1. رويكردهاي MCDM (مطالعه موردي در مهندسی عمران)
تهیه کننده : محسن یعقوبی( EMBA ـ پردیس ساوه)
پاییز 1392

2. مدل های بهینه سازی از دوران نهضت صنعتی در جهان و به خصوص از زمان جنگ جهانی دوم همواره مورد توجه ریاضیدانان درست اندركاران صنعت برده است . تأکید اصلی بر مدل های کلاسیک بهینه سازی ، داشتن یک معیار سنجش (یا یک تابع هدف می باشد . به طوری که مدل مذکور می تواند در مجموع به صورت خطی ، غیر خطی یا مخلوط باشد. اما توجه محققين در ده های اخیر معطوف به مدل های چند معیاره (Criteria) (multiple criteria - decision – making) MCDM برای تصمیم گیری هاي پیچیده گردیده است . در این تصمیم گیری ها بجای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چندین معیار سنجش ممکن است استفاده گردد. این مدلهای تصمیم گیری به دو دسته عمده تقسیم می گردند : مدل های چند هدفه (MCDM) « Objective decision making multiple » و مدل های چند شاخصه (MADM ) « attribute decision making multiple » که مدل های چند هدفه به منظور طراحی بکار گرفته می شوند در حالی که مدل هاي چند شاخصه به منظور انتخاب گزینه برتر استفاده می گردند .

3. مدل چند شاخصه « MADM » بصورت ماتریس تصمیم گیری زیر فرموله می گردد: در ماتریس تصمیم گیری D به ترتیب تشکیل دهنده m گزینه (alternative) از قبل معلوم (مانند خریدن نرم اقرار یا هواپيما از تولید کننده ای خاص) است ، نشان دهنده n شاخص (یا مشخصهAttribute ) مانند هزینه ، ظرفیت ، سود دهی راحتی ،... و غیره برای سنجش مطلوبیت هر هزینه بوده و سرانجام عناصر بیانگر مقادیر خاص از شاخصj ام برای گزینه i ام است . واضع است که شاخص ها ممکن است کمیّ ( مانند هزینه ) یا کیفی ( مانند راحتی ) باشند . ( تصمیم گیری های چند معیاره ـ انتشارات دانشگاه تهران ـ دکتر محمد جواد اصغر پور 1392)

4. در مرحله بعدی سعی می شود معیارهای با ابعاد مختلف به معیارهای بی بعد تبدیل شوند . روش های مختلفی برای بی مقیاس کردن وجود دارد .
( مثل روشTopsis )
در مرحله بعد تعیین بردار وزن معیارها می باشد . از آنجا که ماتریس تصمیم دارای شاخص های مختلف است دانستن ضریب اهمیت یا وزن این شاخص ها در تصمیم گیری ضروری است . وزن هر شاخص ، اهمیت نسبی آن را نسبت به شاخص های دیگر بیان می کند . انتخاب آگاهانه و صحیح وزن ها کمک بزرگی در جهت رسیدن به هدف مورد نظر می نماید . عملیات وزن دهی فاکتر ها به سه روش ذیل قابل انجام می باشد .

5. استفاده از دانش کار شناسی : دانش داده ای مشکی بر اطلاعات موجود در جواب مسأله و می باشد . در این روش با استفاده از جوابهای موجود در مسأله و محاسبه میزان وابستگی هر یک از فاکتورها به جواب می توان وزن مربوط به هر یک فاکتور را تعیین کرد . استفاده از دانش داده ای : دانش داده ای متكي بر اطلاعات موجود در خود مسأله می باشد . در این روش با استفاده از از جوابهای موجود در مسأله و محاسبه میزان وابستگی هر یک از فاکتورها به جواب ، می توان وزن مربوط به هر یک فاکتور را تعیین کرد . استفاده از دانش کارشناسی و دانش داده ای به صورت تدام : در این روش ها با توجه به نتایج ، به هر یک از فاکتورها وزن تعلق می گیرد .

