2. « مهارت های ارتباط با فرزندان»
« مهارت های ارتباط با فرزندان»
(حل تعارض با فرزندان)
محمد رضا اسدی یونسی

3. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۲۰۰﴾ اى كسانى كه ايمان آورديد، پايدارى كنيد و يكديگر را به پايدارى فراخوانيد و با يكديگر پيوند داشته باشيد و پروا گيريد خداى را باشد كه به رستگارى و فلاح دست يابيد. (۲۰۰) سوره ۳: آل عمران - جزء ۴
ايجاد و تحكيم و توسعه روابط همه جانبه و اجتماعى مرتبط در همه شؤون: وَ رابِطُوا، كه سراسر احكام عبادى و اقتصادى و اجتماعى، براى ساختن مجتمع توحيدى يكسان و تبادل روابط است. رابطه با خدا و خلق و خود و جهان، رابطه با يكديگر در صفوف عبادت و جهاد، رابطه با خدا، رابطه با امام و رهبر- چنان كه در روايات آمده- استحكام اجتماع با استحكام روابط است كه در اسلام به صورتهاى معنوى و تشريعى در آمده است. دين جز رابطه نيست و بيدينى جز گسستن از خدا و خلق و جهان نيست، و همه اين سه امر با آگاهى تقوايى مستحكم مى‏شود و دوام مى‏يابد: وَ اتَّقُوا اللَّهَ. تقوا كه نگهبان و پيش برنده اين روابط است و همه اينها محرك و بيرون برنده و رستن از تنگناها و گذشتن از گردنه‏هاى حيات لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ.

4. چهار جنبه ارتباط
روابط اصلي هر كسي چهار رابطه است: 1. رابطة با خدا 2. رابطة با خود 3. رابطة با خلق (روابط بين فردي) 4. رابطة با دنيا
امام صادق (ع)

5. قال َحُسَيْنِ بن علىّ(عليه السلام): النّاسُ عَبيدُالدُّنْيا، وَ الدّينُ لَعِبٌ عَلى ألْسِنَتِهِمْ، يَحُوطُونَهُ ما دارَتْ بِهِ مَعائِشَهُمْ، فَإذا مُحِصُّوا بِالْبَلاء قَلَّ الدَّيّانُونَ.
حضرت امام حسين (عليه السلام) فرمود: افراد جامعه بنده و تابع دنيا هستند و مذهب، بازيچه زبانشان گرديده است و براى إمرار معاش خود، دين را محور قرار داده اند ـ و سنگ اسلام را به سينه مى زنند ـ .
پس اگر بلائى (همانند خطر ـ مقام و رياست، جان، مال، فرزند و موقعيّت، ... ـ )انسان را تهديد كند، خواهى ديد كه دين داران واقعى كمياب خواهند شد.
محجّة البيضاء: ج 4، ص 228، بحارالأنوار: ج 75، ص 116، ح 2.

6. برای چه زندگی می کنیم؟
شاندل Shandle متفکر بزرگ اروپای قرن بیستم در مورد چگونگی زندگی انسان در قرن بیستم می گوید: «انسان این عصر، زندگی را وقف تهیه ی وسایل زندگی می کند.»؟!!
ما زندگی را در رنج می گذرانیم تا راحتی و آرامش ایجاد کنیم، تمام عمر می دویم به این امید که لحظاتی بنشینیم، تمام عمر زحمت می کشیم تا استراحت کنیم و البته عمر می گذرد و راحتی و آسایش و نشستن و آرامش را لمس نمی کنیم و نمی یابیم، زیرا مرتباً از طریق اجتماع به ما نیازهای جدید تلقین می شود.

7. (مردم خوابند وقتی که مردند بیدار می شوند).
حضرت فاطمه (س) : الناس نیام اذا ماتو انتبهوا
(مردم خوابند وقتی که مردند بیدار می شوند).

8. اهمیت رابطه مؤثر در مدیریت تعارض ها
قدرتمندترین منبع کمک به تغییر یک فرد، روابطی است که او در آنها مشارکت دارد.
روابط سالم و مؤثر قدرت شفابخش دارد.
مطالعات نشان داده که اعضای خانواده های مشکل دار یکدیگر را به چشم مانع نگاه می کنند تا منبع رشد، پیشرفت، سعادت و سلامت روانی
این خانواده ها در تار و پود الگوهای تعاملی که بازدارنده رشد است گیر افتاده اند.

