1. Dizajniranje upitnika
TEHNIKA SLUČAJNOG ODGOVORA
Ova tehnika se koristi kada moramo da postavimo ispitanicima osetljiva pitanja.
Od ispitanika se traži da da odgovor na jedno ili dva pitanja koja se biraju na slučajan način, bez da otkrije na koje je pitanje dao odgovor.
Jedno pitanje je osetljivo a drugo nije.

2. Dizajniranje upitnika
Ispitivač beleži “da” ili “ne” bez da zna na koje pitanje je ispitanik dao odgovor, tako da se ispitanik oseća slobodnijim da da iskren odgovor.
Primer:
Pretpostavimo da imamo uzorak od 1000 ispitanika koji dobijaju karticu sa dva pitanja;
Da li podržavate korišćenje ”puškica” na ispitu?
Da li je poslednja cifra broja u vaše lične karte 7?
Dobili smo da je 30% odnosno 300 ispitanika je odgovorilo sa “da”.

3. Dizajniranje upitnika
Kako možemo da dođemo do odgovora na pitanje koji procenat ispitanika je odgovorio sa “da” na prvo pitanje?
Rešenje:
Prvo, znamo da svako pitanje ima istu verovatnoću da bude izabrano (npr ispitanik bira karticu na slučaj).
P(izabrano je prvo pitanje)=P(izabrano je drugo pitanje)=0,5
Odnosno od 1000 ispitanika u proseku će 500 odgovoriti na osetljivo pitanje i 500 na neosetljivo pitanje
Takođe znamo da od onih što su odgovorali na drugo (neosteljivo) pitanje 10% je odgovorilo sa “da”.

4. Dizajniranje upitnika
To znači da 50 ispitanika od onih koji su izabrali drugo pitanje su odgovorili sa “da” (500*10%)
Takođe znamo da je tačno 300 ispitanika odgovorilo sa “da”, stoga je očekivano da je 250 ispitanika odgovorilo sa “da” na prvo (osetljivo) pitanje.
Stoga možemo da procenimo da je 250/500=0,5 odnosno 50% ispitanika podržava korišćenje ”puškica” na ispitu.
Do ovog rezultata dolazimo i uz pomoć sledeće formule:
P(“DA”)=P(“DA”│osetljivo pitanje) * P(osetljivo pitanje) + P(“DA”│neutralno pitanje) * P(neutralno pitanje)
0,30 = X*0,50 + 0,10*0,50
X*0,50 = 0,30 – 0,05 = 0,25
x = 0,25 / 0,50 = 0,50

5. Zadatak Ocenite procenat lica koja podržavaju gej brakove
Osetljivo pitanje: Da li podržavate gej brakove?
Neosetljivo pitanje: Da li je poslednja cifra vašeg indeksa 3?
Ispitanik izvlači karticu sa pitanjem na slučajan način tako da ispitivač ne zna na koje pitanje ispitanik odgovara
Ukupno 16% ispitanika je dalo odgovor “da”
Rezultat 22% ispitanika podržava gej brakove
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

6. Da li ste ikad koristili bubicu na nekom ispitu?
Da li vam je predposlednja cifra u indeksu paran broj?
Birate na slučaj jednu karticu sa pitanjem a da anketar ne zna koju (dakle 50% šanse za svaku karticu).
Uzorak je veličine 1000
Odgovor “da” se pojavio 300 puta
Koji procenat studenata ekof je nekad koristio bubicu (tj ocena proporcije)?

