1. اصول صحیح آموزش به بیمار
مرکز آموزشی درمانی شهید دکتر باهنر
اصول صحیح آموزش به بیمار
ارائه دهنده: سیده عظمت موسوی فر

2. عناوين اهداف آموزش به بيمار اصول كلي افراد آْموزش دهنده
آموزش هاي بدو ورود
آموزش هاي حين بستري: عناوين،راهكار هاي آموزشي، اصول ارزيابي
آموزش حين ترخيص، اصول ارزيابي
آموزش هاي پس از ترخيص، اصول ارزيابي

3. اهداف آموزش به بيمار
1- كسب اطلاعات دقيق در مورد وضعيت سلامتي فرد 2- كاهش اضطراب و افزاش رضايت بيمار 3- يادگيري مهارت ها و نگرش ها جهت پيشبرد مراقبت از خود در هنگام بستري و منزل 4- توانمند ساختن بيمار براي پيروي از درمانها 5- افزايش توانايي جهت تصميم گيري و تسهیل كسب رضايت نامه رسمي

4. اهداف آموزش به بيمار
6 –كاهش ميزان پذيرش پس از ترخيص 7- كاهش هزينه‌هابخصوص در زمینه بستری 8- افزايش استقلال و کاهش وابستگي غیر منطقی بيمار 9-افزايش احتمال مراجعه به موقع بيمار جهت ويزيت هاي پيگيري 10- اقدام به موقع بیمار در موارد فوریت ها 11-تغییر رفتارهای بهداشتی و کمک به پیشگیری از بیماریها

5. اصول كلي
كميته يا سرويس آموزش به بيمار جهت برنامه ريزي و هماهنگي و نظارت دربيمارستان وجود داشته باشد
كميته يا سرويس آموزشي بايد داراي طرح هاي آموزش به بيمار از بدو ورود تا زمان ترخيص باشد

6. افراد آموزش دهنده
1- پزشك معالج 2- پرستاران 3- ساير كاركنان

7. افراد آموزش دهنده پزشك معالج:
تغيير ديدگاه پزشكان از بيمارگرا به سلامت نگر
تاييد تشخيص، راهنمايي و حمايت بيماران

8. افراد آموزش دهنده پرستار مناسبترین فرد برای آموزش به بیمار است
با بیمار بیشترین ارتباط رادارد.
مشکلات بیمار را کاملاً می داند.
توانایی و مهارت آموزشی دارد.
امکان ارزیابی آموزش برای وی فراهم است.

9. افراد آموزش دهنده
افراد آموزش دهنده بايد از محتواي آموزشي استاندارد استفاده نمايند
افراد آموزش دهنده بايد ازمحتواي مطالب آگاهي كامل داشته باشند
افراد آموزش دهنده بايد فرصت كافي براي انجام اين كارداشته باشند

10. آموزش هاي بدو ورود
در بدو ورود ضوابط قانوني موجود در بيمارستان به روشني به بيمار تفهيم مي شود تا نسبت به رد يا قبول آن تصميم بگيرد
اطلاع رساني به بيماران در مورد يك سري خدمات غير درماني
(نشان دادن محل پله اضطراري- دستشويي- زنگ اخبار - نحوه استفاده از اهرم هاي تخت ، نحوه استفاده از امكانات موجود در بخش، همچنين ارائه يك نسخه از پمفلت هاي مناسب موجود در بخش،توجيه هزينه هاي درمان و بيمه، اطلاع رساني در مورد منشور حقوق بيمار و خانواده)

11. آموزش هاي بدو ورود
پرستارمسئول بيمارضمن معرفي خود و پزشك معالج، دستياران مربوطه، بايد قوانين كلي بخش را به بيمار توضيح بدهد.
(نحوه تهيه لباس، ساعت ويزيت پزشكان، مقررات مربوط به ساعات ملاقات، ممنوعيت استعمال دخانيات...و درخواست از بيمار براي اطلاع دادن به پرستار در صورت بروز هرگونه مشكل)
به بيمار گفته شود كه در صورت نفهميدن دستورات پزشك مجدد از وي سوال كند

