1. آنچه باید بدانید بسم الله الرحمن الرحیم (از تولد تا نوجوانی)
کودک نسخه ای کوچک شده از یک بزرگسال نیست...
آنچه باید بدانید
(از تولد تا نوجوانی)
دوره آموزشی ضمن خدمت
واحد پزشکی مجتمع آموزشی فرهنگی پسرانه معلّم
تابستان 1394

2. زندگی از تولد تا نوجوانی به شش دوره تقسیم می شود که به همین ترتیب ارائه میشود:
جلسه اول (شنبه 24 مرداد)
نوزادی (از تولد تا پایان یک ماهگی) - توسط دکتر سمیه امیری مقدم
شیرخوارگی (یک ماهگی تا یکسالگی) - توسط دکتر زینب امیری مقدم
نوباوگی (یک الی سه سالگی) - توسط دکتر سمیه امیری مقدم
جلسه دوم (شنبه 31 مرداد)
خردسالی (سه الی شش سالگی) - توسط دکتر زینب امیری مقدم
کودکی (شش الی دوازده سالگی) - توسط دکتر سمیه امیری مقدم
نوجوانی (دوازده الی هجده سالگی) - توسط دکتر سمیه امیری مقدم

3. در هرکدام از مراحل شش گانه زندگی (از تولد تا نوجوانی)، با هم این موارد را مرور می کنیم:
تفاوت های ساختار و عملکرد بدنی در هر دوره
رشد و تکامل طبیعی هر دوره
نکات مهم مراقبت در هر دوره
خلاصه ای از بیماریهای شایع و مهم هر دوره
آشنایی عملی

4. نوزادی از تولد تا پایان یک ماهگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

5. نکات مهم ساختار بدن نوزادانسر
اندازه سر نسبت به بدن بسیار بزرگتر از سایر مراحل زندگی است
استخوانهای سر از هم جدا هستند.
بخشی از سر فاقد پوشش استخوانی است (ملاج های جلویی و عقبی).
دنده ها: هنوز غضروفی هستند و انحنای بیشتری دارند.
پوست: ممکن است پوشیده از موهای کرکی باشند.
چربی قهوه ای: در نوزاد انسان 5-2% وزن بدن را تشکیل میدهد.
ضربان قلب طبیعی: بار در دقیقه/ متوسط: 140
تعداد تنفس طبیعی: بار در دقیقه
سر: 1- گردن او توانایی راست نگهداشتن سر را ندارد. خم شدن یا راست شدن بیش از حد گردن منجر به اختلال تنفسی در نوزاد میشود 2- و در نوزادانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند ممکن است این استخوانها روی هم بلغزند که شکل سر را غیرطبیعی میکند این حالت در عرض چندروز اصلاح میشود
پوست: . این موها در عرض روز می ریزند
چربی قهوه ای: این نوع چربی مولد حرارت است و نوزاد را در مقابل سرما حفظ میکند و اغلب در نواحی گردن و پهلوها وجود دارد. کم کم تا زمان بلوغ همه چربیهای قهوه ای به چربی سفید تبدیل می شوند.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

6. نکات مهم عملکرد بدن نوزادان
تنفس: نوزاد فقط میتواند از طریق بینی نفس بکشد پس هرگونه انسداد در مجاری بینی در تنفس او اشکال ایجاد می کند
حفظ دمای بدن: به سه دلیل نوزادان مستعد کاهش دمای بدن هستند
حفظ سطح قند خون: چون در کبد خود گلیکوژن ذخیره ندارند مستعد افت قندخون هستند
بینایی: نوزاد نزدیک بین است و در محدوده سانتی قادر به دید است
وزن گیری: در هفته اول حدود 10% وزن بدن کم می شود که باید نهایت تا دوهفتگی جبران شود
سه دلیل:
اندازه سطح بدن نسبت به وزن آنها بیشتر است
توده ماهیچه ای کم است
هنوز چربی زیرپوستی کمی دارند
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

7. نکات مهم مراقبت از نوزادان
خواب نوزاد:
یک نوزاد حدوداً ساعت در شبانه روز می خوابد اما ...
نوزاد هرزمان که خسته شود می خوابد، یعنی ...
اما می توان از همان ابتدا فرق خواب روزانه و شبانه را به او آموخت یعنی...
نوزاد معمولاً هنگام مکیدن سینه یا شیشه به خواب می رود و کم کم این عادت در او نهادینه میشود بطوریکه به مرور زمان به روش دیگری نمی تواند بخوابد.
یک نکته: محیطی که کودک 9ماه تمام در آن سپری کرده به هیچ وجه ساکت نبوده است؛ صدای ضربان قلب مادر و همینطور صدای حرکت مایعات همیشه وجود داشته است.پس...
اما این میزان خواب به 6 تا 7 قسمت خواب کوتاه مدت تقسیم میشود.
یعنی: وقتی نخواهد بخوابد برای خواباندن او و زمانی هم که بخوابد برای بیدارکردن او کار زیادی از دست شما ساخته نیست! واقعیت را بپذیرید.
یعنی: روزها در محیط روشن و پرتردد او را بخوابانید و شبها با لباس راحت تر در محیطی تاریک و ساکت؛ تا به مرور زمان خواب روز کوتاه و خواب شب طولانی شود
پس: شاید الان هم صداهای مداومی مثل جریان آب به خواب او کمک کند
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

8. نکات مهم مراقبت از نوزادان
تغذیه:
معمولاً نوزادان نیاز دارند هر 4-2 ساعت یکبار تغذیه شوند.
سرعت هضم شیرمادر از شیرخشک بیشتر است.
قطره ویتامین از 15 روزگی شروع شود.
علل گریه:
گرسنگی
خستگی
ناراحتی
درد و بیماری
تحریکات بیش از حد
کولیک یا گاز معده
تنهایی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