9. مهمترین کاری که باید اتفاق بیفتد این است که روابط اعضای خانواده با یکدیگر تغییر نماید. تغییری که روابط بازدارنده رشد را به روابط پیش برنده رشد تبدیل کند. همه اعضای خانواده باید احساس کنند که بین شان رابطه ای گرم، صمیمی و دوستانه وجود دارد و هر روز بیشتر شود. سلامت عمومی خانواده، و احساس رضایت اعضای خانواده، تحت تأثیر چگونگی ارتباط اعضا با یکدیگر و حمایت آنها از یکدیگر است.

10. در ارتباط، زمان های کوتاه ولی مستمرو مکرر، بهتر و مؤثر تر از زمان های طولانی گاه گاهی است.
چند لحظه توجه کامل به بچه و گوش دادن به او، در ایجاد احساس خوب در او، بسیار مؤثر است.
محبتی که در نگاه و لحن صدای آدم نباشد، و فقط در کلام باشد، تأثیر چندانی ندارد.

11. گرم ------------------------------ سرد
صمیمی غیر صمیمی
عمیق سطحی
قوی و محکم ضعیف و سست
باز بسته
پذیرنده غیر پذیرنده
منبع رشد مانع رشد
توانمند کننده ناتوان کننده
سالم و سازنده ناسالم و مخرب
منسجم گسسته
خوشایند ناخوشایند

12. طلاق حقوقی و عاطفی پیامد تعارضات شدید و ناتوانی در حل مؤثر آنها
زندگي مشترک در يک خانه، زير يک سقف مشترک، اما دور از هم و بدون هم، طلاق عاطفي است که در هيچ کجا به ثبت نمي‌رسد و نمود عيني ندارد اما مهمترين نوع طلاق محسوب مي‌شود. در طلاق عاطفي، زن و شوهر عواطف خود را از يکديگر دريغ مي‌كنند و روي از هم بر مي‌تابند، چرا که اعتمادشان به يکديگر و جذابيتشان براي هم كاهش يافته است.
اينترنت، موبايل و ماهواره از عوامل افزايش طلاق عاطفي؟!!
زن و مرد خلاءهاي عاطفي‌شان را بيشتر در خارج از منزل پر مي‌كنند.

13. در طلاق عاطفي، زن و مرد زير يک سقف زندگي مي‌کنند ولي رابطه دوستانه‌اي با هم ندارند و با هم در کشمکش و تضاد هستند؛ مهمترين علت اين نوع طلاق، نبود مهارت‌هاي همسرداري است چرا که دختران و پسران جوان اين مهارت‌ها را کسب نکردند و در مجموع مهارت‌هاي ارتباطي شان ضعيف است.
در طلاق عاطفي زوجين هيچ گونه حس، نشاط و درک متقابلي ندارند و در واقع به صورت  اجباري، زير يک سقف زندگي مي‌کنند.
در طلاق عاطفي به دليل تفاوتهاي شخصيتي، نداشتن مهارت‌هاي ارتباطي و نبود مهارت گفت‌وگو، زوجين بلد نيستند مشکلاتشان را حل کنند و سوء تفاهم‌ها سبب مي شود زوجين از يکديگر فاصله بگيرند.
طلاق عاطفي از آسيب‌هاي پنهان محسوب مي‌شود، اجتماع متوجه اين پديده نمي‌شود؛

14. پیامد های طلاق عاطفی
علت بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي، طلاق عاطفي است؛ پرخاشگري فرزندان، بزهكاري، مشکلات تحصيلي، فرار از خانواده و ناسازگاي‌ها به علت طلاق عاطفي والدين است؛ والديني که با هم ارتباطي ندارند، صميمت و محبتي در کارشان نيست.
طلاق عاطفي تأثيراتي به مراتب بيشتر از طلاق قانوني و حقوقی بر فرزندان مي‌گذارد.

