1. МАХ, МАХАН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ СҮЛЖЭЭНД МӨРДӨГДӨХ УЛ МӨРИЙН ТОГТОЛЦОО
2015 оны 4-р сарын 28
Улаанбаатар хот
Төслийн зөвлөх Петер Штайнбүхэл

2. - Хууль тогтоомж - Гол оролцогчид - Практик асуудал (туршлага)
Агуулга
- Хууль тогтоомж Гол оролцогчид Практик асуудал (туршлага)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

3. Хууль тогтоомж
ХҮНСНИЙ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ ТУХАЙ ХУУЛЬ ХҮНСНИЙ ТУХАЙ ХУУЛЬ МАЛЫН УДМЫН САН, ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ ХУУЛЬ   “МАЛЫГ БҮРТГЭХ, МЭДЭЭЛЛИЙН НЭГДСЭН САН БҮРДҮҮЛЭХ ТУХАЙ” ЖУРАМ МАХ, МАХАН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ХЯНАЛТЫН ЖУРМУУД Шалгах хуудас - хүнсний аюулгүй байдал
Peter Steinbüchel – Traceab._1

4. Хууль тогтоомж
- Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль “4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томъёоны тодорхойлолт” “ул мөрийн тогтолцоо” ……… “хэрэглэгч” ……….
Peter Steinbüchel – Traceab._1

5. Хууль тогтоомж
- Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль “9 дүгээр зүйл: Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэл” “Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгч хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлийг ….. “
Peter Steinbüchel – Traceab._1

6. Хууль тогтоомж
“Хяналтын байгууллага зохистой дадлыг нэвтрүүлэх болон хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлд хяналт тавина.“ ( дүгээр зүйл)
- Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль
Peter Steinbüchel – Traceab._1

7. Хууль тогтоомж
- Хүнсний тухай хууль 15 дугаар зүйл. Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад үзүүлэх хэрэглэгчийн дэмжлэг Хэрэглэгч дараах оролцоогоор хүнсний чанар, эрүүл ахуй, хангамж, хүртээмжийг хангах үйл ажиллагааг дэмжинэ: гарал үүсэл нь тодорхой, баталгаатай хүнс сонгон хэрэглэж, эрүүл мэндээ хамгаалах; ……… хүнсийг зориулалт, зааврын дагуу хадгалах, бэлтгэх, боловсруулах, өөрийгөө болон гэр бүлийн гишүүдээ хоол хүнснээс шалтгаалах өвчлөлөөс сэргийлэх зөв дадалд хэвшүүлэх.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

8. Хууль тогтоомж
“Хяналтын байгууллага хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын хяналтын нэгжтэй байна.“ (18.3. дугаар зүйл-Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын тухай хууль)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

9. Чухал оролцогчид
ХХААЯ (Хүнс, хөдөө аж ахуйн яам) МХЕГ (Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар) МЭҮГ (Мал эмнэлэг, үржлийн газар) МЭТЛ (Мал эмнэлгийн төв лаборатори) Орон нутгийн засаг дарга, тамгын газар Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчид
Peter Steinbüchel – Traceab._1

10. Чухал оролцогчид
МЭТЛ болон МХЕГ-ын лаборатори нь хүнсний бүтээгдэхүүн, малын тэжээл, малын эмийн үлдэгдэлд шинжилгээ хийдэг улсын лаборатори юм. Эдгээр нь малын эмийн үлдэгдэл, химийн бодисын шинжилгээ хийдэг. МЭТЛ-ийн шинжилгээ нь мах, махан бүтээгдэхүүнд чиглэсэн байсан. (экспорт).
a) results? b) Requirements of the importers
Peter Steinbüchel – Traceab._1

11. Чухал оролцогчид
Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгчид: ISO стандартын дагуу итгэмжлэгдсэн лаборатори
NFA
Peter Steinbüchel – Traceab._1

12. • мал нядалгааны газар • мах бэлтгэх үйлдвэр • худалдааны зах
Практик асуудлууд
• мал нядалгааны газар • мах бэлтгэх үйлдвэр • худалдааны зах
Peter Steinbüchel – Traceab._1

13. Практик асуудлууд
Peter Steinbüchel – Traceab._1

14. Практик асуудлууд
Peter Steinbüchel – Traceab._1

15. Ул мөрийн тогтолцоо* - II. Ерөнхий мэдээлэл
*мах, махан бүтээгдэхүүний сүлжээ
Peter Steinbüchel – Traceab._1

16. Ул мөрийн тогтолцоо
Кодекс Алиментариус Комисс (CAC) Ул мөрийн тогтолцоо нь “хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, түгээлтийн шатанд түүний хөдөлгөөнийг дагаж мөрдөх чадвар” юм.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

17. Ул мөрийн тогтолцоо
Үхрийн галзуу (BSE) өвчин гарсантай холбоотойгоор малыг ээмэгжүүлэх, мах махан бүтээгдэхүүний тогтолцоог нэвтрүүлэх ажил хийгдсэн.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

