1. به نام خداوند هستي بخش

2. مراقبت پي آمدهاي نامطلوب ايمنسازي
AEFI
Advers event following immunization
مراقبت پي آمدهاي نامطلوب ايمنسازي

3. تعريف AEFI هر پي آمد نامطلوب متعاقب ايمنسازي كه عقيده
بر آن است كه علت آن توسط ايمنسازي
ايجاد شده است .

4. طبقه بندي AEFI واكنش واكسن Vaccine reaction اشتباه در برنامه
وقتي كه واكسن بطور صحيح هم داده مي شود مواردي اتفاق مي افتد كه مربوط به جزء لاينفك خود واكسن مي باشد
واكنش واكسن
Vaccine reaction
مربوط به آماده كردن ، حمل و نقل و …. واكسنها ست
اشتباه در برنامه
Programme error
حوادثي كه بعد از ايمنسازي اتفاق مي افتد اما ارتباطي به واكسن و واكسيناسيون ندارد
همزماني
Coincidental
ناشي از دلشوره يا درد ناشي از واكسن است
واكنش تزريقات
Injection Reaction
مواردي كه ناشناخته باقي مي ماند
ناشناخته
Unknown

5. 1- واكنش مربوط به واكسن Vaccine Reaction
    واكنش هاي عادي ، خفيف, نادر و خيلي شديد.
بيشتر خفيف هستند و خودبخود بهبود پيدا ميكنند.
 واكنشهاي خيلي شديد نادر هستند و موجب مشكلات طولاني مدت نمي شوند.

6. 1-1- واكنشهاي عادي ، خفيف واكسن
1-1- واكنشهاي عادي ، خفيف واكسن
تب و علائم عمومي يكي از پاسخ هاي ايمني است .
آدجوانت ، نگهدارنده و … باعث ايجاد اين واكنش ها مي شوند.
واكسني كه عوارض را كاهش و پاسخ ايمني خوبي ايجاد كنند واكسن خوب و موفقي است .
شامل واكنشها ي موضعي و واكنشهاي عمومي

7. واكنشهاي موضعي Local Reaction
درد . تورم و يا قرمزي محل تزريق كه در حدود 10% مورد انتظار است
واكسن D.T.P. و يادآور كزاز تا 50 در صد ممكن است برسد.
واكنش موضعي ب ث ژ بصورت پاپول (غده ها) بعد از دو هفته مشاهده مي شود كه بصورت زخم در آمده و بعد از چند ماه بهبود پيدا نموده و بصورت اسكار باقي مي ماند.

8. واكنشهاي عمومي Systemic reaction
تب در حدود 10% ، واكسن ثلاث تا 50 درصد
بعد از واكسن ثلاث ، تحريك پذيري ، خستگي ، رنگ پريدگي , از دست دادن اشتها
سرخك، MMR و OPV واكنشهاي عمومي به علت عفونت ويروس واكسن
در سرخك ، تب ، راش ، التهاب ملتحمه 15-5% در مقايسه با ويروس وحشي بسيار خفيف هستند.

9. 2-1 واكنشهاي نادر و شديد واكسن
-    تشنج ، ترومبوسيتوپني ، جيغ كشيدن مداوم
-    آنافيلاكسي
-    آنسفالوپاتي
ساير عوارض شديد پس از ايمنسازي ممكن است يك حادثه همزمان باشد.

10. جدول شماره 2 : واكنش, فاصله تزريق وميزان بروز واكنشها
واكنش در يك ميليون دوز
فاصله تزريق
واكنش
واكسن
6-2 ماه
لنفادنيت چركي
B.C.G
300-01/0
12-1 ماه
التهاب استخواني ب ث ژ
56/1 –19/0
عفونت منتشر ب ث ژ
2-1
1-0 ساعت
آنافيلاكسي
هپاتيت ب

11. تشنج ناشي از تب ترومبوسيتوپني واكنش آنافيلاكتيك آنافيلاكسي آنسفالوپاتي
330
12-6 روز
تشنج ناشي از تب
سرخك
MMR/MR 30
35-15 روز
ترومبوسيتوپني
حدود 10
2-0
ساعت
واكنش آنافيلاكتيك
حدود يك
1-0ساعت
آنافيلاكسي
كمتر از يك
12-6 روز
آنسفالوپاتي

12. حدود 4/0 30-4 روز OPV 10-5 28-2 روز كزاز 10-6 6-1 هفته 10-4/0 1-0 ساعت
فلج ناشي از ويروس واكسن
OPV
10-5
28-2 روز
التهاب شبكه عصبي
كزاز
10-6
6-1 هفته
آبسه استريل
10-4/0
1-0 ساعت
آنافيلاكسي