15. ضعف های شخصیتی و ضعف در مهارت های ارتباطی عامل اصلی طلاق عاطفی
ما چرا حرفی دیگه واسه گفتن نداریم هر روز پدر و مادرم دعوا می‌كنن، به اتاقم می‌رم و گریه می‌كنم، دیگه از دعوای پدر و مادرم خسته شدم، وقتی به مدرسه می‌رم دائما نگرانم، نمی‌تونم خوب تكالیفمو انجام بدم، گاهی دعا می‌كنم: خدایا كی می‌شه این دعواها برای همیشه تموم شه.

16. «فرزند پروري (تربيت فرزند) مهمترين و دشوارترين شغل در تمام دنيا است».
داشتن و تربیت فرزند؛ لذت بخش یا کابوس؟؟
پدر و مادر شدن با امیدها و آرزوهای فراوان
تحمل سختی های فراوان
چه چیز در انتظار ماست؟
عشق، مهربانی، احترام، دلگرمی، کلمات تسلی دهنده، گفتگو و ارتباط
روحیه بخش، درک متقابل، مسؤولیت پذیری یا؛
بی احترامی، سرکشی، ناسپاسی، بی مسؤولیتی، درد سر و سلب آرامش؟

17. آسانگیر مقتدرانه طردکننده مستبدانه
حمايت عاطفي بالا
آسانگیر
مقتدرانه
حمايت عاطفي پايين
(سرد)
حمايت عاطفي بالا(گرم)
كنترل زیاد
كنترل کم
طردکننده
مستبدانه
حمايت عاطفي پايين

18. سبک فرزند پروری مسؤولانه دیدگاه اسلامی
والدین مسؤول تربیت فرزندان هستند.

19. برخی ویژگی های والدین مسؤول و مورد تأکید اسلام
عزت و احترام به فرزندان را وظیفة خود می دانند.
نسبت به فرزندان مهربانند و انتظارات بیش از حد توان از آنها ندارند.
اهداف و انتظارات روشنی را برای فرزندان ترسیم می کنند.
نسبت به سرنوشت فرزندان حساسند و آنان را به حال خود رها نمی کنند.
الگوی مناسبی برای فرزندان می باشند.
کوشش می کنند فرزند را متوجه پروردگار کنند و از او فردی مطیع پروردگار بسازند.
می دانند که خوب یا بد عمل کردن آنها در روند تربیت فرزند، به اجر و پاداش اخروی یا کیفر الهی منتهی می شود.
می دانند که اثر تربیت نیکوی آنان مایة زیبایی و جمال اجتماعی و عزت و آبروومندی آنان می گردد.
اعتقاد دارند که مصون ماندن از آتش جهنم و ارتقاء به درجات بالای بهشتی و عنایت فراوان پروردگار به آنها از آثار تربیت خوب فرزندان و آموزش قرآن و دین به آنها است.

20. ادامه ویژگی های والدین مسؤول و مورد تأکید اسلام
ادامه ویژگی های والدین مسؤول و مورد تأکید اسلام
از هر گونه رفتاری که فرزند را به عصیان و آزار والدین بکشاند، دوری می کنند.
در حضور دیگران فرزند را نصیحت و راهنمایی نمی کنند تا به شخصیت او ضربه ای وارد نشود.
می دانند فقدان و یا کمبود محبت زمینه ساز اضطراب، تشویش، ناراحتی، پدید آمدن احساس حقارت و پناه بردن فرزند به دیگران است.
می دانند که بهترین پاسخدهی والد، محبت به فرزند است.
فرزندان را زیاد دوست دارند.
محترمانه و دوستانه با فرزندان سخن می گویند و با آنها بازی می کنند.
از فرزندان انتظارات و توقعات واقع بینانه دارند.
پذیرای سخنان، احساسات و عملکردهای مسؤولانه فرزندان هستند.

21. دو جمله قطع کننده ارتباط و گفتگو:
«همان کاری را بکن که من می گویم».
«هر کاری دلت می خواهد بکن».

22. پیام والدین امدادگر و آسان گیر به فرزند
تو ضعیفی و ناتوان، بنابراین نمی توانی بدون من کاری را انجام دهی.

23. پیام والدین سخت گیر به فرزند
تو خودت صلاحیت و توانایی فکر کردن را نداری، پس من به جای تو فکر می کنم و تصمیم می گیرم.