18. Ул мөрийн тогтолцоо
Ул мөрийг мөрдөн тогтоох тогтолцоо нь малын гарал, нас, хүйс, үүлдэр, хөдөлгөөн, мал эмнэлгийн үйлчилгээнд хамрагдсан тухай үнэн зөв мэдээллээр хангана (FAO)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

19. Ул мөрийн тогтолцоо
ЕХ-ны хуулиар “ул мөрийн тогтолцоо” гэж хэрэглэхэд зориулсан хүнсний бүтээгдэхүүн, малын тэжээл, хүнсэнд хэрэглэх малыг бүх үе шатанд мөшгөх чадвар юм. (Хүнсний тухай ерөнхий хуулийн 13 дугаар зүйл , 15-р заалт дугаар зүйл)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

20. Ул мөрийн тогтолцоо
ЕХ-ны Хүнсний тухай ерөнхий хуульд хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа болон малын тэжээлийн бизнес эрхлэгчид ул мөрийн тогтолцоог заавал хэрэгжүүлэх ёстой. Хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа болон малын тэжээлийн бизнес эрхлэгчид түүхий эд нь хаанаас ирсэн, бүтээгдэхүүн нь хаана борлуулагдсан тухай заавал мэдэж байх ёстой. ( нэг алхам урагш – нэг алхам хойш). - зохих байгууллагад мэдээллийг хурдан хүргэх; - тусгай тогтолцоог хэрэгжүүлэх
Peter Steinbüchel – Traceab._1

21. Ул мөрийн тогтолцоо
Мэдээлэл /заавал хадгалах/: > хүнсний бүтээгдэхүүний тухай зөв тодорхойлолт; > хүнсний бүтээгдэхүүний тоо, хэмжээ; > Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчийн нэр, хаяг; (FBO* илгээгч⌠эзэмшигч⌡-ийн нэр хаяг) > Хүнсний бүтээгдэхүүн хүлээн авагчийн нэр, хаяг; (FBO* хүлээн авагч⌠эзэмшигч⌡-ийн нэр хаяг)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

22. Ул мөрийн тогтолцоо
> бүтээгдэхүүний бүлэг, багц зэргийг тодорхойлсон бичиг > огноо. Дээрх мэдээллийг өдөр болгон шинэчилж байх ёстой ба тухайн хүнсийг хэрэглэх хүртэл байх ёстой.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

23. Ул мөрийн тогтолцоо
Ул мөрийг мөрдөн тогтоох тогтолцоо нь малын өвчний тархалтаас сэргийлж, аюулгүй байдлыг хангах чухал арга хэрэгсэл юм.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

24. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Малын тэмдэг, ул мөрийн тогтолцоо нь хүнсний аюулгүй байдал, малын гаралтай өвчин, чанарын баталгаа зэргийг хангаж чадахгүй, харин нийгмийн эрүүл мэнд, малын эрүүл мэндэд эерэг нөлөө үзүүлнэ.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

25. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Үхэр, хонь, ямаа, гахайн ферм-төрснөөс хойш 20 хоногийн дотор ээмэгжүүлэх ёстой.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

26. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Peter Steinbüchel – Traceab._1

27. Ул мөрийн тогтолцоо

28. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Нядалгааны газарт, махны ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлийг амьд малаас эхлэн махан бүтээгдэхүүн хүртэлх бүх шатанд хийнэ.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

29. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Peter Steinbüchel – Traceab._1

30. Food safety - a step forward
Ул мөрийн тогтолцоо
Food safety - a step forward
Peter Steinbüchel – Traceab._1

31. Ул мөрийн тогтолцоо
Мах таних аргад • Цаасан/пластик шошго • Бэхээр тэмдэглэх • Зураасан кодоор тэмдэглэх • Бичил чип (RFID) Bar Code label (From FAO project in Somalia)
Peter Steinbüchel – Traceab._1

32. Ул мөрийн тогтолцоо
Ул мөрийг мөрдөн тогтоох тогтолцоотой байх нь мах экспортлогч орнуудад тавих урьдчилсан нөхцөл байдаг. Ул мөрийн тогтолцоо нь эрүүл мэндийн асуудлаас гадна маркетингийн арга хэрэгсэл юм. “Малчны хотноос зочны ширээнд” хэмээх махан бүтээгдэхүүнд сүлжээнд ил тод байдлыг бий болгох зорилготой. 
Peter Steinbüchel – Traceab._1

33. Ул мөрийн тогтолцоо
Ул мөрийг мөрдөн тогтоох арга хэмжээг дараах тохиолдолд ашиглана: • хүнсний аюулгүй байдал, малын эрүүл мэндийн асуудалтай холбоотой эрсдлийн удирдлагыг сайжруулах; • бүтээгдэхүүний тухай бодит мэдээллийг баталгаажуулж, хэрэглэгчдэд найдвартай мэдээлэл өгөх; • бүтээгдэхүүний чанар, үйл явцыг сайжруулах.
Peter Steinbüchel – Traceab._1

34. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
This project is supported by the European Union