Download presentation
Presentation is loading. Please wait.
Published byDilshod Matkurbonov Modified over 3 years ago
1
Маълумот узатиш тармоғининг таснифи, тузилиш схемаси ва тамойиллари (2-дарс) (Қурилма конфигурацияларини созлаш) Маърузачи: Матқурбонов Дилшод Матқурбон ўғли
3
3 Маълумот узатиш тармоқлари классификацияси Бошқариш усули бўйича Марказлаш -тирилган бошқаруви бўйича Марказла шмаган бошқарув Тегишлилиги бўйича Коммутация усуллари бўйича Умумий фойдалани ш тармоғи Хусусий тармоқ Хабарлар коммутацияси бўйича Пакетлар коммутацияси бўйича Каналлар коммутацияси бўйича Дейтаграм м режими Виртуаль канал режими Вақт коммутацияси бўйича Фазо коммутацияси бўйича Минтақавий (MAN) Махаллий (LAN) Глобал ( WAN ) Худудига кўра
4
Локал тармоқ- юкланишнинг асосий қисми кичик худуд, муассаса, саноат корхона ичида чегараланади, яъни маълум катта бўлмаган худудда жойлашган компьютерлар тармоғи. Умумий холда битта ёки бир нечта бинолар ва битта ташкилотга таъллуқли бўлган қурилмалар мажмуаси; LAN- Local Area Network
5
Худудий (минтақавий) тармоқ йирик ахоли пункт ёки кичик минтақага хизмат қилиш учун мўлжалланган; MAN-Metropolitan Area Network
6
Йирик миқёсли худудий тармоқ (глобал) катта худуд, давлат, континент хамда турли континентларда жойлашган LAN, MAN туридаги тармоқларни бирлаштириш учун мўлжалланган. Мазкур магистрал тармоқ узатиш муҳити сифатида асосан оптик толадан фойдаланилади. WAN - Wide Area Network
8
«Интранет» (ички тармоқлар) атамаси - кўпинча ташкилотга тегишли фақат унинг аъзолари, ходимлари ва бошқа ваколатли шахслар учун мўлжалланган тармоқ. Ташкилотлар ўз ички веб-саҳифаларини, хавфсизлик қоидалари, ходимлар ҳисоботи ва бизнес жараёнларини тезлаштиришга учун хизмат қилади. Интранет тармоғи – тармоқда қўлланилувчи компанетлар (switch, router, server, линияда қўлланилувчи кабеллар ва х.к.з) ташкилотга тегишли курилмалари хисобланади. Экстранет – тармоқда қўлланилувчи линияни провайдр томонидан арендага олинади ва қолган қурилмалар корхонага тегишли хисобланади.
9
Маршрутизатор – бу қурилма бир тармоқдан бошқа бир тармоқга маълумотларни узатиш учун оптимал йўлни аниқлайди. Қурилма OSI/ISO моделининг учинчи (тармоқ) поғонасида ишлайди. Тезкор хотира (ТХ, RAM). Асосий вазифаси – маршрутизация жадвалини сақлаш, ARP (MAC ва IP- манзиллари ўртасида мос келишликни аниқлаш учун мўлжалланган, канал поғонаси протоколи)протоколи кешлаш. Мустақил энергия таъминотига эга хотира – NVRAM. Конфигурация файлининг (startup-config) заҳира ёки эски нусхасини ўз ичига олади. Манба улангандан ёки қайта юклангандан сўнг хотира тозалаб юборилмайди. Flash – хотира. Хотира қайта дастурлаш орқали тозалаб юборилади. Операцион тизим образини ўз ичига олади, процессордаги чипни очмасдан дастурий таъминотни янгилаш имкониятини беради. Доимий хотира қурилмаси (ДХҚ, RAM). Маршрутизаторга хизмат кўрсатиш ва дастлабки юклама учун микрокодни ўз ичига олади, унда ДХҚ маршрутизаторнинг ички бутунлигини текширади: процессор, хотира ва бошқалар.
10
Cisco IOS қурилмасига кириш усуллари Буйруқлар сатри интерфейси (CLI- Command Line Interface) га киришнинг бир неча йўли мавжуд. Қуйида энг кенг тарқалган усуллар келтирилган. Консоль Telnet ёки SSH Порт AUX Консол порт — Консол порти Ciscо қурилмасини созлаш учун ташқаридан киришни таъминлайдиган бошқарув портидир. Консол портидан фойдаланишнинг афзаллиги шундан иборатки, қурилмага тармоқ хизматларини конфигурация қилмасдан ҳам кириш мумкин, масалан, тармоқ қурилмасининг дастлабки конфигуратсияси. Бошланғич конфигурация бажарилганда, компъютер махсус кабели ёрдамида қурилманинг консол портига уланган ва тармоқ ускунасини созлаш учун терминални эмулятсия қилиш дастури бошланган..