9. نکات مهم مراقبت از نوزادان
تماس فیزیکی با نوزاد:
از تماس های بی مورد و متعدد افراد بخصوص بیماران با نوزاد پرهیز شود.
قبل از تماس با نوزاد مطمئن شوید که دستهایتان تمیز، گرم و خشک است.
در آغوش گرفتن:
حتماً لازم است با یک دست از سر و گردن نوزاد محافظت شود.
به هیچ وجه نوزاد را تکان ندهید.
سایر موارد
صدای بلند و نورهای قوی نوزادان را آزار می دهند.
نوزاد به تماشای صورت انسانها و شنیدن صدای زنانه تمایل بیشتری دارد.
بسیاری از توصیه های اطرافیان نادرست است، مجبور نیستید به همه توصیه ها عمل کنید!
آزمایش تیروئید و غربالگری ناهنجاریهای ژنتیک را فراموش نکنید (هفته اول تولد).
بهترین زمان ختنه پسران در نیمه دوم نوزادی (بعداز افتادن بندناف) است.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

10. تکامل نوزاد تا پایان دوره
به صورت شما توجه می کند.
صداهای آرامی تولید می کند.
به صداهایی مثل صدای زنگ واکنش نشان می دهد.
اندام خود را بدون نگرانی حرکت می دهد.
وقتی به روی شکم خوابیده است به صورت لحظه ای سر خود را بالا می آورد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

11. علایمی که باید جدی گرفت مشکل در تنفس: علایم عمومی:
تنفس تندتر از حد عادی (60 بار یا بیشتر در یک دقیقه)
توکشیده شدن قفسه سینه حین تنفس
صدای غیرعادی (مثل ناله)
پرش پره های بینی هنگام تنفس
علایم عمومی:
درجه حرارت غیرطبیعی (سرد یا گرم): تب در نوزادی یک اورژانس است
سفت شدن یا شل شدن ماهیچه ها بصورت غیر طبیعی
زرد شدن در 24ساعت اول
کبودی مخاطات
برآمدگی ملاج
تورم بخصوص در ناحیه شکم
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

12. بیماریها و مشکلات شایع دوره نوزادی
زردی:
زردی معمول از روز دوم تولد شروع و حداکثر تا 14 روزگی پایان می یابد
زردی نوزادان به سرعت پیشرفت می کند و تخمین شدت زردی قابل اطمینان نیست؛ پس حتماً با مشاهده زردی برای آزمایش اقدام کنید.
کاری که شما می توانید انجام دهید: افزایش دفعات شیردهی
برفک:
بعد از شستن دستها هر شش ساعت یکبار به کمک گوش پاک کن یک سی سی از محلول نیستاتین را به نواحی برفکی دهان نوزاد بمالید. با یک گوش پاک کن دیگر همین کار را برای سینه مادر (نواحی که در تماس با دهان نوزاد است) انجام دهید.
فتق:
فتق نافی: احتمال ترمیم خودبخود وجود دارد پس می توانید تا 1سالگی صبر کنید
فتق کشاله ران: احتمال ترمیم خودبخود وجود ندارد پس در اولین فرصت جراحی کنید
(پس زردی روز اول تولد یا طول کشیده بعداز 14روزگی قطعاً یک عامل غیرطبیعی دارد)
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

13. شیرخوارگی یک ماهگی تا یک سالگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

14. شیرخوارگی
رشد
سرعت و رشد و تکامل در سال اول زندگی از هر زمانی در طول عمر انسان بیشتر است.
وزن شیرخوار حدود پنج ماهگی دو برابر وزن تولدش می شود.
در یکسالگی وزن کودک به سه برابر وزن تولد می رسد.
در نخستين سال زندگى قد کودک نزديک به پنجاه درصد (از پنجاه سانتى‌متر به هفتاد و پنج سانتى‌متر) افزايش مى‌يابد.
در کشور ما معمولا کودکان را در سال اول زندگی هر ماه یک بار، در سال دوم زندگی هر دو ماه یک بار در سال سوم هر سه ماه یک بار وزن می کنند.
در سال اول زندگی مهمترین تغذیه شیرخوار، شیر مادر است و بهترین معیار ارزیابی کافی بودن تغذیه، روند رشد او می باشد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

15. شیرخوارگی تکامل حرکتی:
از هفته 4 تا 8 تولد اگر به وضع نشسته در آوريم سر به عقب بر مي گردد و قادر به كنترل و نگهداري سر نمي باشد از هشت هفتگی بتدریج کنترل سر شروع می شود و در هفته 12 مي تواند سر را نگه دارد.
نکته مهم: تا سنی که شیرخوار بتواند گردن بگیرد حتما موقع برداشتن وی باید با یک دست، سر و گردنش را حمایت کرد.
شیرخوار چهار ماهه می توانداسباب بازی را که در دستش گذاشته اید بگیرد، و به دهان ببرد. از شش ماهگی برای گرفتن اسباب بازی تلاش می کند و شروع می کند اشیا را از یک دست به دست دیگر بدهد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

16. شیرخوارگی تکامل حرکتی:
شیرخوار شش ماهه به هر دو جهت می تواند غلت بزند پس در این سن و حتی زودتر باید مراقب قرار دادن کودک روی سطوح مرتفع باشیم.
شیرخوار شش ماهه با کمک می نشیند. اکثر کودکان در حدود ۷ تا ۹ ماهگی به تنهایی می توانند بنشینند. در ۹ ماهگی( بین شش تا دوازده ماهگی) کودک میتواند با کمک دست و پاهای خود شروع به چهار و دست رفتن نماید هر چند که در بعضی کودکان ممکن است این فرایند زودتر یا دیرتر صورت پذیرد. در این زمان خیلی مراقب اشیائ دور و بر کودک باشید چون قادر است ریز ترین اجسام را ببیند.همچنین وسایل تیز و ناایمن باید از دسترس او دور باشند.
در سنین ۹ تا ۱۲ ماهگی کودک کنترل بهتری بر روی دست و انگشتان خود داشته که سبب می گردد کودک بتواند به اشیا کوچک چنگ بیندازد مانند غذا خوردن با دست اما غذا تنها چیزی نیست که کودک بخواهد آن را در دهان خود بگذارد. لازم است که در این سنین مراقبت بیشتری از کودکان به عمل آید و محیط اطراف کودک را برای شیطنت های کودک امن تر نمود.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

