1. Pedagogik texnologiyalarni tadqiq etishning metodologik tamoyillari

2. Slide title 1 Pedagogik texnologiya asoslari 2 Pedagogik texnologiya tamoyillari 3 Pedagogik texnologiyaning manbalari, metodologik asoslari va uning turlari

3. Ta’lim mazmunini o‘zlashtirishda o'quvchilarning bilim saviyasi, o‘zlashtirish qobiliyati, ta’lim manbai, didaktik vazifalariga qarab, munosib ravishda og'zaki, ko'rgazmali va amaliy kabi uch guruhga bo'linadigan metodlarning quyidagi variantlari qo'llaniladi: o'qitishning ma’ruza (suhbat) metodi; o'qitishning ma’ruza (suhbat) metodi; o'qitishning amaliy ishlar metodi; o'qitishning amaliy ishlar metodi; laboratoriya ishlari metodi; laboratoriya ishlari metodi; mustaqil ishlar metodi; mustaqil ishlar metodi; muammoli-evristik modellashtirish metodi; muammoli-evristik modellashtirish metodi; ilmiy-ladqiqot metodlari; ilmiy-ladqiqot metodlari;

4. Pedagogik texnologiya asoslari Pedagogik texnologiya eng murakkab jarayon-insonning ta’lim-tarbiyasi bilan shug'ullanishda asosiy vosita bo'lganligi tufayli ham uning asoslari ham shaxs murakkabligi kabi xilma-xildir. Ular orasida tarixiy, nazariy, ijtimoiy, falsafiy, metodologik, pedagogik, didaktik, fiziologik, gigienik, iqtisodiy, mafkuraviy, huquqiy- me’yoriy, amaliy va boshqalar farq qilinadi. Umuman, pedagogik texnologiyaning vujudga kelishi ilmiy jarayon sifatida qaraladi. Pedagogik texnologiya o'quv predmeti va fan sifatida o'zining hayotdagi munosib o'rnini egallab bormoqda. «Pedagogik texnologiya», «Yangi pedagogik texnologiyalar», «Zamonaviy pedagogik va interfaol texnologiya», «Axborot va innovatsion texnologiyalar», «Ta’lim texnologiyasi», «Texnika», «Mahorat», «Axborot texnologiyasi», «Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari», «Ta’lim metodlari», «Tarbiya metodlari», «Pedagogik mahorat» kabi atamalar, tushunchalar, maxsus va tanlov kurslari, o'quv predmetlari shakllanib va ularning mazniun-mohiyati o'zgarib turmush va amaliy faoliyatga shiddat bilan kirib kelmoqda Pedagogik texnologiya eng murakkab jarayon-insonning ta’lim-tarbiyasi bilan shug'ullanishda asosiy vosita bo'lganligi tufayli ham uning asoslari ham shaxs murakkabligi kabi xilma-xildir. Ular orasida tarixiy, nazariy, ijtimoiy, falsafiy, metodologik, pedagogik, didaktik, fiziologik, gigienik, iqtisodiy, mafkuraviy, huquqiy- me’yoriy, amaliy va boshqalar farq qilinadi. Umuman, pedagogik texnologiyaning vujudga kelishi ilmiy jarayon sifatida qaraladi. Pedagogik texnologiya o'quv predmeti va fan sifatida o'zining hayotdagi munosib o'rnini egallab bormoqda. «Pedagogik texnologiya», «Yangi pedagogik texnologiyalar», «Zamonaviy pedagogik va interfaol texnologiya», «Axborot va innovatsion texnologiyalar», «Ta’lim texnologiyasi», «Texnika», «Mahorat», «Axborot texnologiyasi», «Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari», «Ta’lim metodlari», «Tarbiya metodlari», «Pedagogik mahorat» kabi atamalar, tushunchalar, maxsus va tanlov kurslari, o'quv predmetlari shakllanib va ularning mazniun-mohiyati o'zgarib turmush va amaliy faoliyatga shiddat bilan kirib kelmoqda