24. والدین و فرزندان هر دو ناراضی و گله مند
فرزندان طلبکار
تحمل استرس و اضطراب ناشی از فشار والدین و مدرسه برای درس خواندن، از تنبیه بدنی سخت تر است.

25. چند مورد درد دل دیگر نوجوانان
مادرم می گوید که تو توانایی رسیدن به موقعیت های بزرگ را نداری.
مادرم در همه امور من (عملکرد و خواسته های من) واکنش منفی نشان می دهد و برای نرسیدن من به خواسته هایم جو سازی می کند.

26. در خانواده ما بطور کامل به حرف های یکدیگر توجه نمی کنیم و قبل از پایان صحبت ها قضاوت می کنیم.
حرف حرف مادرم باید باشد و من هیچ حرفی نمی توانم بزنم.
مادرم خیلی زود عصبانی می شود.
مادرم دنبال بهانه می گردد تا به کار ما ایراد بگیرد.
مادر من خیلی انسان پر توقعی است.
از ناز و نوازش کردن های بچه گانه مادرم متنفرم.
من از شلوار پارچه ای متنفرم ولی مادرم مرا وادار می کند که شلوار پارچه ای بپوشم.

27. در تمام بحث ها مادرم به هر نحوی که شده می خواهد حرف خود را ثابت نماید (معمولاً غیر منطقی)
شاید برایتان جالب باشد ولی خیلی با مادرم مشکل دارم، سر همه چیز (تا جایی که گاهی دلم می خواهد اصلاً نباشد).
مادرم دلش می خواهد همیشه به من سرکوفت بزند. مثلاً من را با دیگران مقایسه می کند.
مادرم زور می گوید.

28. مادرم خواهرانم را نیز برای من مراقب گذاشته و فکر می کنم که هر ساعت موبایل و psp من را چک می کنند.
مادرم طوری با من رفتار می کند که انگار من هیچ چیز از دین نمی دانم. من نماز خواندن را از 13 سالگی شروع کرده ام و خدا شاهد است که هیچ یک از آنها را نادیده نگرفته ام.
به نظر من برخی معلم ها خوب نیستند ولی مادرم فکر می کند که همه معلم ها کامل و خوب هستند و همین تفکر، من را ناراحت می کند.

29. پدرم هر زمان که از راه می رسد من باید در حال درس خواندن باشم.
والدینم معتقدند چون همه مهندس شده اند، تو باید دکتر شوی.
احساس می کنم که پدرم خیلی از من انتظارات بیجایی دارد.
پدر و مادرم من را جدی نمی گیرند.
والدینم نسبت به من واقعاً بی توجه ان ولی با ظاهر سازی می خواهند نشان دهند که مورد توجه آنها هستم. (نقش بازی می کنند.)

30. پدرم به نظرات من (در مورد مسؤلیتش – مدیر عامل کارخانه) توجهی نمی کند و مرا مسخره می کند و می گوید در کار بزرگترها دخالت نکن.
بعضی وقت ها قضاوت های سریع والدینم باعث رنجش من می شود.
والدینم می گویند که نمره مهم نیست ولی وقتی نمره پایین بگیرم مرا سرزنش می کنند.
والدینم فکر می کنند که دنیا و آخرت من بسته به نمره ای دارد که در پایان ترم خواهم گرفت.
پدرم همیشه سعی می کند من را با خودش مقایسه کند.

31. پدر و مادرم فکر می کنند که پدر و مادری کردن یعنی بر طرف کردن نیازهای مالی بچه ها. خب اگر کس دیگری هم این بچه را به فرزندی قبول کند او هم این کارها را انجام خواهد داد. والدینم اصلاً به نیازهای عاطفی بچه ها احترام نمی گذارند.
من بچه درس خوانی هستم ولی این را مدیون تلاش زیاد خودم می دانم که نمرات خوب می گیریم نه پول پدرم.؟!
پدرم صبح زود از منزل خارج و بسیار دیر به منزل می آید و این باعث می شود که با پدرم کمتر در ارتباط باشم. و صحبت کردن با مادر برایم آسان تر از صحبت کردن با پدرم می باشد.