17. شیرخوارگی تکامل حرکتی :
ده تا دوازده ماهگی اغلب شیرخواران می توانند لحظاتی بدون کمک بایستند. راه رفتن کودکان بین 9 تا 17 ماه رخ می دهد اما اغلب کودکان بعد از یکسالگی می توانند راه بروند.
تشویق اطرافیان نسبت به توانایی های جدید کودک باعث افزایش حس اعتماد به نفس کودک می گردد
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

18. شیرخوارگی تکامل اجتماعی:
شیرخوار در 4 هفتگي مي تواند ايجاد صداهاي خفيف نمايد و در 8 هفتگي بعضي صداها مثل بغبغو را ايجاد مي كند و به شما لبخند می زند. در 12 هفتگي در تماس اجتماعي ابراز خوشحالي مي نمايد. شیر خوار 4ماهه بلند می خندد واگر در ضمن بازي با او،تماس را قطع كنند خشمگين مي شود .
نوزادي كه تا هفته 8 تا 12 لبخند نزند نیاز به بررسی دارد.
شیرخوار شش ماهه چهره افراد آشنا و غریبه را از هم تشخیص
می دهد پس مراقب باشید به یکباره او را نزد غریبه ها رها نکنید تا
احساس ناامنی نکند.
در 9 ماهگی می تواند بین صداها و حرکات ارتباطی پیدا کند
مثلا دستش را به نشانه بای بای تکان دهد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

19. مراقبت از شیرخواران 1. واکسیناسیون: 2. پایش رشد: 3. چکاپهای روتین
بدو تولد/دو ماهگی/چهار ماهگی/شش ماهگی/یکسالگی/هجده ماهگی/چهار تا شش سالگی/هر ده سال
2. پایش رشد:
تغذیه مناسب/خواب کافی ( از بیست ساعت در روز شروع شده و تا یکسالگی به 14 ساعت می رسد)
3. چکاپهای روتین
بررسی شنوایی/ کشت ادرار
4. شروع غذای کمکی
در دوران شیرخوارگی تغذیه غالب کودک، شیر مادر است.
5. ایمنی در برابر خطرات محیط
6. بیماریهای شایع
بیماریهای تب دار / تنفسی / گوارشی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

20. تب در شیرخواران 4- استامینوفن
در این سن بیماریهای تب دار بسیار شایع است و در برخی موارد با وجود معاینات و بررسیها دلیلی برای تب پیدا نمی شود.
اغلب بیماریهای تب دار در شیرخواران نیاز به آنتی بیوتیک ندارد.
یبوست می تواند تب خفیف در بچه ها ایجاد کند.
به هیچ وجه در بیماریهای تب دار کودکان به آنها آسپرین ندهید.
حتما در خانه تب سنج و استامینوفن داشته باشید.
اقدامات لازم
1- مایعات کافی
2- استراحت
3- پاشویه کردن یکی روش مناسب برای کاهش دمای بدن است که بهتر است بجای قرار دادن پای بچه در آب، از اسفنج یا حوله خیس استفاده شود. از آّب ولرم استفاده کنید.
4- استامینوفن
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

21. تب در شیرخواران کدام تب نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟
تب در کودک زیر سه ماه
تب بیشتر از سه روز
تب با علائم همراه
تب بالا که به استامینوفن جواب ندهد.
تب بالاتر از 39 درجه
تب در کودکی که بیماری زمینه ای دارد یا اخیرا جراحی شده است.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

22. نکات ایمنی در شیرخوارگی
غرق شدن
متاسفانه یکی از علل مهم مرگ و میر ناشی از حوادث در کودکان است!
به هیچ وجه حتی برای لحظه ای شیرخوار را در حمام تنها نگذارید.
اگر در فضایی هستید که در حوالی آن، حوض یا نهر یا استخر آب است حتما باید دائم شیرخوار جلوی چشمتان باشد.
اگر قصد شنا همراه با کودکتان دارید استفاده از جلیقه یا کمربند ایمنی ضروری است!
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

23. نکات ایمنی در شیرخوارگی
حوادث رانندگی:
شیرخوار باید حتما روی صندلی مخصوص بشیند. در سال اول صندلی کودک باید رو به عقب ماشین نصب شود و حتما کمربند بسته شود.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

24. نکات ایمنی در شیرخوارگی
خفگی:
امن ترین مکان برای خواب شیرخوار گهواره یا تخت کودک جداگانه است.
اطراف محل خواب وی نباید عروسک های نرم و بزرگ یا بالش نرم و ... باشد. بهتر است شیرخوار روی سطح نسبتا سفت و صاف بخوابد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

25. نکات ایمنی در شیرخوارگی
اسباب بازیهایی که در دسترس کودکند باید استاندارد باشند و قطعات ریز یا جداشونده نداشته باشند. پلاستیکها و کیسه هایی که سر کودک در آنها جا بگیرد و هر گونه ابزار نواری و طناب مانند نباید در دسترس شیرخوار باشد.
هنگام غذاخوردن كودك، حضور و نظارت دقيق مادر يا جانشين وي الزامي است.خوارکیهای کوچک و سفت مثل آجيل‌ها (بادام زميني، گردو، فندق، بادام، تخمه، پسته)، ذرت بو داده، سوسيس، تكه بزرگ گوشت سفت يا جگر، كرفس خام، دانه انگور، دانه كشمش، نخودچي، ذرت، حبوبات نرم نشده، نقل، آب نبات، تكه‌‌هاي بزرگ شيريني يا ميوه‌‌هاي خام و... زیر یکسال ممنوع است!
مواد شوینده، داروها و هر ماده خطرناکی نباید در دسترس کودکان یا در کابینت
هایی باشند که کودک بتواند آنها را باز کند.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