5. Pedagogik texnologiya asoslari Pedagogik texnologiyaning o'z tarkibi va mazmuni bo'yicha takomillashuvi, uning kasbiy faoliyat sifatida samaradorligining ortishi uzluksiz davom etadi. Bunday dinamik jarayon ta’lim tizimida sodir bo'ladigan o'zgarishlar bilan garmonik tarzda kechadi. Pedagogik texnologiyaning o'z tarkibi va mazmuni bo'yicha takomillashuvi, uning kasbiy faoliyat sifatida samaradorligining ortishi uzluksiz davom etadi. Bunday dinamik jarayon ta’lim tizimida sodir bo'ladigan o'zgarishlar bilan garmonik tarzda kechadi. Pedagogik texnologiyaning umumiy tavsifi va tarkibiy mazmuni uning ijtimoiy hodisa ekanligida namoyon bo‘ladi va ta'lim-tarbiya masalalari bilan bog‘liq maqsad va vazifalar, motiv va ehtiyojlar, talab va manfaatlar, qiziqish va xohishlarni amalga oshirishda ro‘yrost ko‘rinadi Pedagogik texnologiyaning umumiy tavsifi va tarkibiy mazmuni uning ijtimoiy hodisa ekanligida namoyon bo‘ladi va ta'lim-tarbiya masalalari bilan bog‘liq maqsad va vazifalar, motiv va ehtiyojlar, talab va manfaatlar, qiziqish va xohishlarni amalga oshirishda ro‘yrost ko‘rinadi

6. Pedagogik texnologiya tamoyillari Asosiy tamoyil-pedagogik texnologiyaning 0‘zbekiston Respublikasida ta’limning uchta turi umumiy o‘rta, o ‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta'lim uchun yaratilgan va amaliyotga joriy etilayotgan davlat ta'lim standartlari ham­ da ta’limning boshqa turlari uchun tegishli davlat dasturlari va talablarini bajarishga yo‘g‘rilganligidir. Asosiy tamoyil-pedagogik texnologiyaning 0‘zbekiston Respublikasida ta’limning uchta turi umumiy o‘rta, o ‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta'lim uchun yaratilgan va amaliyotga joriy etilayotgan davlat ta'lim standartlari ham­ da ta’limning boshqa turlari uchun tegishli davlat dasturlari va talablarini bajarishga yo‘g‘rilganligidir. Pedagogik texnologiya tamoyillarining manbalari ijtimoiy-ma’naviy o‘zgarishlar, yangi pedagogikpsixologik evrilishlar, pedagogika-psixologiya va barcha turdagi fanlarning integrativ va differensiativ rivojlanishi, dunyo pedagogikasi va milliy (mahalliy) pedagogikaning boy va ilg‘or tajribasi, etnopedagogika(xalq pedagogikasi)ning tarixiy va zamonaviy merosidan kelib chiqadi. Pirovard natijada, pedagogik texnologiya pedagogikaning asosiy («oltin») qoidasini bajarishga, ya’ni ta’lim va tarbiyaning birligini ta'minlashga xizmat qilishi lozim. Bunda izchillik, maqsadlilik, umumiylik kabi tamoyillar bilan bir qatorda pedagogik texnologiyaning ijtimoiy, falsafly, metodologik, didaktik, pedagogik, psixologik, fiziologik, gigienik, mafkuraviy, huquqiym e’yoriy, iqtisodiy, tarixiy, nazariy va amaliy asoslari ham baravariga qatnashadi. 0 ‘qituvchi va o‘quvchining munosabatiga daxldor tamoyillaming amal qilishi esa o'quv jarayonining sifat va samaradorligini ta’minlashning qudratli omilidir. Pedagogik texnologiyaning barcha tamoyillari o ‘zaro aloqadorlikda va bir-birini taqozo etgan holda amal qiladilar. boradi Pedagogik texnologiya tamoyillarining manbalari ijtimoiy-ma’naviy o‘zgarishlar, yangi pedagogikpsixologik evrilishlar, pedagogika-psixologiya va barcha turdagi fanlarning integrativ va differensiativ rivojlanishi, dunyo pedagogikasi va milliy (mahalliy) pedagogikaning boy va ilg‘or tajribasi, etnopedagogika(xalq pedagogikasi)ning tarixiy va zamonaviy merosidan kelib chiqadi. Pirovard natijada, pedagogik texnologiya pedagogikaning asosiy («oltin») qoidasini bajarishga, ya’ni ta’lim va tarbiyaning birligini ta'minlashga xizmat qilishi lozim. Bunda izchillik, maqsadlilik, umumiylik kabi tamoyillar bilan bir qatorda pedagogik texnologiyaning ijtimoiy, falsafly, metodologik, didaktik, pedagogik, psixologik, fiziologik, gigienik, mafkuraviy, huquqiym e’yoriy, iqtisodiy, tarixiy, nazariy va amaliy asoslari ham baravariga qatnashadi. 0 ‘qituvchi va o‘quvchining munosabatiga daxldor tamoyillaming amal qilishi esa o'quv jarayonining sifat va samaradorligini ta’minlashning qudratli omilidir. Pedagogik texnologiyaning barcha tamoyillari o ‘zaro aloqadorlikda va bir-birini taqozo etgan holda amal qiladilar. boradi.