13. جيغ زدن مداوم بيش از سه ساعت
1000 تا 000/60
24 ساعت
جيغ زدن مداوم بيش از سه ساعت
سياه سرفه
(DTP-whole Cell)
70تا 80
2-0 روز
تشنج
990-30
24-0 ساعت
كم شدن عكس العمل عضلاني و شل شدن آن 20
1-0 ساعت
آنافيلاكسي
1-0
آنسفاليت

14. 2- خطاي برنامه Programme Error
خطاي برنامه ناشي از اشتباهات و حوادث در هنگام تهيه حمل و نقل و يا تجويز واكسن
  اكثر آنها قابل پيشگيري هستند.
  خطاي برنامه بصورت خوشه اي :
  افراد تزريق كننده
  دريك مركز
   تنها يك ويال آلوده
تعدادي از ويالها مثلا يخ زدن
شايع ترين خطاهاي برنامه عفونتها هستند كه بوسيله تزريق غير استريل ايجاد مي شود

15. خطاهاي برنامه كه منجربه عوارض نامطلوب بعد از ايمنسازي مي شود.
عارضه
خطاي برنامه
-  عفونت مثل ترشحات چركي محل تزريق
- آبسه
- سلوليت
- عفونت هاي عمومي
- Sepsis
-  سندرم شوك توكسيك
-  بيماريهاي منتقله از راه خون مثل هپاتيت و HIV
تزريقات غيراستريل :
- استفاده مجدد سرنگ يا سرسوزن يكبار مصرف
- استريل كردن ناكافي سرنگ و سرسوزن
- آلودگي واكسن يا حلال
-  استفاده مجدد از واكسن بازسازي شده در جلسات بعدي

16. واكنش موضعي يا آبسه ناشي از تكان دادن ناكافي عدم تهيه صحيح واكسن :
اثرات دارو مثل داروهاي شل كننده عضلاني و تزريق انسولين
عدم تهيه صحيح واكسن :
عدم بازسازي صحيح واكسن
استفاده از دارو به جاي واكسن يا حلال

17. واكنش موضعي يا آبسه محل تزريق
صدمه به عصب سياتيك و غير موثر بودن بعضي از واكسنها مثل هپاتيت ب
تزريق در محل نادرست :
-تزريق زيرجلدي بجاي داخل جلدي براي واكسن ب ث ژ
-تزريق سطحي واكسنهاي ثلاث و توأم
تزريق در باسن

18. جهت جلوگيري از خطاي برنامه :
1-  واكسن بايد فقط توسط حلال هر كارخانه بازسازي شود.
2- واكسنهاي باز سازي شده بايد درپايان هرجلسه ايمنسازي دور و هرگز دوباره استفاده نشود.
3- هيچگونه دارو يا ماده اي در يخچال نگهداري واكسن نگهداري نشود.
4-  كاركنان ايمنسازي بايد آموزش كافي ببينند.
5-  براي اطمينان از مراحل صحيح واكسيناسيون دائماً مورد نظارت قرار گيرند.
6-  براي جمع آوري علت و تصحيح برنامه ، بررسي هاي دقيق اپيدميولوژي هر عارضه پس از ايمنسازي صورت گيرد . 

19. 3- اتفاقات همزمان Coindental
يك عارضه ممكن است همزمان با ايمنسازي اتفاق بيفتد كه به ايمنسازي ارتباط داده مي شود .
اين نوع حوادث وابسته به شانس است .
اين موضوع بخصوص در بسيج واكسيناسيون بيشتر مشهود است .
براي مثال سندرم مرگ ناگهاني كودكان كه ممكن است همزمان با واكسيناسيون در دوران كودكي باشد
پيش بيني عوارض همزمان با توجه به تعداد جمعيتي كه واكسينه مي شوند.

20. واكنش تزريق Injection Reaction
-    هيچ ارتباطي با واكسن ندارد و ناشي از استرس بخصوص در بچه هاي بالاي 5 سال كه با كم كردن مدت انتظار، محيط مناسب و تهيه واكسن دور از ديد كودك مي توان آنرا كاهش داد.
-    افزايش تنفس
-    گيجي ، احساس سوزش در دور دهان و دست ها
-        استفراغ
-    كاهش هوشياري
-    جيغ زدن براي فرار از واكسيناسيون
-    واكنش هيجاني مثل تشنج
-    ترس از سوزن
حملات هيستريك در محل تجمعات مثل مدرسه

21. واكنش تزريق Injection Reaction
-    هيچ ارتباطي با واكسن ندارد و ناشي از استرس بخصوص در بچه هاي بالاي 5 سال كه با كم كردن مدت انتظار، محيط مناسب و تهيه واكسن دور از ديد كودك مي توان آنرا كاهش داد.
-    افزايش تنفس
-    گيجي ، احساس سوزش در دور دهان و دست ها
-        استفراغ
-    كاهش هوشياري
-    جيغ زدن براي فرار از واكسيناسيون
-    واكنش هيجاني مثل تشنج
-    ترس از سوزن
حملات هيستريك در محل تجمعات مثل مدرسه