1. Ulobrahon sa Pagpreparar sang Duta
Mahimo ka magsugod paagi sa pagsulit sang Key Check 1.
Una nga bahin: Pag-intiende sang PalayCheck System

2. Makatubo bala ang humay sa sini nga talamnan?
Pamangkuta ang partisipante kun ngaa sa banta nila indi pa matamnan ang talamnan. Pagkatapos kuhaa ang ila obserbasyon sa talamnan (duta, hilamon, etc.) nga amo ang magpamatuod sg ila sabat. Pwede nimo ilista sa white board ang mga sabat agod mapa dumdom sa ila.
Ano ang inyo obserbasyon?

3. Agod mapreparar sang maayo ang duta…
TILLAGE/PAGBUNGKAL
Gapahumok sang duta para sa maayo nga pagpanggamot
Malubong sa duta ang organik nga materyales kag abono
Mapatay ang peste kag hilamon paagi sa pag-arado
Maayo nga pagpahubas kag pagpatubig [mas maayo nga pagpreparar, mas maayo nga kalidad sg ani]

4. IMAGINA INI Diin ka dali makaagi?
Ang mga tawo ga-representar sang duta, ikaw ang gamot.

5. Ang napreparar sang maayo nga talamnan malab-ot paagi sa:
Una nga pagbungkal– una nga pagkihad sang duta sa diin nagtubo kag naani ang tanom
Talamnan matapos gin bungkag

6. Ang napreparar sang maayo nga talamnan malab-ot paagi sa:
Ikaduha nga pagbungkal– pagbaliskad agod mapusa ang ba-il kag malubong sang maayo ang organik nga mga butang sa duta.
Talamnan pagkatapos sang pagbaliskad

7. Pagbungkal: 3 pamaagi
Basa ang duta – ginbungkal ang duta nga basa ukon may tubig. Masami nga gina himo.
Mala ang duta – ginahimo sa bantod/salod agod maghumok, maayo tubuan, matapna ang hilamon, kag malubong ang mga materyales sa duta.
Kombinasyon sang mala kag basa nga duta

8. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Tinlu-an ang talamnan
Hagbasan ang kahon
Ilapta ang uhot
TANDAAN: Tinlu-an ang kahon para magpalayo ang peste kag daskon para indi magtahos

9. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Huluman ang talamnan
Huluman ang talamnan sa sulod sg 3 adlaw agod maghumok ang ba-il. Hulaton nga maghubas ang tubig para magtubo ang hilamon

10. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Araduhon ang talamnan
Samtang may tubig ang talamnan, araduhon ini palibot nga matapos sa tunga.
E-esplikar ang ang karbaw makaarado sg 50 km sa 5 adlaw, ang power tiller makaarado sg 1 ha sa isa ka adlaw.

11. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Pag-arado sang kilid kahon
Sa mga bahin nga wala malab-ot sa pag-arado
Araduhon ini pasugata sa agi sang pag-arado
E-esplikar ang kabudlay kag ti-on nga gingamit; kun karbaw magalab-ot sa 4 hrs, apang kun power tiller 1.65 oras sa pagtapos sg 1,040 sq. m.

12. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Suyuron ang talamnan (lama/bati)
1st pagsuyod pauyon sa agi sang arado
2nd pagsuyod pabalabag sa agi sang arado

13. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Kay-uhon ang mga kahon
Kay-uhon ang mga kahon agod masupot ang tubig
Dumalahon man ang mga ilaga.

14. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Tapanon ang talamnan
Suyuron
(lama)
Optional: bati
Habayon
Tapos arado
Isa ka adlaw antis magtanum
Pauyon kag pabalabag asta madunot sang maayo ang duta
Maggamit sang habay ukon riding leveler.
Sa pagtakos, tapanon ang talamnan nga may 2 – 5 cm nga tubig

15. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Tapanon ang talamnan
Ang natapan sang maayo nga talamnan makabulig sa sagampan nga pagpatubig kag pag-abono kag dungan nga paggulang sang humay, kag pagkontrol sa hilamon kag kuhol.