26. نکات ایمنی در شیرخوارگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

27. نکات ایمنی در شیرخوارگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

28. نکات ایمنی در شیرخوارگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

29. مراحل تکامل شیرخواران
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

30. نوباوگی
یک الی
سه سالگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

31. نکات مهم ساختار و عملکرد بدن نوباوگان
ضربان قلب طبیعی: بار در دقیقه
تعداد تنفس طبیعی: بار در دقیقه
دنده ها: هنوز غضروفی هستند و انحنای بیشتری دارند.
دمای بدن: خیلی مستعد تب هستند چون سامانه کنترل دمایی بدن هنوز تکامل کافی پیدا نکرده است.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

32. نکات مهم مراقبت از نوباوگان
خواب:
اکثر بچه های این سنین یکبار خواب نیمروزی دارند که با افزایش سن از مدت آن کاسته میشود
بهتر است به محض مشاهده علایم خستگی او را بخوابانید وگرنه با تعویق انداختن زمان خواب او فاز خستگی را رد میکند و دوباره هوشیار میشود و ممکن است فاز خستگی بعدی در زمان نامناسب باشد
علایم خستگی : کم شدن فعالیت، ساکت و آرام شدن، مالیدن چشمها، خمار به نظر رسیدن، نق نق کردن، خمیازه کشیدن و بی حال افتادن، بغل کردن یک شیء محبوب مثل عروسک یا پتو، خواستن شیر یا شیشه.
خواب نیمروزی یکساله ها 3-2 ساعت طول میکشد ولی در سه سالگی ساعت بیشتر نمی خوابند. بهتر است طوری زمانبندی کنید که خواب نیمروزی او در ساعات اولیه بعدازظهر باشد تا اثر منفی بر خواب شبانه نداشته باشد.
تا فاز خستگی بعدی اغلب یک تا دو ساعت طول میکشد
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

33. نکات مهم مراقبت از نوباوگان
از پوشک گرفتن:
هیچ سن جادویی برای این کار وجود ندارد. بعضی کودکان در هجده ماهگی کاملاً آماده این کار هستند و برخی دیگر تا سه سالگی به آمادگی نمی رسند.
چه علایمی که نشان می دهد فرزندتان احتمالاً آماده این کار است؟
توالی معمول: ابتدا کنترل مدفوع شبانه سپس روزانه، بعد کنترل ادرار روزانه و در آخر شبانه
می تواند بنشیند و راه برود و شلوارش را بالا و پایین بکشد.
دستورات ساده را می تواند انجام دهد
اجابت مزاج نسبتاً منظمی دارد و در فاصله چندساعته بین دفع مدفوع پوشکش خشک باقی می ماند.
تمایل شدیدی به مستقل شدن نشان می دهد.
در زمان نیاز به دفع تظاهر خاصی نشان میدهد (غرغر یا چمباتمه) و پوشک کثیف او را آزار می دهد.
برای ادرار و مدفوع اسامی خاص خودش را به کار می برد و می تواند شما را از دفع آن مطلع کند.
به حمام و دستشویی رفتن علاقه نشان میدهد و نسبت به آموزش مقاومت ندارد
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

34. نکات مهم مراقبت از نوباوگان
آسیب ها:
نقطه گرانش بدن کودکان 3-1سال بالاتر از بزرگسالان است بنابراین در حوادث و تصادفات احتمال آسیب به سر بیشتر است
اما به طور کلی احتمال آسیب دیدن کودک در این سن در اثر زمین خوردن یا افتادن از بلندی کمتر از کودکان سنین بالاتر است زیرا نسبت چربی و غضروف به ماهیچه بیشتر است
ترس های طبیعی:
تنها ماندن
روبرو شدن با غریبه ها
آسیب بدنی در اثر زمین خوردن یا...
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

35. نکات مهم مراقبت از نوباوگان
بی اشتهایی در کودکان نوباوه:
آیا واقعا فرزند شما بی اشتهاست؟
عوامل مؤثر بر بی اشتهایی
مشکلات روحی و عصبی
مسائل تربیتی
نوع غذا
بیماریها و داروها
توصیه ها
اصلاح سبک خواب تغذیه سایر اعضای خانواده
وسواس، زور و اجبار در غذا دادن ممنوع
غذای مناسب
احترام به حفظ استقلال کودک
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

36. نکات مهم مراقبت از نوباوگان
بیماریها:
در سنین نوباوگی شما هر 2 یا 3 هفته باید منتظر یک بیماری مثل تب یا سرماخوردگی و... باشید!
بسیاری از تب ها به علل ویروسی بوجود می آیند و نیازی به درمان آنتی بیوتیکی ندارند اما تشخیص نیاز یا عدم نیاز با پزشک است.
ضمن اینکه احتمال شدت گرفتن تب و تشنج متعاقب آن بالاست. اگر کودک نوباوه دارید وجود داروی استامینوفن در منزل از واجبات است.
توصیه می شود در سنین نوباوگی یکبار آزمایش ادرار انجام دهید.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

37. حوادث شایع نوباوگان سوختگی غرق شدگی سقوط از ارتفاع مسمومیت
انسداد مجاری تنفسی بخاطر فروبردن اجسام در مجاری هوایی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