32. پدرم موقع امتحانات انتظار دارد مثل یک رباط خود کار سر درسم باشم، حتی اگر درسم را کامل خوانده باشم باز هم از من انتظار درس خواندن دارد و لحظه ای تنفس را از من دریغ می کند.
پدرم اگر نمره مثلاً شیمی ام خوب نباشد با من بدخلقی می کند ولی وقتی نمره درس هایی مثل عربی و اجتماعی (درس های حفظی) 20 هم بشود اصلاً برایش مهم نیست. معیار او فقط دروس فیزیک، ریاضی، شیمی و کامپیوتر است.
من از زیاد نصیحت کردن پدرم خیلی عصبانی می شوم.
پدرم همیشه به من زور می گوید و مرا کوچک می کند.

33. اکثراً تفاوت در مقصد و هدف های بلند مدت فرزند با نظر پدر موجب ایجاد اختلاف می شود. بطوریکه چیزی که پدر برای آینده فرزند تصوّر کرده با آینده مدّ نظر فرزند متفاوت است. هر یک سعی در اثبات نظر خود دارد و در نتیجه اختلاف بوجود می آید.
به نظر من پدرم بیش از حد مستبدانه برخورد می کند. نمی توانم بیش از زمان معین در کنار او باشم.
با وجودی که پدرم جذبه ی زیادی دارد و افراد زیادی را تحت تأثیر قرار می دهد اما وجود دائم او برای من سخت است.
پدرم همیشه کار خود را از من بهتر می داند و هیچوقت مرا قبول ندارد.

34. استقلال عمل کمتر فرزندان امروزي
چرا؟
ما به جاي آنها؛
فکر مي کنيم!
تصميم مي گيريم!
تلاش مي کنيم!
براي موفقيت هايشان بيش از آنها خوشحال مي شويم!
براي شکست هايشان بيشتر از خودشان ناراحت مي شويم!.
کنترل ها، دخالت ها و حساسيت هاي بدتر از تنبيه بدني

35. پديده‌اي كه مرحوم شهید بهشتي (ره) نگراني خود را از آن ابراز ميكند به پديده «تكثيرخود» شهرت دارد. اينكه مربي در پي ساختن(و نه تربيت) موجوداتي باشد كه چون او بيانديشند و چون او زندگي كنند.
اينكه شاگردان يك مربي، نسخه‌هاي شبيه‌سازي‌شده در افكار و رفتار به مربيان و مديران تربيتي خود باشند!‌.

36. ! ؟

37. ضرورت وقت گذاری، آگاهی، تفکر و کسب مهارت برای تربیت فرزندان
برای تربیت درست و مؤثر فرزندانمان هر فرصتی را امتحان کنیم و دست به خطر سنجیده، و از روی فکر و آگاهی بزنیم.
اغلب پدر و مادرها فرزندان خود را بر اساس واکنش های زود گذر و احساسات آنی خود، تربیت می کنند.
تربیت لحظه ای و بدون برنامه

38. نصیحت سقراط
پیش از آن که سقراط را محاکمه کنند، از وی پرسیدند: بزرگ ترین آرزویی که در دل داری چیست؟وی پاسخ داد: بزرگ ترین آرزوی من این است که به بالاترین مکان در آتن صعود کنم و با صدای بلند به مردم بگویم: ای رفقا! چرا با این حرص و ولع بهترین و عزیزترین سال های عمر خود را به جمع آوری ثروت می گذرانید، در حالی که آن گونه که باید و شاید در تعلیم و تربیت فرزندانتان که مجبور هستید روزی ثروت خود را برای آنان باقی گذارید همت نمی گمارید؟

39. این امکان وجود دارد که با روش هایی مؤثر، فرزندانی شاد، سالم، خوشحال، مؤدب و خوشرفتار تربیت کنیم.
ما از شیوه های نادرستی برای کاهش رفتارهای ناپسند استفاده می کنیم. به گونه ای که نه تنها رفتارهای ناپسند را کاهش نمی دهد که خود به عنوان عاملی برای افزایش آن عمل می کند. 39

40. نیاز به یک نظریه و یا یک الگو در مورد روابط بین فردی
روشی که چند اصل مهم در آن رعایت شود؛ 0- توجه به خود سازی و اصلاح خود قبل از اصلاح فرزندان 1- رعایت تعادل در چهار جنبه ارتباط (ارتباط با خدا، خود، مردم و دنیا) 2- پرهیز از قضاوت و ارزشیابی و کلی گویی. (تفکیک شخصیت از اعمال و رفتار) 3- پرهیز از ملامت و سرزنش یکدیگر. 4- پذیرش غیر مشروط 40