11
Telnet — TELNET (terminal network) — тармоқ бўйлаб қурилмаларга мурожат қилиш учун мўлжалланган тармоқ протоколи. Протоколнинг замонавий стандарти RFC 854 да ёзилган. TELNET протоколининг вазифаси терминал қурилмалар ўртасида ўзаро ишлашни таъминлашдан иборат. Бу протокол терминал-терминал кўринишдаги алоқада ишлатилади. Ҳимояланмаган Telnet сеансида администраторнинг номини ва паролини ушлаш
12
Протокол Secure Shell (SSH) — бу протокол узоқдаги қурилмаларни бошқариш учун хавфсиз (шифрланган) боғланишни таъминлайди. Узоқдаги қурилмаларни бошқариш учун Telnet протоколи ўрнига SSHпротоколини қўллаш тавсия этилади. Локал тармоқларда Telnet ни қисқа вақт учун ишлатиш мумкин. Telnet эскирган протокол ҳисобланиб, қурилмалар ўртасида ишлашда шифрланмаган хавфсиз маълумот кўринишига ўхшагандай идентификация ахборотлари (фойдаланувчи номи ва пароли) ҳам очиқ узатилади. SSH узоқдаги қурилмалар билан боғланишда ҳимояни таъминлайди. Қурилмаларни аутентификация (фойдаланувчи номи ва пароли)маълумотларини ишончли шифрлайди. Шунингдек қурилмалар ўртасидаги узатилаётган маълумотларни ҳам ҳимоялайди. SSH TCP-порт 22 ни,Telnet TCP-порт 23 ни ишлатади. SSH сеансини Wireshark дастури ёрдамида кўриш
13
AUX-Буйруқлар сатри интерфейси (CLI) сеансини ўрнатиш учун эскирган усул хисобланади, у телефондаги dial-up боғланиши ёрдамида роутернинг ёрдамчи портига (AUX) уланади. Шу тарзда, консол алоқаси ёрдамида, ёрдамчи усул ҳам тармоқдан ташқари уланишни таъминлайди ва конфигурация ёки тармоқ хизматларини талаб қилмайди. Агар тармоқ хизматларининг ишлаши бузилган бўлса, масофадан бошқарувчи калит ёки роутерга телефон линиясидан кира олади.
14
Тармоқ қурилмасини созлашда консолли порт ёки Telnet / SSH уланиш учун терминал (м: компъютер)да эмулятсия дастурлари мавжуд бўлиши керак. Ушбу дастурлардан баъзилари қуйидагилардир: PuTTY Tera Term SecureCRT HyperTerminal Terminal OS X Tera Term
15
Режимы работы операционной системы CISCO IOS В иерархическом порядке режимов от базового до наиболее специализированного основными режимами являются: 1.Пользовательский режим- Switch> 2.Привилегированный режим -Switch# 3.Режим глобальной конфигурации -Switch(config)# 4.Другие специальные режимы конфигурации (интерфейса)- Switch(config-if)#
18
Горячие клавиши и клавиши быстрого вызова
20
Қурилма соатини тўғирлаш Switch#show clock *0:0:55.449 UTC Mon Mar 1 1993 Switch#clock set 22:46:15 10 march 2019 Switch#show clock *22:46:37.845 UTC Sun Mar 10 2019 Қурилма соатини тўғирлаш Switch#show clock *0:0:55.449 UTC Mon Mar 1 1993 Switch#clock set 22:46:15 10 march 2019 Switch#show clock *22:46:37.845 UTC Sun Mar 10 2019 Қурилманинг хозирги вактдаги конфигурациясини кўриш учун 2-режимда Switch#show running-config version 12.1 no service password-encryption hostname Switch spanning-tree mode pvst interface FastEthernet0/1 interface FastEthernet0/2 Қурилманинг хозирги вактдаги конфигурациясини кўриш учун 2-режимда Switch#show running-config version 12.1 no service password-encryption hostname Switch spanning-tree mode pvst interface FastEthernet0/1 interface FastEthernet0/2 1-режимдан 2-чи режимга ўтиш учун enable командаси ёзилади 1-Switch>enable 2-Switch# 2-режимдан 3-режимга ўтиш учун configure terminal командаси ёзилади 2-Switch#configure terminal 3-Switch(config)# Режимдан режимга (орқага) кайтиш учун exit (ёки disable, Ctrl C ) командаси ёзилади 1-режимдан 2-чи режимга ўтиш учун enable командаси ёзилади 1-Switch>enable 2-Switch# 2-режимдан 3-режимга ўтиш учун configure terminal командаси ёзилади 2-Switch#configure terminal 3-Switch(config)# Режимдан режимга (орқага) кайтиш учун exit (ёки disable, Ctrl C ) командаси ёзилади Конфигурацияларни сохранить қилиш Switch#copy running-config startup-config Ёки Switch#write Конфигурацияларни сохранить қилиш Switch#copy running-config startup-config Ёки Switch#write
21