38. مشکلات و بیماریهای شایع نوباوگان
اسهال و استفراغ:
مهمترین خطر اسهال و استفراغ کاهش آب و املاح بدن است
برای بررسی کاهش حجم آب بدن به چه مواردی می توانید توجه کنید؟
وضعیت عمومی از لحاظ هوشیاری، تشنگی، بی قراری، شل شدن و....
مخاطات بدن و وجود یا عدم وجود اشک، ظاهر چشمها
نبض و تعداد تنفس
میزان ادرار
پوست: ظاهر، قابلیت ارتجاعی و زمان پرشدگی مویرگی
لکنت زبان:
دو پیک سنی دارد: سالگی و 7-5 سالگی
در پسران 4 برابر بیشتر است
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

39. تکامل کلامی
یک کودک دو ساله باید: • بتواند عبارت‌های دو کلمه‌ای را ادا کند، مثل «برو بای-بای» یا «بازم بده» • دستورات دو کلمه‌ ای را تکرار کنند. • اسم اشیاء ساده را به زبان بیاورند. • دایره لغتی برابر با حداقل 50 کلمه داشته باشند. • 50% حرف‌هایشان توسط والدین قابل درک باشد.
تا سن 3 سالگی، کودک باید بتواند: • جملات سه کلمه‌ ای را ادا کند. • دایره لغتی برابر با 200 کلمه یا بیشتر داشته باشد. • 75% حرف‌هایشان توسط والدین قابل درک باشد. • حروف اضافه را یاد گرفته باشد (مثل "اونو بزار روی میز" یا اون بزار زیر تخت") • از ضمیر استفاده کند ("من"، "تو"، "اون")
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

40. ادامه مراحل رشد در جلسه آینده
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

41. جلسه دوم؛ خردسالی، کودکی و نوجوانی
بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه دوم؛ خردسالی، کودکی و نوجوانی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

42. خردسالی
سه الی
شش سالگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

43. نکات مهم عملکرد بدن خردسالان
نیاز به اکسیژن تقریبا دو برابر بالغین است( خطر مشکلات تنفسی در انتشار گازهای سمی و ...)
کبد و طحال تا کمی پایینتر از دنده ها کشیده شده اند و این موضوع باعث می شود احتمال آسیب به این دو عضو در ضربه های شکم بالا برود.
احتمال بیشتر گیر کردن اجسام در راه هوایی و خفگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

44. مراقبت از خردسالان تغذیه مناسب رعایت اصل تنوع
پرهیز از خوراکیهای بی ارزش
پرهیز از اصرار به غذا خوردن یا تشویق برای این موضوع
خواب کافی
مهدکودک یا کلاس‌های ورزشی یا … گاهی باعث حذف چرت عصرگاهی می‌شود. دراین صورت باید برنامه خواب شبانه بچه را تغییر دهید (مثلا او را زودتر بخوابانید) و هیچوقت به اصرار چرت روزانه او را حذف نکنید.
خواب تاثیر زیادی بر خلق و خوی کودک می‌گذارد. کم خوابی باعث بروز مشکلات رفتاری مثل حالت تهاجمی، تدافعی، عدم پذیرش شرایط، رفتار متضاد و مخالف و گاهی بیش فعالی می‌شود.
آزمایشات و بررسیهای روتین
آزمایش مدفوع جهت انگلها
آزمایش ادرار در دختران
یک نوبت چک فشار خون
معاینه سالیانه دندانپزشکی
بررسی بینایی برای تنبلی چشم
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

45. بیماریهای شایع خردسالان
عفونتهای تنفسی ( عفونت گوش/سرماخوردگی و ....)
بسیاری از عفونتهای این سن ویروسی هستند و نیاز به آنتی بیوتیک ندارند.
مصرف بی رویه آنتی بیوتیک موجب بروز عفونتهای مقاوم به آنتی بیوتیک خواهد شد!
مشکلات گوارشی ( اسهال/یبوست/درد شکم و...)
در برخی انواع اسهال استفاده از قرض ضد اسهال خطرناک است.
اسهال غیر خونی در کودک غیر تبدار که می تواند بخورد و بیاشامد فقط نیاز به مایعات و اوآراس دارد مگر اینکه طولانی شود یا در جامعه بیماری ای مثل وبا شیوع پیدا کرده باشد.
انگل های روده ای در این سن شایع هستند.علایمی مثل بی اشتهایی، کم خوابی، خارش، بی قراری، دل پیچه و اسهال ممکن است ناشی از انگل باشد.
پیشگیری: شستشوی دستها
تب و بثورات پوستی
آبله مرغان، سرخک، عفونتهای ویروسی خفیف و ...
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

46. بیماریهای شایع خردسالان
شب ادراری
همان طور که زمان راه افتادن و حرف زدن کودکان متفاوت است، روند بالا رفتن ظرفیت مثانه و قدرت کنترلی آن نیز متفاوت خواهد بود .
تکامل سیستم ادراری کودکان تا پنج سالگی کامل می شود.
تعریف: عدم کنترل شبانه ادرارحداقل دو بار در هفته، برای مدت 3 ماه متوالی در کودکی که حداقل 5 سال دارد یا کودکی که قبلا بمدت سه ماه کنترل ادرار داشته است.
علل:
مایعات زیاد قبل از خواب
استرس.اضطراب
عفونتهای ادرار
سرما
اکثر روانپزشکان معتقدند که شب ادراری یک تاخیر، در فرآیند رشد کودکان است و برنامه های تقویت منفی عمدتا آسیب زا بوده و بیشتر باعث وارد شدن صدمه به عزت نفس کودکان می گردد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

