1. INTEGRIMI I GIS NE APLIKIMET WEB
PUNOI:ALKETA HALILI
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB

2. Permbajtja Ç’fare eshte GIS Komponentet e GIS-it Roli i hartave ne GIS
10/1/2009
Permbajtja
Ç’fare eshte GIS
Komponentet e GIS-it
Roli i hartave ne GIS
Llojet e hartimit WEB
Sherbimet WEB per ndertimin e hartave
GIS-I ne Shqiperi
Aplikimet te GIS dhe CAD ne qytetin e Tiranes
Prezantimi ne Arc GIS Explorer 9
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

3. Qellimi
Teknologjia GIS, pa e kuptuar, ka bere efekt te ne. Pasi integrimi i te dhenave dixhitale mund te perdoret nga te gjithe njerezit dhe navigimi ne te eshte shum i thjeshte dhe i kuptueshem. Ne qofte se perdorim hartat ne Internet per te gjetur drejtime te ndryshme, atehere ne po perdorim GIS. Sistemet e informacionit gjeografik - GIS me te cilat merret gjeoinformatika sot jane perhapur gjeresisht. Ne zgjidhjen e detyrave me ane te tyre marrin pjese specialiste te fushave te ndryshme, por zhviIlimi i GIS-it dhe gjeoinformatikes as qe mund te mendohet pa zhvillimin e hartografise dhe te degeve te tjera te dijes.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

4. Cfare eshte GIS?
Ky sistem sherben per evidentimin, ruajtjen, verifikimin, integrimin, manipulimin analizen dhe paraqitjen e te dhenave qe i referohen rruzullit tokesor, ne trajte hapesinore. GIS eshte nje sistem i automatizuar, i perbere nga pajisjet fizike (hardware + periferike), programet (software), te dhenat dhe perdorimet.
Te dhenat hapesinore dhe atribute (cilesore) Kryesore ne nje sistem eshte baza e te dhenave, nje koleksion hartash dhe informacioni i seleksionuar ne forme dixhitale. E cila eshte e formuar prej dy elementesh: nje baze te dhenash hapesinore qe pershkruajne gjeografine (formen dhe pozicionin) e vetive te hapesires dhe nje baze te dhenash cilesore qe pershkruajne karakteristikat apo cilesite e ketyre vetive.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

5. Roli i hartave ne GIS
Hartat mund te perdoren si burime dhe produkte te GIS-it. Ne kete veshtrim ato jane "dritare" per informacionin e GIS-it. Burimet e te dhenave mund te jene matjet dhe vezhgimet, fotografite, regjistrat e popullsise, tabelat ose format e tekstit etj, ndersa produktet e GIS-it mund te jene numerike (tabelat, grafikë, diagrama, etj) ose grafike (harta).
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

6. Por, sidoqofte, fuqia e GIS-it qendron ne analizen dhe perpunimin e informacionit hapesinor, mjet shprehes natyral i te cilit eshte harta
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

7. Komponentet e GIS-it Hardware Software Te dhena
Perfshihen pajisjet qe duhen per suportimin e aktiviteteve te GIS duke filluar qe nga mbledhja e te dhenave e deri ne analizimin e tyre. Zgjedhja e hardware-it nis nga 300MHz PC e deri te super kompjuterat qe kane aftesi deri ne Tera FLOPS. Web serverat, gjithashtu jane nje pjese e rendesishme e pajisjeve te GIS-it.
Perbejne funksionet dhe instrumentet e duhura per ruajtje, analizim dhe paraqitje te informacionit gjeografik. Programet qe ndihojne ne perdorimin e GIS jane: ARC/Info, AutoCad Map, MapInfo etj.Komponentet GIS perpiqen te ndertojne aplikacione software me nje funksion te caktuar per nevojat analizuese hapesinore.
Jane berthama e cdo sistemi GIS. Ato jane gjeografike dhe tabelare. Nje GIS mund te integroje te dhena hapesinore dhe me burime te tjera te dhenash. Gjithashtu te perdore dhe DBMS per mirembajtjen dhe menaxhimin e tyre.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

8. Operatoret CAD/GIS, puna e te cileve eshte vektorizimi i hartave
Operatoret CAD/GIS, puna e te cileve eshte vektorizimi i hartave. Kategoria e dyte jane inxhinieret ose perdoruesit e GIS, mbi te dhenat e vektorizuara bejne analiza, kerkime ose pune te tjera qe jane pjese e tij.
Njerez
Metodat
Mbi te gjitha, nje GIS i suksesshem operon mbi nje plan te mire-dizenjuar dhe sipas rregullave te biznesit, qe jane modelet dhe praktikat operuese unike per cdo organizate.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

9. Llojet e ndryshme te hartimit WEB
Nje menyre efektive per ta bere nje informacion hartografik te vlefshem per nje grup joteknik te kesaj fushe, eshte ta beje ate te vlefshem nepermjet nje faqeje webi. Jane dy lloje aplikacione web mapping :static dhe interaktiv. Hartat statike paraqiten si nje imazh ne nje faqe web dhe veprimi mbi to eshte i thjeshte. Hartat interactive kerkojne nje teknike me te specializuar Hartat interaktive qe aksesohen nepermjet faqeve web quhen ndryshe hartat e bazuara ne web (web-based maps) ose thjesht web maps. Keto harta mund te jene shume te fuqishme, por mund te jene te veshtira sepse kerkojne nje program ose server maping per menaxhimin e te dhenave te kerkuara.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

10. Harta i kalohet mbrapsht web browser-it te perdoruesit.
Nje perdorues i kerkon nje harte serverit web, i cili ia kalon kerkesen serverit web mapping, ky i fundit i bashkon te gjitha te dhenat.
Harta i kalohet mbrapsht web browser-it te perdoruesit.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