7. Osnovni prinipi izvlačenja uzoraka
Istraživanje tržišta
Osnovni prinipi izvlačenja uzoraka

8. Osnovni principi izvlačenja uzoraka
Uzorci
Osnovni principi izvlačenja uzoraka
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

9. Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

10. Osnovni principi izvlačenja uzoraka
Kad težimo popisu?
Veličina populacije je mala
Informacija je potrebna od svakog člana populacije
Veoma visoki troškovi donošenja pogrešne odluke
Uzoračke greške su prevelike (jako heterogena populacija)
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

11. Osnovni principi izvlačenja uzoraka
Kada težimo uzorku?
Veličina populacije je prevelika
Troškovi i vreme prikupljanja podataka iz cele populacije preveliki
U slučaju potrebe donošenja brze odluke
Radi povećanja kvaliteta odgovora budući da se može izdvojiti više vremena sa ispitanicima
Jako homogena populacija
Ako je popis nemoguć (fabrika sijalica)
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

12. Uzoračke greške Ukupna greška Uzoračka greška Neuzoračka greška
Razlika između izmerene vrednosti statistike i vrednosti parametra
Uzoračka greška
Uzorak nije savršen reprezent populacije
Neuzoračka greška
Prisutna kako kod popisa tako i kod uzorka
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

13. Uzorački proces Definisanje ciljne populacije
Utvrđivanje uzoračkog okvira
Odrediti način prikupljanja uzorka
Određivanje veličine uzorka
Izvlačenje uzorka
Prikupljanje podataka
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

14. Vrste uzoraka Slučajan uzorak Neslučajan uzorak Prost slučajan uzorak
Stratifikovan uzorak
Sistematski uzorak
Uzorak skupina
Višeetapni uzorak
Neslučajan uzorak
Na osnovu vrednosnog suda
Na osnovu pogodnosti – prigodan uzorak
Na bazi kvota - kvotni uzorak
Na principu grudve snega
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

15. Prost slučajan uzorak
Svaki uzorak veličine n ima podjednaku šansu da bude izabran
Izvlačenje uzorka npr. korišćenjem tablice slučajnih brojeva ili simulacijom slučajnih brojeva uz pomoć računara
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

16. Prost slučajan uzorak x̄ = (56+64+33)/3=51 m = 46 Razlika?
Dat je niz slučajnih brojeva
Izvući prost slučajan uzorak n=3 iz populacije date u tabeli i oceniti prosečnu starost
Na osnovu niza slučajnih brojeva izvlačimo sa leve strane dvocifrene brojeve 60,31,14,28,24 – budući da nam je populacija N=30 prva dva broja smo preskočili
x̄ = ( )/3=51
m = 46
Razlika?
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

17. Sistematski uzorak
Sistematski “raspršuje” uzorak preko liste odakle se izvlači uzorak
Tipično se primenjuje kod telefonskih anketa
Efikasnost uzorka zavisi od toga kako su jedinice naslagane na listi sa koje izvlačimo uzorak
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

18. Sistematski uzorak N = 64 n = 8 k = 8 Odlučujemo koliki je uzorak: n
Odredjujemo veličinu koraka : k = N/n = k (64/8 = 8)
Na slučajan način biramo broj od 1 do 8 (npr 3) Zatim počevši od treće jedinice biramo svaki osmi.
N = 64
n = 8
k = 8

19. Stratifikovan uzorak
Populaciju delimo na dva ili više stratuma (homogeni stratumi) prema nekoj karakteristici
Biramo slučajan uzorak iz stratuma (npr prost slučajan uzorak)
Dva ili više (pod)uzorka su spojeni u jedan
Ako se pravilno primeni precizniji od prostog slučajnog uzorka

20. Stratifikovan uzorak Proporcionalno stratifikovan uzorak
Neproporcionalno stratifikovan uzorak
Veličina (pod)uzorka iz svakog stratuma nije proporcionalna veličini stratuma
Koristi se kad se u istraživanju porede stratumi između sebe i kada su stratumi mali (u oba slučaja se obično uzima jednak broj jedinica iz svakog stratuma)
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

21. Stratifikovan uzorak Direktno proporcionalan stratifikovan uzorak
Broj izvučenih uzoračkih jedinica iz svakog stratuma je proporcionalan veličini stratuma u odnosu na populaciju
Stratumi
Veličine stratuma
Uzorak iz direktno-proporc uzorka za veličinu od 10%
Prvi stratum
400 40
Drugi stratum
200 20
Total
600 60
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