47. تشک زنگدار
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

48. ترسهای دوران خردسالی ترس از تاریکی ترس از ناشناخته ها و موجودات خیالی
ترس از تنهایی،گم شدن یا رها شدن
ترسهای انطباقی
به طور کلی کودکان بین 3-7 سال حدود
4 تا 5 نوع ترس دارند که هر 4-5 روز
یک بار از خود نشان می دهند.
برای از بین بردن ترس در کودکان
بایستی سعی شود محرک های ترس را از
بین برد یا اینکه از محیط کودک دور کرد
زیرا کودک را به زور یا اجبار نمی توان
وادار نمود که نترسد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

49. ترسهای دوران خردسالی برای درمان ترسهای کودک چه کنیم؟
برای رفع این مشکل عجله نکنید. ترس کودکان بتدریج و با گذر زمان از بین می رود.
هیچگاه به خاطر ترس، کودک را تحقیر یا مسخره نکنید.
هرگاه کودک را در غلبه بر ترسش موفق دیدید موفقیت او را تحسین کنید.
از بازی ها و قصه ها برای غلبه بر ترس استفاده کنید.
به او قوت قلب بدهید و به او کمک کنید تا با ترس روبه رو شود.
به او یادآوری نمایید قبلاً هم از چیزی می ترسیده و بعد از مدتی ترسش از بین رفته و ترسها دائمی نیستند .
بیش از حد لزوم از او مواظبت نکنید. بیش از حد عکس العمل نشان ندهید.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

50. خطرات دوران خردسالی حوادث رانندگی غرق شدن مسمومیت سوختگی
سقوط از ارتفاع
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

51. خطرات دوران خردسالی برای کاهش این خطرات چه کنیم؟
بستن کمربند ایمنی در خودرو، به کار بردن صندلی محافظ کودک
حصارکشی استخرها، رها نکردن کودک در حمام و استخر به تنهایی
قرار دادن مواد سمی و داروها دور از دسترس کودکان
پرهیز از ذخیره نمودن وسایل قابل اشتعال، پوشاندن پریزهای برق توسط در پوش‌های مخصوص
نصب حفاظ برای پنجره‌ها، استفاده از نرده و میله محافظ برای پله‌ها
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

52. کودکی
شش الی
دوازده سالگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

53. نکات مهم عملکرد بدن کودکان
ضربان قلب طبیعی: بار در دقیقه
تعداد تنفس طبیعی: بار در دقیقه
رشد:
به طور متوسط سالانه کیلوگرم به وزن کودک افزوده می شود.
به طور متوسط سالانه 6 سانتی متر به قد کودک افزوده می شود.
رشد ناپیوسته است و ممکن است این مقدار افزایش قد و وزن طی 8 هفته اتفاق بیفتد!
درطول این دوره شش ساله فقط 3-2 سانتی متر به دور سر افزوده می شود.
در حالیکه طی سه سال اول زندگی حدود 15 سانتی متر به دور سر اضافه می شود
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

54. نکات مهم مراقبت از کودکان
تب:
کمتر از خردسالان دچار تب و بیماریهای ویروسی می شوند
چون در این سنین میتوان انتظار داشت که کودکان مشکلات خود را درست بیان کنند و به دستورات بهداشتی عمل کنند کنترل تب راحت تر است.
اما اگر تب همراه علامت دیگر (مثل گوش درد) باشد و یا بیش از 3-2 روز طول بکشد مراجعه به پزشک ضروری است.
سرماخوردگی
پیشگیری خانگی: شستشوی بینی با سالین، دریافت کافی ویتامین ث و روی
درمان خانگی: استامینوفن، عسل، ویکس، شستشوی بینی با سالین
گلودرد:
چرا درمان آنتی بیوتیکی گلودرد چرکی در افراد 15-5 سال اهمیت دارد؟
مخملک
تب روماتیسمی
مخملک: 2-1 روز بعداز گلودرد، راش قرمز منقوط سنباده ای که از زیربغل، کشاله ران و گردن شروع می شود و کلاً چین های بدن قرمزی بیشتری نشان میدهد. بعداز محو راش، پوسته ریزی دارد زبان هم به شکل توت فرنگی در می آید.
تب روماتیسمی: علایم 6-2 هفته بعداز گلودرد شروع می شود/ التهاب، محدودیت حرکت و درد مفاصل (بیشتر مفاصل بزرگ) همراه با التهاب قلب و لکه ها و برجستگیهای پوستی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

55. نکات مهم مراقبت از کودکان
غربالگری های لازم:
بررسی بینایی و تنبلی چشم
آزمایش ادرار (در دختران)
بررسی های روتین سالیانه:
رشد (قد و وزن)
دندانپزشکی
بررسی های موردی:
بررسی کم خونی؛ در کودکان رنگ پریده
بررسی کمبود ویتامین د؛ در کودکان در معرض خطر: رشد ناکافی، اختلالات حرکتی، مصرف مداوم کورتن یا ضد تشنج ها، دچار سوء جذب، شکستگی های مکرر
بررسی فشارخون، قند و چربی خون؛ در کودکانی که سابقه خانوادگی مثبت دیابت، چربی خون بالا، پرفشاری خون یا بیماریهای قلبی زودهنگام دارند و یا چاق هستند
و...
و... مثل ارجاع دانش آموزان دچار اختلال گفتاری به گفتاردرمانی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

56. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
آبله مرغان
آسم
اوریون
سرخجه
لنگش و دردپا
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

57. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
آبله مرغان
بیماری ویروسی حاد و مسری که از طریق تنفسی و تماس مستقیم با پوست منتقل می شود
دوره نهفتگی 3-2 هفته ای دارد. سپس تب خفیف، بیحالی، بی اشتهایی و سردرد ایجاد شده و بعد از ساعت راشهای پوستی ظاهر می شود. تب طولانی، بزرگی غدد لنفاوی و گاهی تنگی نفس یا اختلال بلع از علایم دیگر آن است که معمولاً تا دو هفته طول می کشد.
راش:
بسیار خارش دار هستند. ابتدا بصورت لکه ظاهر می شوند که طی 2-1 روز برجسته شده و سپس تاولهای شفاف ایجاد می شوند. بعداز 2-1 روز تاولها کدر (چرکی) شده و فرورفتگی پیدا می کنند. در این مرحله تاولها پاره شده و دلمه می بندند
معمولا اول روی پشت و سینه ظاهر می شود و بعد به صورت، گردن و اندامها گسترش پیدا می کند
معمولاً انواع راشهای نامبرده همزمان حضور دارند و تا وقتی همه آنها دلمه نبسته بیماری مسری است
واکسن آبله مرغان وجود دارد اما جزو برنامه واکسیناسیون کشوری نیست
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

58. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
آسم
بیماری مزمن شایع کودکان است که بدلیل التهاب مجاری تنفسی کوچک رخ می دهد.
در این بیماری فرد به مواد آلرژی زا یا عفونت های تنفسی واکنش بیش از حد نشان می دهد و با آزادسازی مواد التهاب زا، مسیرهای هوایی تنگ می شود (اسپاسم)
عوامل خطر: سابقه خانوادگی، سابقه آلرژی پوستی یا تنفسی در کودک، مواجهه با آلاینده ها بخصوص دود سیگار
علایم و نشانه ها: سرفه های خشک و متناوب (بخصوص هنگام خواب)، خس خس بازدمی، تنگی نفس، محدودیت در تحرک بدنی
چه باید بکنید؟
مراجعه به پزشک برای قطعی شدن تشخیص و تجویز درمان دارویی
پرهیز از مواجهه با تحریک کننده ها: دود سیگار، هوای سرد و گرم، گرد و غبار، حیوانات خانگی و انواع خوشبو کننده ها
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

59. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
اوریون
بیماری حاد مسری و ویروسی است که در هر سنی ممکن است اما اغلب 15-5 ساله ها را گرفتار می کند. در بزرگسالان علایم شدیدتر است
شایعترین زمان ابتلا اواخر زمستان و اوایل بهار و راه انتقال آن شبیه سایر بیماریهای تنفسی است
ویژگی اصلی تورم یک یا هردو غده بزاقی بناگوش است اما ممکن است سایر غدد بزاقی، مننژ (پرده مغز و نخاع)، لوزالمعده و غدد جنسی هم درگیر شوند
دوره نهفتگی روز است اما 48 ساعت قبل از تورم غده بزاقی، حداکثر میزان سرایت وجود دارد و تا 5 روز بعداز تورم هم میزان سرایت بالاست و تا فروکش نکردن تورم، مسری است
سایرعلایم: تب خفیف، سردرد، دردعضلانی، خستگی، کم اشتهایی، دردگوش
عوارض احتمالی: التهاب مغز، مننژیت، ناشنوایی (معمولاً دائمی)، التهاب غدد جنسی
درمان دارویی خاصی لازم نیست و فقط علامت درمانی می شود (مثل تب بر) اما استراحت و مصرف غذاهای نرم و غیرترش مهم است
واکسن اوریون در چندسال اخیر به کودکان تزریق می شود (بخشی از واکسن MMR)
علایم: تب معمولاً خفیف است ولی ممکن است به 40 درجه هم برسد
عوارض: مننژیت و التهاب غدد جنسی در پسران شایعتر است ولی بندرت باعث عقیمی میشود
واکسن: که در یکسالگی و هجده ماهگی تزریق می شود
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

60. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
سرخجه
یک بیماری ویروسی خفیف همراه با راش پوستی است که در هر سنی ممکن است ایجاد شود. راه انتقال آن شبیه سایر بیماریهای تنفسی (مثل سرماخوردگی) است
بعد از دوره نهفتگی 3-2 هفته ای علایم ظاهر شده و اغلب کمتر از سه روز طول میکشد
علایم سرخجه: تب، بزرگی غدد لنفاوی (اغلب در پشت گوش، پشت سر و پشت گردن)، درد مفصلی و دانه های پوستی قرمز رنگ و ظریف
در نیمی از موارد سرخجه بدون راش پوستی است و در نوجوانان و بزرگسالان ممکن است راش پوستی بصورت تاخیری ظاهر شود (5-1 روز بعداز علایم شبه آنفلوانزا)
سرخجه به درمان خاصی نیاز ندارد و علایم آن خفیف و زودگذر است
واکسن سرخجه در چندسال اخیر به کودکان تزریق می شود (بخشی از واکسن MMR که در یکسالگی و هجده ماهگی تزریق می شود)
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

61. مشکلات و بیماریهای شایع کودکان
لنگش و درد پا
در کودکان (بخصوص پسران) شایع است و بسیاری اوقات منشا آن معلوم نمی شود
علل شایع: جلب توجه، میخچه، کفش نامناسب و تنگ، ضربه، فرورفتن جسم خارجی در کف پا، تزریق اخیر، درد رشد (ناشی از قد کشیدن سریع)
علل مهم: عفونتهای عضلانی یا استخوانی، تب مالت، نرمی استخوان بدلیل کمبود ویتامین د، بیماریهای روماتیسمی کودکان، لنگش بدلیل درد در ناحیه شکم یا لگن (مثلاً به علت عفونت کلیه یا آپاندیس)
کی به پزشک مراجعه کنیم؟
درد شدید که واقعاً قادر به گذاشتن پا روی زمین نیست
علایم همراه که ممکن است نشانه عفونت باشد: تورم، تب و...
دردی که روز به روز تشدید می شود و با مسکّن و ماساژ بهتر نمی شود
دردی که همیشه در یک اندام وجود دارد
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

62. نوجوانی دوازده الی هجده سالگی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