7. Pedagogik texnologiyaning o'qituvchi (tarbiyachi) tomonidan 0‘qitish (tarbiya) vositalari yordamida o‘quvchilarga ta’sir ko‘rsatish va bu faoliyat mahsuli sifatida ularda oldindan belgilab olingan shaxs sifatlarini shakllantirish jarayoni desa bo‘ladi. Pedagogik texnologiya amaliyotga joriy etish mumkin bo'lgan ma’lum pedagogik tizimning loyihasi bo'lib hisoblanadi. Pedagogik texnologiyaning o'qituvchi (tarbiyachi) tomonidan 0‘qitish (tarbiya) vositalari yordamida o‘quvchilarga ta’sir ko‘rsatish va bu faoliyat mahsuli sifatida ularda oldindan belgilab olingan shaxs sifatlarini shakllantirish jarayoni desa bo‘ladi. Pedagogik texnologiya amaliyotga joriy etish mumkin bo'lgan ma’lum pedagogik tizimning loyihasi bo'lib hisoblanadi. Pedagogik texnologiya-ta’lim texnologiyasi, yangi pedagogik tajriba, yangi pedagogik texnologiya, axborot texnologiyasi, yangi tajriba, novator o‘qituvchilar tajribasi, ta ’lim metodlari, tarbiya metodlari kabi tushunchalarni qamrab olishi bilan birgalikda ta’lim jarayonida oldinga qo'yilgan maqsadga erishishning yo‘ii, o‘ziga xos instrumentariy bo'lib hisoblanadi. Demak, pedagogik texnologiya didaktik vazifalarni samarali amalga oshirish, shu sohadagi maqsadga erishish yo'li. Pedagogik texnologiya-ta’lim texnologiyasi, yangi pedagogik tajriba, yangi pedagogik texnologiya, axborot texnologiyasi, yangi tajriba, novator o‘qituvchilar tajribasi, ta ’lim metodlari, tarbiya metodlari kabi tushunchalarni qamrab olishi bilan birgalikda ta’lim jarayonida oldinga qo'yilgan maqsadga erishishning yo‘ii, o‘ziga xos instrumentariy bo'lib hisoblanadi. Demak, pedagogik texnologiya didaktik vazifalarni samarali amalga oshirish, shu sohadagi maqsadga erishish yo'li.