12. راهكارهاي آموزش هاي حين بستري
1- استفاده از روش هاي معمول شامل مطالب چاپي، وسايل سمعي بصري، آموزش چهره به چهره...
2- استفاده از دستورالعمل جامع آموزش به بيمار با تاكيد بررعايت موارد زير بر اساس آموزش به فرد
(ارزيابي انگيزه، توان و تمايل بيمار براي يادگيري، ارزيابي نيازهاي آموزشي بيمار و درج آن در پرونده بيمار، تنظيم اهداف آموزش به بيمار بر اساس اولويت هاي آموزشي، انتخاب استراتژي هاي آموزشي مناسب براي هر بيمار)

13. راهكارهاي آموزش هاي حين بستري
3- برگزاري برنامه هاي آموزشي بيماران و خانواده آنها به صورت گروهي در داخل مركز يا با ارجاع به مراكز آموزشي مرتبط
4- آگاه سازي بيماران در زمينه سلامت با استفاده از فعاليت هاي بيمار براي بيمار

14. واحدهای آموزش بیمار

15. عناوين آموزش هاي حين بستري
1- آموزش در ارتباط با نوع بيماري نحوه درمان و عوارض
2- استفاده ايمن و موثّر از تمامي داروهاي بيمار
3- استفاده ايمن و موثّر از وسايل كمك درماني
4- اثرات احتمالي بين داروهاي تجويزي و داروهاي ديگر و تغذيه بيمار
5- تغذيه و رژيم غذايي مناسب براي بيمار
6- نحوه مراقبت از خود، مديريت درد و آموزش تكنيك هاي بازتواني در منزل

16. عناوين آموزش هاي حين بستري
بيمارستان داراي برنامه مدون در ارتباط با آگاه سازي اطفال تدوين نموده است
بيمارستان برنامه اي مدون در ارتباط با بيماران رواني تدوين نموده است
بيمارستان داراي برنامه اي مدون در ارتباط با آگاه سازي بيماران سالمند تدوين نموده است

17. اصول ارزيابي
كسب اطمينان از اينكه بيماران و خانواده هايشان در مورد وضعيت سلامتي و هرگونه تشخيص تاييد شده و يا آزمايشات تكميل شده اطلاع رساني شده است
در صورت آموزش بر اساس دستورالعمل جامع آموزش به بيمار حتما از يافته هاي ارزيابي در برنامه آموزشي استفاده شده باشد و نيازها ي آموزشي بيماران بر اساس اولويت در پرونده بيمار درج شود
تمامي كاركنان دخيل در امر آموزش بايد قابليت ارائه گزارش يكدستي از آموزش به بيماران را داشته باشند

18. آموزش حين ترخيص
آموزش به بيماران در مورد جزئيات مراقبت از خود پس از ترخيص و اطمينان از اينكه بيمار موضوعات مطرح شده را كاملا درك نموده است
اطمينان يافتن از اينكه بيمار توصيه هاي دارويي پس از ترخيص را كاملا متوجه شده است
اطلاع رساني كلامي و نوشتاري جهت مراجعات بعدي در صورت لزوم
چگونگي دستيابي به مراقبت هاي اورژانس در صورت لزوم
دادن آدرس منابع يا آدرس مراكز و سايت هاي آموزشي به بيماران در هنگام ترخيص

19. آموزش هاي پس از ترخيص
برقراري ارتباط تلفني با بيماران 4-2 روز پس از ترخيص و بررسي مشكلات پيش آمده و حل آنها در صورت نياز
اختصاص دادن بخشي از وب سايت بيمارستان براي دادن اطلاعات مربوط به مراقبت سلامت

20. تعریف ارتباط :( (communication
فرآیند ارسال و دریافت پیام ، "کلیه فعالیتهای گفتاری، نوشتاری و حرکتی انسان برای انتقال مفاهیم ذهنی و اثر گذاشتن بر دیگران ارتباط نامیده می شود."

21. تعریف ارتباط اثر بخش
انتقال پيام به ديگران بصورت واضح، شفاف و بدون ابهام و همچنين دريافت اطلاعاتي که ديگران براي ما ارسال مي کنند، با کمترين تحريف ممکن مي باشد.در واقع، ارتباط تنها زماني موفق است که ارسال کننده و دريافت کننده پيام، در پايان ارتباط، هردو اطلاعات يکسان و مشابهي را درک کنند.