6. گام یا مرحله بعدی تعیین ماتریس تصمیم بی مقیاس شده وزن دار که از ضرب ماتریس تصمیم بی مقیاس شده در بردار وزن معیارها بدست می آید .
گام بعدی یافتن حل ایده آل و ضد ایده آل و مرحله بعدی محاسبه فاصله از حل ایده آل و ضد ایده آل و گام بعدی محاسبه ي شاخص شباهت می باشد . ( عدد بین صفر و یک یعنی هر چه گزینه مورد نظر به ایده آل مشابه تر باشد شاخص به عدد یک نزديكتر خواهد بود .)

7. نمودار سلسله مراتبی معیارها ( مثالی از مهندسی عمران )
(وحید سعید نهایی و... بهمن 91 ، نهمین کنفراس بین المللی مهندسي صنايع)

8. روش «AHP» تحلیل سلسله مراتبی
« analytic – hierarchy – process»
این روش بر اساس تحلیل مغزانسان برای مسائل پیچیده و فازی پیشنهاد گردیده است . روش توسط محققّی بنام (توماس ـ ل ـ ساعتی ) در سال های 1970پیشنهاد گردیده است . بطوری که کاربردی متعددی از آن زمان تاکنون برای این روش مورد بحث قرار گرفته اند . دو نوع مفهوم فازی (مبهمي) توسط آقای ساعتی مطرح می گردد : یکی مفهوم فازی در درک «perception » دیگری مفهوم فازی در معنی « meaning » . فازی در درک به علت پیچیدگی پدیده ها بوجود می آید که بلا فاصله قابل درک نیستند و فازی در معنی به علت نسبت معنایی است یعنی معنی پدیده ها بستگی به عملکرد آنها در رسیدن به مقاصد مختلف دارد . (MCDM، محمد جواد اصغر پور )
روند کلی مسئله با روشAHP به این صورت است که ابتدا پس از جمع آوری معیارها و ساخت سلسله مراتب مناسب به تهیه فرم نظر سنجی مناسب پرداخته سپس با وادار کردن نتایج بدست آمده در ماتریس تصمیم گیری ، اقدام به عملیات محاسباتی مربوطه و محاسبه وزن نهایی وزن نسبی می پردازیم .
( مثلاً استفاده از نرم اقرارExpent choice ) ( وحید سعید نهایی و ... )

10. فناوری در صنعت ساختمان ، ضرورت ها و اهداف ( مهندسی عمران )
فناوری در صنعت ساختمان ، ضرورت ها و اهداف ( مهندسی عمران )
سیستم کنترل پروژه و کنترل کیفیت کار آمد ، کاهش مصرف انرژی ، استفاده بهینه از مصالح ، کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده ساختمان و افزایش کیفیت قطعات و اجرای ساختمان از مهم ترین مزایای استفاده از فناوری های نوین در صنعت ساختمان است . از عمده ترین نقاط ضعف ساختمان های موجود در ایران می توان به موارد زیر اشاره نمود : ساختمان های خشتی به علت عدم وجود سیستم باربری جانبی ، اتصالات نامناسب و وزن سنگین ، ساختمان های بلوکی و آجری به علت غیر مسلح بودن ، سقف های غیر یکپارچه ، وزن سنگین و اتصالات ضعیف ، عدم مهاربندي جانبی ، عمل آوری نامناسب بتن و

11. فناوری های نوین را می توان در چهار گروه طبقه بندی نمود :
1) فناوری های نوین در تولید و کاربرد مصالح ساختمانی شامل بتن خود تراکم ، بتن با مقاومت بالا ، ...
2) فناوری های نوین در اجزای ساختمان شامل انواع پنجره ، شیشه ، عایق های حرارتی و صوتی ، ...
3) سیستم های نوین سازه اي شامل قاب فولادی سبک ، پانل های 3D ، و ...
4) فناوری های نوین تأسیسات و تجهیزات سیستم های گرمایش سرمایش ، تجهیزات الکتریکی و ...

12. ساختار سلسله مراتبي مراتبي گزينه ها و معيارها

13. در این حالت با اعمال روش MCDM(AHP ) کارایی روش در رابطه با یکی از مهم ترین موضوعات انبوه سازان که مسأله انتخاب سیستم ساختمانی مناسب به خصوص در کشور ایران می باشد نشان داده می شود .

14. فناوری تجهیزات مترو (انتخاب تأمین کنندگان با روش MCDM(AHP) نرم افزارExpert choice روش های Topsis و... )

15. رتبه بندی مراکز شهری ( استفاده از MCDM)