8. Pedagogik texnologiya ta’lim-tarbiya jarayonining hamma sohalarini qamrab oluvchi yaxlit tizim bo'lsa, o'qitish texnologiyasi m a’Ium fanlarni hozirgi didaktik talablar asosida o'qitishning yaxlit tizimini tashkil qiladi. Ularning o'zaro bog'liqligi «Ta’lim to'g'risida»gi qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablari asosida ishlab chiqilgan davlat ta’lim standartlarida o'z ifodasini topgan. 1. Yangi pedagogik texnologiyaning metodik asoslari davlat ta’lim standartlari bo'lib hisoblanadi. Davlat ta ’lim standartlarida talaba (o'quvchi) egallashi lozim bo'lgan bilim, ko'nikm a, malakalar mezoni belgilab berilgan. Bilim, ko'nikma va malakalar DTS talablaridan past bo'lmasligi kerak. 1. Yangi pedagogik texnologiyaning metodik asoslari davlat ta’lim standartlari bo'lib hisoblanadi. Davlat ta ’lim standartlarida talaba (o'quvchi) egallashi lozim bo'lgan bilim, ko'nikm a, malakalar mezoni belgilab berilgan. Bilim, ko'nikma va malakalar DTS talablaridan past bo'lmasligi kerak. 2. Pedagogik texnologiya va o'qitish texnologiyalarining maqsadi bitta- ijodiy tafakkur sohibini yetishtirishdan iborat. Bu maqsaddavlat ta’lim standartlarining bosh talabidir. Ta’lim jarayonidagi har bir texnologiya, berilgan topshiriqlar o'quvchining ijodiy fikrlashiga va ijodiy rivojlanishiga olib kelsin. Shunday vaziyat yaratish kerakki, o'quvchi(talaba) o'z xobishi bilan izlansin, tafakkurini rivojlantirsin, intilsin, unda fanni egallashga qiziqish uyg'onsin. 2. Pedagogik texnologiya va o'qitish texnologiyalarining maqsadi bitta- ijodiy tafakkur sohibini yetishtirishdan iborat. Bu maqsaddavlat ta’lim standartlarining bosh talabidir. Ta’lim jarayonidagi har bir texnologiya, berilgan topshiriqlar o'quvchining ijodiy fikrlashiga va ijodiy rivojlanishiga olib kelsin. Shunday vaziyat yaratish kerakki, o'quvchi(talaba) o'z xobishi bilan izlansin, tafakkurini rivojlantirsin, intilsin, unda fanni egallashga qiziqish uyg'onsin. 3. Har bir mashg'ulotda beriladigan topshiriqlar umumiy vaqtning 20-25% ini egallasin, o'quvchining ijodiy tafakkur asosida ish olib borishi esa vaqtning 70-80% miqdoriga to'g'ri kelsin. O'quvchi ko'proq amaliy bilimlarni egallasin va undan nazariy xulosalar chiqara olsin. 3. Har bir mashg'ulotda beriladigan topshiriqlar umumiy vaqtning 20-25% ini egallasin, o'quvchining ijodiy tafakkur asosida ish olib borishi esa vaqtning 70-80% miqdoriga to'g'ri kelsin. O'quvchi ko'proq amaliy bilimlarni egallasin va undan nazariy xulosalar chiqara olsin. 4. O'qitish texnologiyasida bilim berish, bilim olish usulini tanlash va o'rganishga katta ahamiyat berish, bilim olishning bahs-munozara asosida amalga oshishini ta ’minlash. 4. O'qitish texnologiyasida bilim berish, bilim olish usulini tanlash va o'rganishga katta ahamiyat berish, bilim olishning bahs-munozara asosida amalga oshishini ta ’minlash. 5. O'qitish usuli-texnologiyasi yangi pedagogik texnologiyalarning asosi bo'lib hisoblanadi. 5. O'qitish usuli-texnologiyasi yangi pedagogik texnologiyalarning asosi bo'lib hisoblanadi. 6. Ta’lim jarayonida darslarni bahs-munozara, seminar, o'yinlar, disputlar, quvnoqlar va zukkolar musobaqasi tarzida va har xil teatrlashgan vaziyatlar shaklida tashkil etish, ya’ni ta ’limda tabaqalashtirilgan yondashuvni amalga oshirish lozim. 6. Ta’lim jarayonida darslarni bahs-munozara, seminar, o'yinlar, disputlar, quvnoqlar va zukkolar musobaqasi tarzida va har xil teatrlashgan vaziyatlar shaklida tashkil etish, ya’ni ta ’limda tabaqalashtirilgan yondashuvni amalga oshirish lozim. 7. Ta’lim jarayonining tayanch bilimlarni amaliyotga tatbiq etibrivojlantirib borish asosida va tizimli tarzda tashkil etilishi yangi pedagogik texnologiya va o'qitish texnologiyalarining uzviyligini ta’minlovchi - lokal (bitta yo'nalish) holatining samara berishiga olib keladi. 7. Ta’lim jarayonining tayanch bilimlarni amaliyotga tatbiq etibrivojlantirib borish asosida va tizimli tarzda tashkil etilishi yangi pedagogik texnologiya va o'qitish texnologiyalarining uzviyligini ta’minlovchi - lokal (bitta yo'nalish) holatining samara berishiga olib keladi.

9. Hozirgi ilmiy-texnik taraqqiyot asrida ta’limni texnologiyalashtirish oldiga bir qator vazifalar qo'yilgan. Har bir dars ta ’lim beruvchi, tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi maqsadlarni ko'zda tutib amalga oshiriladi. O'quv jarayonida motivatsiya, bilish faoliyati, boshqarish faoliyati kabi o'ziga xos texnologik vazifalar mavjud: Hozirgi ilmiy-texnik taraqqiyot asrida ta’limni texnologiyalashtirish oldiga bir qator vazifalar qo'yilgan. Har bir dars ta ’lim beruvchi, tarbiyalovchi va rivojlantiruvchi maqsadlarni ko'zda tutib amalga oshiriladi. O'quv jarayonida motivatsiya, bilish faoliyati, boshqarish faoliyati kabi o'ziga xos texnologik vazifalar mavjud: 1. Motivatsiya - o'quvchilar diqqatini tortish, ichkituyg'u-istak, zaruratni shakllantirishdir. O'quv jarayonida o'quvchi va o'qituvchi uchun ham asosiy harakatlantiruvchi kuch-ichki motivatsiya bo'lishi kerak. 1. Motivatsiya - o'quvchilar diqqatini tortish, ichkituyg'u-istak, zaruratni shakllantirishdir. O'quv jarayonida o'quvchi va o'qituvchi uchun ham asosiy harakatlantiruvchi kuch-ichki motivatsiya bo'lishi kerak. 2. Bilish faoliyatida e’tiborni asosan quyidagilarga qarata borish kerak: o'quvchilarda tashabbuskorlik, mustaqillik, bilimlarni puxta o'zlashtirish istagini paydo qilish, zarur malaka va ko'nikmalami hosil qilishga moyillik tug'dirish, tafakkur rivojiga jiddiy e’tibor qaratish vah.k.. 2. Bilish faoliyatida e’tiborni asosan quyidagilarga qarata borish kerak: o'quvchilarda tashabbuskorlik, mustaqillik, bilimlarni puxta o'zlashtirish istagini paydo qilish, zarur malaka va ko'nikmalami hosil qilishga moyillik tug'dirish, tafakkur rivojiga jiddiy e’tibor qaratish vah.k.. Boshqarish faoliyatining vazifalari berilayotgan bilim, ko'nikma va malakalar tizimini tashkil etish bilan bog'liqdir. Darsda qo'llanilayotgan texnologiyalarga ularning monitoringi asosida va pirovard natijasi orqali baho beriladi. Pedagogik innovatsiya-ta’limga yangiliklarni kiritishdir. Boshqarishda pedagogik innovatsiyaga rioya qilmoq zarur. Boshqarish faoliyatining vazifalari berilayotgan bilim, ko'nikma va malakalar tizimini tashkil etish bilan bog'liqdir. Darsda qo'llanilayotgan texnologiyalarga ularning monitoringi asosida va pirovard natijasi orqali baho beriladi. Pedagogik innovatsiya-ta’limga yangiliklarni kiritishdir. Boshqarishda pedagogik innovatsiyaga rioya qilmoq zarur.

10. E’tiboringiz uchun rahmat