22. انواع مهارتهای ارتباطی
مهارتهای انتقال پیام و مهارتهای دریافت پیام
مهارتهای انتقال پیام شامل: مهارتهای کلامی و غیر کلامی می باشد.
مهارتهای دریافت پیام شامل مهارتهای گوش دادن ،مشاهده کردن ،بازخورد دادن می باشد.

23. دیدگاهی در مورد ارتباط بیمار- پزشک
والتر دچار درد شدید به دلیل زونا شده بود. او و پزشکش از روش های درمانی گوناگونی استفاده کردند که تسکین نسبی داشتند. اما یک شب والتر نتوانست بخوابد و دردش بیشتر از همیشه بود. والتر نمی خواست پزشکش را ساعت 2 صبح بیدار کند بنابراین به او ایمیل زد زیرا می دانست که پزشکش صبح روز بعد در مطب به او پاسخ خواهد داد. همین مسئله که او می توانست با پزشکش ارتباط برقرار کند به قدری او را آرام کرد که توانست به خواب برود.

24. دیدگاهی در مورد به اشتراک گذاشتن گزینه های درمانی
جان برای دومین بار تحت جراحی تعویض زانو قرار گرفت. روی تخت جراحی وی دچار دومین حمله قلبی شد. جراح قلب او حدود دو ماه بعد را برای جراحی بای پس قلبی تعیین کرد و تصمیم گرفت از روش معمول بای پس قلب استفاده کند. هنگامی که جان تحت فیزیوتراپی و برنامه ورزشی قرار می گرفت (در مرکز توانبخشی قلبی)، با دو نفر از دوستانش که قبلا تحت جراحی بای پس قرار گرفته بودند ملاقات کرد. هر دوی آنها پیشنهاد دادند که او از جراح قلب دیگری بهره ببرد که از بای پس استفاده نمی کند؛ جان این مسئله را با جراح جدید در میان گذارد. پس از آنکه جراح روش خود را برای او توضیح داد جان جراحی را پذیرفت. جان نمی دانست که گزینه های دیگری برای بای پس وجود دارد و از دوستانش به خاطر ارائه این اطلاعات سپاسگزار است. همچنین معتقد است که جراح اولش باید این اطلاعات را در اختیار وی قرار می داد.

25. دیدگاهی در مورد ارتباطات
Achmed یک بیمار مبتلا به دیابت نوع دو وابسته به انسولین، پس از درد شکم و کاهش وزن در بیمارستان بستری می شود. در روز موعد سی تی اسکن شکم، او دوز کامل انسولین 70/30 دریافت کرد اگرچه پیش از تست ناشتا بود. در حین رادیولوژی او دچار ضعف و افت هوشیاری شد و قند خون او بسیار افت کرد. در دو ساعت بعد او به تزریق گلوکز پاسخ داد. با این وجود، اسکن به تعویق افتاد و نیازمند اقامت در روز دیگری در بیمارستان شد.

26. دیدگاهی درباره مشارکت اطلاعات
دکتر روبرت یک بیمار جدید به نام دان را ملاقات کرد که خانمی 53 ساله و به دلیل تغییر در برنامه بیمه به او مراجعه کرده بود. دان اطلاع زیادی درباره سابقه بیماری های خود نداشت و دکتر روبرت وی را بدون دسترسی به پرونده پزشکی، نتایج آزمایش یا پرونده شخصی پزشکی ویزیت کرد. تست های روتین نشان داد که تست های کبدی غیر طبیعی هستند که دان اظهار داشت مسئله ای جدید است. دکتر درخواست تست های تشخیصی بیشتر داد. تنها پس از بررسی پرونده پزشکی دریافت شده از پزشک قبلی بود که دکتر روبرت دریافت که تست های غیر طبیعی کبد دان برای سال ها وجود داشته است. کلیه تست های اضافه تری که درخواست شده بود 14 ماه پیش با همین نتایج انجام شده بود. اگر دکتر روبرت این اطلاعات را زودتر دریافت می کرد، درخواست آزمایش اضافه تر نمی کرد.

27. با تشکر از توجه شما