16. Mayor nga Buluhaton sa Basa nga Talamnan
Tinlu-an ang talamnan
Huluman ang talamnan
Kay-uhon ang kahon
Aradon, arado pangilid
Suyuron (lama/bati)
Tapanon (habayon)

17. Mayor nga buluhaton sa mala nga talamnan
Parehas sa basa nga talamnan
Luwas sa
Paghulom pagpatubig
Kay-uhon ang kahon
Tinlu-an
Araduhon
Pakalasan
Tapanon
(Optional)

18. Mayor nga buluhaton sa mala nga talamnan
Araduhon ang talamanan (bungkag) [mala ang duta]
2ha/day
Araduhon kun nakaulan na sang maayo

19. Mayor nga buluhaton sa mala nga talamnan
Baliskaron [mala ang duta]
Maggagmay ang ba-il.
Patubu-on ang hilamon antis araduhon liwat.

20. Mayor nga buluhaton sa mala nga talamnan
Tapanon ang talamnan
Tapanon antis tamnan.
Maayo sa sab-og kun bonbon ang duta.

21. Mayor nga buluhaton sa mala nga talamnan
(Optional)
Kay-uhon ang kahon
Tinlu-an
Araduhon
Pakalasan
Tapanon

22. Mayor nga buluhaton sa bulos-bulos nga mala-basa nga talamnan
Kombinasyon para sa medyo natubigan nga talamnan.
Bonbonon ang duta samtang naga hulat sa ulan/irigasyon. Makabulig ang hand tractor nga may rotavator.
Ang mga masunod nga buluhaton himu-on nga may tubig na ang talamnan.

23. Ikomparar naton ang mga Pamaagi
Basa nga talamnan
Basa nga talamnan
Kombinasyon
Tinlu-an
Huluman
Araduhon
Suyuron
Kay-uhon ang kahon
Tapanon
Tinlu-an
Araduhon
Pakalasan
Kay-uhon ang kahon
Tapanon
Tinlu-an
Pakarusan samtang gahulat sa ulan
Araduhon kun basa na
Pakalasan
Kay-uhon ang kahon
Tapanon

24. Ekomparar naton ang benipisyo
Basa nga talamnan
Mala nga talamnan
Kombinasyon
matapna ang hilamon
Malubong ang organik nga butang sa duta
Mahapos magtanum
May tig-a nga bahin (plow pan) nga makapugong sa tubig (percolation) kun padayon nga may tubig
matapna ang hilamon
Malubong ang organik nga butang sa duta
Hapos magsab-og
Kini sa tubig
mas dyutay ulobrahon
matapna ang hilamon
Malubong ang organik nga butang sa duta
Hapos magsab-og
mas dyutay ulobrahon
Makapatay kuhol
may hardpan agod mapigaw ang percolation.

25. Ekomparar naton ang gasto
Basa nga talamnan
P 4,500 kada ektarya
Mala nga talamnan
P7,500 kada ektarya
(3 passings)
Kombinasyon
P 6,200 kada ektarya

26. ? Ano nga pamaagi ang napilian mo? Talupangdon ini: Suplay sg tubig
Trabahador
Gasto
Sahi/kinaiya sg duta

27. ? Talupangdon ini Kun ara ini sa mangunguma: Klase sang duta: bonbon
Suplay sang tubig: Tasok
Makinarya: hand tractor ?
Ano ang pinakamaayo nga pamaagi

28. Talupangdon ini Sahi sang duta Suplay sang tubig Trabahador
Kun bonbon kag balasbalason
MALA o KOMBINASYON ang mas maayo
Kun pilit
BASA ang mas maayo
Suplay sang tubig
Kun irigado BASA ang mas maayo
Kun indi permamente ang tubig (tasok, etc.)
 KOMBINASYON ang mas maayo
Sa sini nga sitwasyon kombinasyon sang basa kag mala nga talamnan ang mas maayo.
Trabahador
Para sa irigado, wala ginapanugyan ang paggamit sang dalagko nga makinarya sa tanan nga ti-on.

29. Dr. Aurora Corales; Engr. Arnold Juliano; Mrs. Anita Antonio
CREDITS
Instructional presentation designer: Ms. Ella Lois Bestil
Sources of technical content/reviewers of presentation:
Dr. Aurora Corales; Engr. Arnold Juliano; Mrs. Anita Antonio
Note:
Adapted from a powerpoint presentation developed by: Dr. Manuel Jose Regalado, Engr. Eugenio Castro (IRRI), Dr. Aurora Corales, Engr. Arnold Juliano
You may use, remix, tweak, For more information, visit:
& build upon this presentation non-commercially. However, always use with acknowledgment.
Unless otherwise stated, the names listed are PhilRice staffers.
Produced in 2011.
Text: