1. INFORMACIONE TEHNOLOGIJE u studijskom programu MERENJE I REGULACIJA

2. INFORMATION TECHNOLOGIES in the Study Programme MEASUREMENT AND CONTROL ENGINEERING
Platon Sovilj1, Jaroslaw Makal2, Zoran Mitrović3, Dragan Pejić4, Boris Antić5, Marjan Urekar6
1,3,4,5,6Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, Srbija
2 Faculty of Electrical Engineering, Bialystok University of Technology, Bialystok, Poland

3. MERENJE I REGULACIJA Measurement and Control Engineering
Engleski:
Measurement and Control Engineering
Nemački:
Messtechnik und Regeltechnik

4. multidisciplinarna oblast elektrotehnike i računarstva
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
MERENJE I REGULACIJA
multidisciplinarna oblast elektrotehnike i računarstva
Automatika
Merna
tehnika
Informacione
tehnologije

5. MERENJE I REGULACIJA Klasičan primer primene
SCADA (engl. Supervisory Control And Data Acquisition) sistemi.
Sistemi za merenje, praćenje i regulaciju industrijskih sistema.

6. Primena MERENJA I REGULACIJE
Elektroenergetski sistemi (Smart Grids)
Naftna industrija
Industrija hrane i pića
Savremeni sistemi u poljoprivredi i stočarstvu (Smart Agriculture)
Saobraćajni sistemi (Smart Cities)
Savremeni građevinski objekti (Smart Buildings)
Sistemi za bezbednost objekata
Sistemi za zaštitu životne sredine
Automobilska industrija
Industrija lekova,...

7. FTN i Merenje i regulacija
Prošlost:
IRAM (institut za računarstvo, automatiku i merenje) i firma FTN-IRAM
Reorganizacija FTN instituta; nastaju departmani; jedinstveni studijski program “elektrotehnika i računarstvo” se parceliše u dva studijska programa
Kolateralni efekat: razdvajanje oblasti merne tehnike i automatike na FTN
...Posledice razdvajanja?...

8. FTN i Merenje i regulacija
Nedavna prošlost i sadašnjost:
Nastaju novi studijski programi iz oblasti elektrotehnike i računarstva
2012: Akreditovan studijski program “Merenje i regulacija”
ponovno spajanje oblasti merne tehnike i automatike na FTN (sada drastično integrisanih sa informacionim tehnologijama, u skladu sa globalnim razvojem elektrotehnike i računarstva)

9. Smernice za formiranje kurikuluma
Prethodno iskustvo na FTN
Uvidi u potrebe srpske privrede i trendove razvoja
Slični studijski programi univerziteta u svetu:
Evropa: Velika Britanija, Irska, Češka, Mađarska,...
SAD, Kanada, Australija,...
Uvidi u analize međunarodnih organizacija:
Trade Association for Instrumentation, Control, Automation and Laboratory Technology,
International Measurement Confederation (IMEKO),
The Institute of Measurement and Control (London)

10. Kurikulum
Usklađen je sa Bolonjskim preporukama i strategijom tehnološkog razvoja AP Vojvodine i Republike Srbije.
Nastava na osnovnim akademskim studijama traje 4 godine, a izrada diplomskog rada predviđena je u osmom semestru.
Studenti koji uspešno završe ovaj studijski program dobijaju diplomu inženjera Elektrotehnike i računarstva.

11. IT u MiR?
Od samog početka prakse merenja, a potom i nauke merenja (metrologije), u centru pažnje je informacija – merna informacija.
Prvobitna merna tehnologija (tehnologija s kojom se vrši merenje) je zapravo bila jedna od prvobitnih informacionih tehnologija.

12. IT u MiR?
Sa razvojem informatizacije gotovo svih oblasti ljudskog delovanja, ta suštinska i prirodna isprepletenost merenja i informacije, rezultovala je time da danas, umesto pojma merna tehnika, sve češće koristimo pojam merno-informacione tehnologije.

13. IT u MiR?
Današnji domeni ljudskih delatnosti, od privrednih do individualnih, doživljavaju do sada najviši nivo integracije između merenja, informatike i regulacije, upravo kroz razvoj ovih tehnologija.
Stoga je značaj IT u MiR jasan i nedvosmislen.

14. “Soft” IT predmeti u kurikulumu
Osnovi informacionih sistema i softverskog inženjerstva
Programski jezici i strukture podataka
Osnove programiranja
Objektno orijentisano programiranje
Baze podataka
Veb programiranje
XML i veb servisi
Soft kompjuting
Bezbednost u sistemima elektronskog poslovanja
Softverski obrasci i komponente
Programski prevodioci

15. “Hard & Soft” IT predmeti u kurikulumu
Uvod u digitalnu i mikroračunarsku elektroniku
Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi
Logičko projektovanje računarskih sistema
Veb bazirani merno-akvizicioni sistemi
Sistemska programska podrška u realnom vremenu
Arhitekture i algoritmi DSP procesora
Primena DSP procesora u upravljanju

16. “Hard & Soft” IT predmeti u kurikulumu
Projektovanje namenskih računarskih struktura
Industrijski sistemi i protokoli
Primena mikroprocesora u elektroenergetici

17. Primer 1: Predmet Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
Primer 1: Predmet Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi

18. Primer 1: Predmet Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
Primer 1: Predmet Mikroprocesorski merno-akvizicioni sistemi
Tehnologije:
Embedid hardverski sistemi pogodni za razvoj SMART mernih uređaja
Programski jezici: C,
C#,
LabView

19. Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi

20. Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
Primer 2: Predmet Web bazirani merno-akvizicioni sistemi
Projektovanje i razvoj IoT (Internet of Things) mernih sistema
Tehnologije:
IoT senzori i hardverski sistemi
Programski jezici:
JAVA,
C#, C

21. Primer 3: Projektovanje i razvoj nadzorno-upravljačkih sistema
Univerzitet u Novom Sadu – FTN
Studijski program
MERENJE I REGULACIJA
Primer 3: Projektovanje i razvoj nadzorno-upravljačkih sistema
Projektovanje i razvoj SCADA sistema

22. Kako pratiti oblasti i inovirati kurikulum? ..................
komunikacija sa nekadašnjim studentima a sada zaposlenim inženjerima
(nezamenljiva za “dvostrani uvid”)

23. Alumni podrška

24. 2012-2016: brojevi 2012: akreditovan za 20+40 mesta
2013: bez raspisivanja konkursa za upis
2014: konkurs sa 0 budžetskih mesta
upisano: 27
2015: konkurs sa 0 budžetskih mesta
upisano: 34
2016: konkurs sa 10 budžetskih mesta
upisano: 60 (akred. maks. dozvoljenih)
6 upisanih studenata na 1 budžetsko mesto

25. Glavni izazovi za planiranje
Novi program i nepoverenje.
Nikakve ili pogrešne informacije o programu mnogih maturanata, studenata i kolega.
Velika razlika između broja budžetskih mesta i upisanih mesta, koja je na ovom programu daleko najveća na FTN (1:6).

26. Planovi Dalje praćenje oblasti i inoviranje kurikuluma.
Bolje informisanje maturanata, studenata i kolega, u saradnji sa službama fakulteta i prodekanom za nastavu.
Smanjenje jaza između broja budžetskih i upisanih mesta, i stabilizacija na nivo akreditovanih

27. ZAKLJUČAK
U poslednje vreme, sintagma “IT studijski program“ se sve više koristi da bi se neformalno označila činjenica da neki studijski program ima dominantno ili vrlo značajno prisustvo oblasti informacionih tehnologija u svom kurikulumu.

28. ZAKLJUČAK
Analiza studijskog programa “Merenje i regulacija” (Measurement and Control Engineering), u okviru elektrotehnike i računarstva na Fakultetu tehničkih nauka u Novom Sadu, ukazuje na tri dominantne oblasti, uključujući i oblast informacionih tehnologija u svrsi, ciljevima i predmetima ovog studijskog programa.

29. HVALA NA PAŽNJI!