41. 5- افزایش سواد هیجانی (توجه به عواطف، احساسات و هیجانات خود و دیگران)
6- رعایت احترام یکدیگر (پرهیز از توهین و تحقیر یکدیگر)
7- عدم استفاده از مقام و قدرت (پرهیز از استفاده از زور و تهدید)
8- هماهنگی بین گفتار و عمل
9- صداقت، شفافیت و صراحت در روابط (و پرهیز از ریا، نقش بازی کردن و رفتار تصنعی)
10- داشتن باورهای منطقی (لزوم شناسایی افکار منفی، باورها و انتظارات غیر منطقی و اصلاح آنها)
11- توجه به نیازهای روان شناختی و ارضای آن
امنیت - محبت
احساس شایستگی (عزت نفس) - رابطه - استقلال

42. لزوم یادگیری زبان ارتباطی جدید و مؤثر
زبان بدون زور و خشونت
زبان قلب و دل

43. الگوهای ارتباطی منفی و ناکارآمد
عدم پذیرش
نصیحت بی جا
مقایسه کردن
منت گذاشتن
بدبینی
بی اعتمادی
گوش ندادن
پیش داوری کردن
کلی گویی
لحن سرد
ناهماهنگی بین کلام و زبان بدن
توهین
تحقیر
تهدید
تنبیه
طعنه زدن
تفکر منفی و غیر منطقی
تکبر
سرزنش
قضاوت
سرکوفت

44. الگوهای ارتباطی مثبت و مؤثر
تعادل در روابط چهار گانه
توصیف رفتار
توجه
تشکر
تشویق
تفکر منطقی
توکل
وقت گذاری
احترام
صداقت
شفافیت
صراحت
پذیرش
همدلی
امید
صبوری و بردباری

48. قال الصادق عليه السلام أصول المعاملات تقع على أربعة أوجه: 1
قال الصادق عليه السلام أصول المعاملات تقع على أربعة أوجه: 1. معاملة الله 2. و معاملة النفس 3. و معاملة الخلق 4. و معاملة الدنيا و كل وجه منها منقسم على سبعة أركان ...
امام ششم ما حضرت صادق عليه السلام فرمودند: روابط اصلي هر كسي چهار رابطه است:
1. رابطة با خدا 2. رابطة با خود 3. رابطة با خلق 4. رابطة با دنيا و در هر كدام از اين روابط نيز هفت ركن اساسي وجود دارد ...
مصباح الشريعه

49. ارتباط با خدا: در صدر قرار دادن عشق به خدا
قال علي عليه السلام: من اصلح فيما بينه و بين الله اصلح الله فيما بينه و بين الناس
حضرت علي عليه السلام فرمودند: هر كس رابطة بين خود و خدا را اصلاح كند خدا رابطة او با مردم را اصلاح خواهد كرد.
كافي، ج8، ص307.

50. امام علی علیه السلام فرموده اند:
« کثرة التقریع توغر القلوب و توحش الاصحاب »
ملامت و سرزنش زیاد به خصوص در ملاعام، باعث می شود تا دل ها به کینه مبتلا شوند و دوستان از انسان فرار کنند.
تصنیف غررالحکم، ص 479/ حدیث به نقل از رساله حقوق امام سجاد علیه السلام شرح نراقی

51. امام صادق علیه السلام فرموده اند:
کونوا دعاة للناس بغیر السنتکم لیروا منکم الورع و الاجتهاد و الصلوة و الخیر فان ذلک داعیه
دعوت کننده ی مردم باشید با غیر زبانهایتان ( با اعمالتان ) تا ببینند از شما ورع و اجتهاد و نماز و خیر را ، پس آن
(انجام دادن اعمال خود بهترین ) دعوت کننده ی اوست.
وسائل ،ج 11، ص 194 به نقل از الحیاة