11. Prapa (behind) faqes WEB
Punet e brendshme te nje site-i mund te ndryshojne ne varesi te software-it te perdorur Web server-i kujdeset per kerkesat e faqes web dhe siguron faqe me imazhe etj, duke perfshire dhe kthimin mbrapsht tek kerkuesi.
Serveri web mapping pranon kerkesat qe vijne nga web serveri. Kerkuesi mund te kerkoje nje harte ose nje informacion gjeografik te caktuar. Atehere programi i serverit web mapping krijon imazhin harte (ose te dhenat tabelare) dhe i dergon ato mbrapsht te web serveri qe ky i fundit t’ia ktheje perdoruesit.
Serveri web mapping duhet te kete akses tek burimet e te dhenave te nevojshme per kerkesat e ndertimit te hartes. Kjo mund te perfshije skedare te lokalizuara ne te njejtin server ose ne nje rrjet te brendshem. Nese perdoren standartet web mapping, te dhenat mundet gjithashtu te vijne nga nje tjeter server web mapping permes kerkesave live.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

12. Te dhenat mapping (mapping data)
Web server
Nje web server eshte i nevojshem per te mundesuar nje nivel te larte komunikimi midis perdoruesit fundor dhe sherbimeve mapping qe ndodhen ne serverin web mapping. Ai i paraqet perdoruesit fundor nje faqe web qe permban harta dhe mjete qe i referohen hartave. Dy servera te tille jane Apache, HTTP Server dhe Microsoft Internet Information Services (IIS).
Mapping metadata
Te dhenat mapping (mapping data)
. Metadata jane te dhena qe pershkruajne nga vijne te dhenat mapping, si mund te perdoren, cfare permbajne, dhe si mund te kontaktohet me pyetjet.
Nje harte eshte e pamundur pa disa lloje informacioni mapping per paraqitjen e saj. Kjo mund te jete nje imazh satelitor, lidhje te databases, skedare te nje software-i GIS, skedare tekst me nje liste koordinatash te hartes, ose servera te tjere web mapping qe mund te jene ne internet. Te dhenat mapping me teper i referohen te dhenave spaciale ose gjeospaciale.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

13. WMS Web Mapping Service
Sherbimet web per ndertimin e hartave (web services for mapping)
Ekzistojne sherbime te vecanta per ndertimin e hartave dhe megjithese ato mund te operojne ne menyre te ngjashme, jane krejtesisht te ndryshme nga sherbimet e zakonshme qe perdoren nga pjesa me e madhe e zhvilluesve te web-it.
Cfare bejne sherbimet web per
ndertimin e hartave?
Sherbimet web mapping kane dy role: aksesimi i burimeve te te dhenave ne distance si klient dhe shperndarja e ketyre te dhenave tek te tjeret si furnitor(provider). (aksesimi kerkon njohuri)qe jane :adresa e serverit me te cilin do lidhet, formati i te dhenave qe do na kthehen, shtresa e vlefshme e te dhenave. MapServeri kujdeset per keto veprime si dergimi HTTP ose kerkesat me baze XML.
MapServer-i kerkon te dhena map nga nje web server ne distance.
MapServer-i kerkon te dhena map nga nje web server ne distance.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

14. Web Features Service (WFS)
Perdorimi i MapServer
ne sherbimet web
Web Map Service (WMS)
WMS siguron nje rruge per te derguar imazhin map ne web. Cdo web site qe perdor web mapping mundet qe te kete te aktivizuar nje WMS. Kur kerkohet nje harte perdoren disa parametra dhe opsione, permbajtja dhe paraqitja. Nje kerkese WMS mbledh informacionin e nevojshem dhe duke u bazuar ne te, krijon imazhin map.
Dy nga sherbimet me te perhapura jane: Web Map Service (WMS) dhe Web Features Service (WFS).
Web Features Service (WFS)
WFS operon si WMS por ka domethenie te ndryshme. Me WMS, vetem nje imazh map i kthehet perdoruesit, me WFS perdoruesit i kthehet paraqitja aktuale e te dhenave. Pra serveri kthen te dhena koordinatash gjeografike si vija, pika, ose paraqitjen e nje shumekendeshi.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

15. Fig. tregon nje harte qe jep cilesine e ujit ne disa pika stacionare nga nje burim te dhenash WFS
Fig. Tregon nje harte e cila paraqet kombinimin e WFS, WMS, dhe shtresat e skedareve.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

16. GIS-i ne Shqiperi
Edhe ne Shqiperi teknologjia GIS po zhvillohet. Shembull i perdorimit te kesaj teknologjie eshte Ministria e Mjedisit apo Bashkia. Kete vit Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave-MMPAU ne mbeshtetje te Legjislacionit dhe Planifikimit Mjedisor ka bere nje projekt. Ky projekt ka te beje me paraqitjen e hartave me te dhena te ndryshme per relievin, bimesine, meteorologjine etj.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

17. 10/1/2009
Ne te ardhmen mendohet qe ky rrjet te zgjerohet pertej struktures se ministrise. Te dhenat do te merren nga agjensite perkatese me ane te rrjetit dhe monitorimi i tyre behet ne terminalet e ketyre agjensive. Ne ministri do jete nje server ku do ruhen dhe perditesohen te dhenat. Aty behet perpunimi ne GIS dhe serish me ane te rrjetit shperndarja ne agjensite rajonale te mjedisit.
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

18. Perpunimi i hartes se Tiranes ne programet CAD dhe GIS
Dixhitalizimi
Krijimi i bazes se te dhenave
Konvertimi ne shape file
Prezantimi i hartes ne Arc GIS Explorer 9
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB
ALKETA HALILI

19. Ju Faleminderit!!
ALKETA HALILI
Integrimi i GIS ne aplikimet WEB