlari va boshqalar.
26
Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi Falsafa Kibernetika Etika va estetika Fiziologiya Informatika Biologiya Siyosatshunoslik Iqtisodiyot Tibbiyot Psixologiya Sotsiologiya
27
Pedagogika boshqa fanlar bilan yaqin aloqada rivojlanadi: 1. Falsafa fanlari: - axloq - estetika - ilmiy tadqiqotlar -... 2. Anatomiya 3. Fiziologiya 4. Psixologiya 5. Tarix, adabiyot, tibbiyot, ekologiya, iqtisodiyot, arxeologiya...
28
Fanlarning integratsiyasi - pedagogika psixologiyasi va psixopedagogikaning paydo bo'lishiga olib keldi. Pedagogika ham aniq va texnik fanlar - kibernetik, matematika, kompyuter pedagogikasi va boshqalar chorrahasida joylashgan.
29
Zamonaviy pedagogika fanining tarmoqlari: Umumiy pedagogika Yosh pedagogikasi Ishlab chiqarish pedagogikasi Harbiy pedagogika Pedagogika tarixi Maktab gigienasi Qiyosiy pedagogika Etnopedagogika Oila pedagogikasi Maxsus pedagogika: - oligofrenopedagogika -- tiflopedagogika -- karlar pedagogikasi -- nutq terapiyasi -- profilaktik pedagogika Maxsus pedagogika: - oligofrenopedagogika -- tiflopedagogika -- karlar pedagogikasi -- nutq terapiyasi -- profilaktik pedagogika
30
Tadqiqot usullari: pedagogik hodisalarni empirik bilish usullari (kuzatish; so'rov - suhbat, so'rov; maktab hujjatlarini o'rganish; faoliyat mahsulotlarini tahlil qilish; o'qitish tajribasini o'rganish va umumlashtirish; sotsiometriya; test; tajriba; adabiyot o'rganish), nazariy tadqiqot usullari (o'rganilayotgan hodisalarni tahlil qilish va sintez qilish, shu jumladan tizimli - strukturaviy tahlil; induktiv va deduktiv usullar), matematik statistika usullari (ro ʻ yxatga olish; juftlashgan taqqoslash; tartiblash; masshtablash).
31
“Xorijiy pedagogika tarixi” DavrPedagogik fikrning (fan) xususiyatlari O'qituvchilik kasbining asosiy vakillari Qadimgi dunyo O'rta asrlar Uyg'onish davri Yangi davr Zamonaviy davr
32
Dars tugadi
Similar presentations
© 2024 SlidePlayer.com Inc.
All rights reserved.