52. رَجُلاً يَسأَلُ اَبا عَبدِ اللّه  عليه السلام فَقالَ: الرَّجُلُ يَقولُ أَوَّدُكَ، فَكَيفَ أَعلَمُ أَنَّهُ يَوَدُّنى؟ فَقالَ: اِمتَحِن قَلبَكَ، فَإن كُنتَ تَوَدُّهُ فَإنَّهُ يَوَدُّكَ؛
شخصى از امام صادق عليه السلام پرسيد: گاهى به من گفته مى شود: دوستت دارم. از كجا بدانم كه (راست مى گويد و) دوستم دارد؟ حضرت فرمودند: قلب خودت را بيازماى، پس اگر تو او را دوست دارى، بدان كه او نيز تو را دوست دارد.
كافى، ج2، ص652، ح2

53. هر كس به خانواده‏اش توهين كند خوشى‏زندگى را از دست‏خواهد داد .
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
هر كس به خانواده‏اش توهين كند خوشى‏زندگى را از دست‏خواهد داد .
مواعظ العدديه ص 151 به نقل از کتاب همسرداری /ابراهيم امينى

54. از رسول خدا صلى ‏الله ‏عليه ‏و آله روايت شده است: "مَن قَبَّلَ وَلَدَهُ كَتَبَ اللّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَن فَرَّحَه فَرَّحَهُ اللّهُ يَوم القِيَامَةِ"؛ هر كس فرزند خود را ببوسد خدا بر او پاداشى مى‏نويسد و هر كس فرزندش را خوشحال كند خدا او را در روز رستاخيز شاد مى‏گرداند.
وسائل‏الشيعة، ج21، ص475. به نقل از مرکز نشر اعتقادات

55. « اكرموا اولادكم و احسنوا آدابهم »
پيامبر اكرم(ص) فرمودند:
« اكرموا اولادكم و احسنوا آدابهم »
فرزندانتان را بزرگ داريد و با آنان رفتارى نيكو داشته باشید.
بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۹۵.

56. پیامبر اکرم صلوت الله علیه و آله :
رَحِمَ اللهُ عَبداً أعانَ ولَدَه عَلی بِرِّه
رحمت خدا بر بنده ای که فرزندش را در نیک شدن و نیکی کردن یاری دهد.
بالاِحسانِ اِلَیهِ ( با نیکی کردن به او و خوش رفتاری با او )
وَ التَّألُّفِ لَهُ ( و انس گرفتن با او )
وَ تَعلیمِهِ ( و آموزش دادن به او )
وَ تَأدیبِهِ ( و با ادب نمودن او )
مستدرك /ج2/626

57. سفارش به فرزندان يتيم و بازماندگان
 سفارش به فرزندان يتيم و بازماندگان
خطاب به امام سجاد (ع):
فرزندم تو پاكيزه ترين ذريه و با فضيلت‏ترين خاندان من هستى، بعد از من تو سر پرست كودكان و اهل بيت هستى، آنان غريب هستند.
خوارى و يتيمى و شماتت دشمنان و مصيبت هاى زمان، آنها را در برگرفته است. هرگاه ناله و گريه شان بلند شد، آرامشان گردان، درهنگام ترس همراهشان باش، با سخنان نرم تسلى خاطرشان بده. ازمردان آنها، جز تو كسى كه مايه انس و آرامششان باشد، زنده نمانده است و جز تو كسى را كه شنواى شكوه‏ها و درد دلهايشان‏باشد، ندارند....»

58. منابع زبان جدید و مؤثر بدون زور
رديف
عنوان كتاب
مؤلف / مترجم
ناشر
تلفن 1
آموزش مؤثر والدين
گوردون/ مهدي قراچه داغي
پيک بهار 2
چگونه حرف بزنيم تا نوجوان ها گوش بدهند و چگونه گوش بدهيم تا نوجوان ها حرف بزنند
ادل في بر و الاين مازليش/ مهدي قراچه داغي
مهر 3
ارتباط بدون خشونت زبان زندگي
روزنبرگ / کامران رحيميان
اختران 4
روان شناسي بلوغ
هايم گينات / مهدي قراچه داغي
دايره

59. منابع اصلاح باورها رديف عنوان كتاب مؤلف / 1 راهنمای ازدواج موفق
الیس/ نشر رسا 2
تفکر زائد
محمد جعفر مصفا