Қурилмани перезагрузка қилиш учун reload командаси ёзилади Switch#reload Қурилмани завудской настройкага (по умолчание) қайтариш учун erase startup-config командаси ёзилади Switch#erase startup-config Switch#reload Қурилма номини ўзгартириш учун 3-режимда hostname командаси ёзилади Switch(config)#hostname TATU TATU(config)# Тармоқ қурилмасини хавфсизлик кўрсаткичларини созлаш 2-режимга ўтиш учун парол қўйиш (enable га парол) TATU(config)#enable password 123456 – очик калит асосида TATU(config)#enable secret burgut – шифрланган калит асосида Қурилмани перезагрузка қилиш учун reload командаси ёзилади Switch#reload Қурилмани завудской настройкага (по умолчание) қайтариш учун erase startup-config командаси ёзилади Switch#erase startup-config Switch#reload Қурилма номини ўзгартириш учун 3-режимда hostname командаси ёзилади Switch(config)#hostname TATU TATU(config)# Тармоқ қурилмасини хавфсизлик кўрсаткичларини созлаш 2-режимга ўтиш учун парол қўйиш (enable га парол) TATU(config)#enable password 123456 – очик калит асосида TATU(config)#enable secret burgut – шифрланган калит асосида
22
Уйга вазифа : Хар бир талаба Switch ва Router ни олиб юкорида келтирилган ишларни кайтадан конфигурациясини созлаш керак. (Парол ва курилманинг номини узгартирган холатда) Барча паролларни шифрланишини созлаш. TATU(config)# # service password-encryption MOTD (қурилмага киришда кирувчини огоҳлантирувчи хабар) баннерини созланг. TATU(config)# banner motd # огохлантирувчи суз # Барча паролларни шифрланишини созлаш. TATU(config)# # service password-encryption MOTD (қурилмага киришда кирувчини огоҳлантирувчи хабар) баннерини созланг. TATU(config)# banner motd # огохлантирувчи суз # Console линияга парол куйиш Switch(config)#line console 0 Switch(config-line)#password cisco123 Switch(config-line)#login Switch(config-line)#exec-timeout 0 30 Switch(config-line)#exit Console линияга парол куйиш Switch(config)#line console 0 Switch(config-line)#password cisco123 Switch(config-line)#login Switch(config-line)#exec-timeout 0 30 Switch(config-line)#exit
23
Лаборотория Telnet/SSH конфигурацияларини созлаш Лаборотория Telnet/SSH конфигурацияларини созлаш
24
Компютерларга ip адресс бериш
25
Switch> Switch>enable Switch#configure terminal Switch(config)#hostname TATU TATU(config)#enable password CISCO TATU(config)#line vty 0 15 TATU(config-line)#password 123456 TATU(config-line)#login TATU(config-line)#exit TATU(config)#interface vlan 1 TATU(config-if)#no shutdown TATU(config-if)#ip address 192.168.1.100 255.255.255.0 TATU(config-if)#exit TATU(config)#exit TATU#copy running-config startup-config TATU# Switch> Switch>enable Switch#configure terminal Switch(config)#hostname TATU TATU(config)#enable password CISCO TATU(config)#line vty 0 15 TATU(config-line)#password 123456 TATU(config-line)#login TATU(config-line)#exit TATU(config)#interface vlan 1 TATU(config-if)#no shutdown TATU(config-if)#ip address 192.168.1.100 255.255.255.0 TATU(config-if)#exit TATU(config)#exit TATU#copy running-config startup-config TATU# Telnet конфигурациясини созлаш
26
Switch> Switch>enable Switch#configure terminal Switch(config)#hostname TUIT TUIT(config)#username admin password admin123 TUIT(config)#enable password cisco Switch курилмасига Vlan 1 ip адресс бериш TUIT(config)#interface vlan 1 TUIT(config-if)#no shutdown TUIT(config-if)#ip address 192.168.1.254 255.255.255.0 TUIT(config-if)#exit TUIT(config)#ip ssh version 2 TUIT(config)# TUIT(config)#ip domain-name TUIT.COM TUIT(config)#crypto key generate rsa How many bits in the modulus [512]: 1024 TUIT(config)#line vty 0 15 TUIT(config-line)#transport input ssh TUIT(config-line)#login local TUIT(config-line)#exit Switch> Switch>enable Switch#configure terminal Switch(config)#hostname TUIT TUIT(config)#username admin password admin123 TUIT(config)#enable password cisco Switch курилмасига Vlan 1 ip адресс бериш TUIT(config)#interface vlan 1 TUIT(config-if)#no shutdown TUIT(config-if)#ip address 192.168.1.254 255.255.255.0 TUIT(config-if)#exit TUIT(config)#ip ssh version 2 TUIT(config)# TUIT(config)#ip domain-name TUIT.COM TUIT(config)#crypto key generate rsa How many bits in the modulus [512]: 1024 TUIT(config)#line vty 0 15 TUIT(config-line)#transport input ssh TUIT(config-line)#login local TUIT(config-line)#exit SSH конфигурациясини созлаш
Similar presentations
© 2025 SlidePlayer.com Inc.
All rights reserved.