22. Uzorak skupina Populacija podeljena na 4 skupine
Populacija podeljena na nekoliko skupina tako da svaka skupina dobro reprezentuje populaciju
Na slučajan način biramo jednu ili više skupina
Iz svake izabrane skupine popisujemo SVE elemente
Generalno neprecizniji od prostog slučajnog
Na slučajan način biramo npr prvu skupinu i analiziramo sve elemente iz te skupine
Populacija podeljena na 4 skupine

23. Uzorak skupina
Kompanija koja se bavi proizvodnjom sportske opreme želi da uvede novi proizvod na srpsko tržište. Reč je o kopačkama bez pertli. Potrebno je da se ispita tržište kako bi se utvrdili stavovi korisnika prema novom proizvodu i ocenio potencijal tržišta.
Interesuju nas lica koja koriste kopačke više od 2 godine
Uzorački okvir – svi fudbaleri koji su članovi FK u Srbiji aproksimativno obuhvatamo sve članove populacije
Skupine- fudbalski klubovi
Uzorak skupina – jeftin način prikupljanja podataka zbog manjih transportni troškovi anketara

24. Poređenje stratifikovanog uzorka i uzorka skupina
Stratifikovan uzorak
Homogenost unutar grupa
Heterogenost između grupa
Sve grupe su uključene
Uzorak skupina
Homogenost između grupa
Heterogenost unutar grupa
Grupe se biraju slučajnim putem
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

25. Višeetapni uzorak
Kako biste na osnovu datog niza slučajnih brojeva i tabele izabrali višeetapni uzorak stanovnika grada koja se sastoji iz opština navedenih u tabeli?
opštine
Br stan
kumula A
500 B
1500
2000 C
300
2300 D
1000
3300
Možemo da izaberemo na slučaj 2 opštine (sa verovatnoćama proporcionalnim njhovim veličinama) a zatim da sistematskim uzorkom uzorkujemo date 2 opštine.
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

26. Višeetapni uzorak
Izvlačimo četvorocifrene brojeve iz tablice
6031, 1428, 2437
opštine
Br stan
kumula A
500
1 – 500 B
1500
501 – 2000 C
300
2001 – 2300 D
1000
Izabrali smo opštine B i D
Sledeći korak bi bio uzorkovanje unutar opština
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

27. Neslučajan uzorak
Troškovi i problemi oko pravljenja uzoračkog okvira eliminisani po cenu validnosti rezultata
Rezultati mogu biti znatno pristrasni
Primena:
Eksploratorne faze istraživačkog procesa
Pre-testiranje upitnika
Ako se istraživanje obavlja na jako homogenoj populaciji
Kada je potrebno obaviti istraživanje na što jeftiniji i lakši način
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

28. Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day

29. Tipovi neslučajnih uzoraka
Uzorak na bazi vrednosnog suda
“ekspert” koristi svoj vrednosni sud prilikom biranja jedinica tako da budu što tipičniji predstavnici populacije
Uzorak na bazi grudve snega
Jako korisni prilikom uzorkovanja malih specijalizovanih populacija (npr neurohirurzi)
Svaki ispitanik nakon što je anketiran se zamoli da dostavi kontakt od još nekog pripadnika relevantne populacije
Prigodan uzorak
Koristi se za dobijanje informacija na što brži i jeftiniji način
Kvotni uzorak
Pokušavamo da “mečujemo” uzorak sa populacijom po nekim relevantnim karakteristikama
Često su to neke demografske karakteristike

30. Kvotni uzorak
Npr interesuje nas stav studenata Ekof prema uvođenju novog računskog centra.
Poznato je da se stavovi studenata generalno razlikuju prema polu i prema godini studija
Cilj nam je da po što manjim troškovima i za što kraće vreme ispitamo stavove studenata tako da njihova struktura po polu i godini studija prati strukturu u populacijji
Pol/god
I godina
II godina
III godina
IV god i aps
Muški
400 (0,15)
300 (0,11)
200 (0,07)
40 (0,01)
Ženski
700 (0,27)
500 (0,19)
90 (0,03)
Marketing Research 9th Edition
Aaker, Kumar, Day