63. نکات مهم ساختار بدن نوجوانان
ضربان قلب طبیعی: بار در دقیقه (مثل بزرگسالان)/ متوسط: 72
تعداد تنفس طبیعی: بار در دقیقه (مثل بزرگسالان)
جهش رشد قدی:
در حدود ده تا يازده سالگي قد و وزن دختران ناگهان افزايش مي يابد. اين رشد مربوط به دوران بلوغ است.
در پسران جهش رشد كمي ديرتر يعني در دوازده تا سيزده سالگي است.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

64. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
بلوغ:
بلوغ جنبه های مختلف جسمی، روانی، اجتماعی، عاطفی، اقتصادی و فکری دارد که ما بیشتر جنبه جسمی آن را بررسی می کنیم
نشانه‌های مشترک بلوغ (در دختران و پسران هر دو دیده می‌شود): افزایش قد، افزایش وزن، رویش موی زهار و زیر بغل، تمایل به جنس مخالف، افزایش ترشح غدد پوستی (که در بسیاری موارد منجر به آکنه میشود) و بوی بدن
بلوغ جسمی در پسران: معمولاً از سالگی طول می کشد.
بلوغ جسمی در دختران: معمولاً از 14-9 سالگی طول می کشد.
بلوغ در پسران اغلب باعث تقویت اعتماد به نفس و در دختران باعث تضعیف اعتماد به نفس می شود، چرا؟
(متاسفانه بسیاری از افراد در سایر جنبه ها هرگز به بلوغ نمی رسند!)
مراحل بلوغ در پسران : بزرگ شدن بیضه، رویش موهای زهار، رشد آلت تناسلی، رشد موهای زیربغل، رویش ریش و سبیل، احتلام. در نیمی از پسران بزرگی پستان هم رخ می دهد
مراحل بلوغ در دختران : تجمع بافت چربی در بدن، پهن شدن استخوان لگن، جوانه زدن پستانها، رویش موهای زهار و سپس زیربغل، ابتدا ترشحات بیرنگ مهبلی و سپس قاعدگی. قاعدگی معمولاً 2سال بعداز رویش پستان و 6ماه پس از رویش کامل زهار اتفاق می افتد. قاعدگی نامنظم معمولاً تا یک سال و نیم ادامه دارد
که علت آن بیشتر در مباحث جامعه شناختی و درک نابرابریهاست (علل طبی مطرح نیست)
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

65. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
نمودار افزایش وزن
نمودار افزایش قد
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

66. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
مراحل بلوغ در پسران
مراحل بلوغ در دختران
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

67. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
نمودار بلوغ پسران و دختران
نمودار تفاوت قد پسران و دختران
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

68. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
بلوغ زودرس:
شروع مراحل بلوغ قبل از 8سالگی در دختران و قبل از 9سالگی در پسران.
عوارض بلوغ زودرس:
آثار فردی: کوتاه قدی در بزرگسالی، ضعف فکری و بدنی، اضطراب، هیجان غیر قابل کنترل، تزلزل روحی
آثار اجتماعی: خشونت و لجاجت، انزوا و گوشه گیری، روابط نامناسب و غلط، افت تحصیلی
مشکلات اخلاقی: بلوغ زودرس از لحاظ اخلاقی یک آفت است؛ چرا؟
علل بلوغ زودرس:
ژنتیک
تغذیه: غذاهای هورمون دار و مصرف زیاد مواد پروتئینی مانند گوشت و تخم مرغ و غیره
عوامل فردی: نیاز شدید به محبت که ارضا نشود، اضطراب و نا امنی های مکرر برای کودک که او را در خود غرق کند، کنجکاوی کودک، بازی ها و نوازش های غلط
عوامل محیطی و اجتماعی: لباس و معاشرت ناصحیح، توصیف جنس مخالف نزد کودک، شوخی های بی بند و بار، دیدن صحنه های جنسی و شنیدن شرح حال های مربوط به آن، تصویرها و تبلیغات جنسی رسانه ها
درمان باید بسیار زود شروع شود: قبل از سن استخوانی 12سال (دختران) و 13 سال (پسران)
چراکه نوجوان از نظر عقلانی در شرایط سنی خود اما از نظر جسمی و تمایلات نفسانی، تمایلات و خواسته های غریزی بزرگتر ها را دارد.
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

69. نکات مهم عملکرد بدن نوجوانان
بلوغ دیررس:
در پسران شایعتر از دختران است.
عدم شروع مراحل بلوغ تا سن 14 سالگی
علل بلوغ دیررس:
ژنتیک (تاخیر بلوغ سرشتی)
بیماری های مزمن مثل نارسایی کلیه، دیابت، فیبروز کیستیک و حتی آسم
سوء تغذیه
ورزش حرفه ای
محرومیت های روحی و روانی
مصرف برخی داروها ( کورتون) یا شیمی درمانی و پرتودرمانی
اختلالات هورمونی: کم کاری تیروئید، کم کاری مادرزادی غده هیپوفیز، اختلالات هیپوتالاموس، برخی تومورهای غددی
آسیب به جمجمه: جراحی مغز یا تصادف
آسیب دو طرفه به غدد تناسلی: عدم نزول دو طرفه بیضه (در پسران)، فقدان غدد تناسلی، عفونت
اختلالات کروموزومی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

70. مشکلات و بیماریهای شایع نوجوانان
آکنه (جوش غرور)
بروز آکنه زودرس ممکن است نشانه بلوغ زودرس باشد پس حتماً نیاز به بررسی دارد
آکنه در سنین نوجوانی بسیار شایع است اما این شیوع بالا نباید باعث شود که از درمان آن صرفنظر کنیم. آکنه درمان نشده می تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و سایر مشکلات روحی برای نوجوانان شود
معمولاً برای آکنه خفیف تا متوسط از درمان های موضعی و برای آکنه متوسط تا شدید از درمانهای خوراکی + موضعی استفاده می شود
در طی درمان دارویی (که مدت آن حداقل 4 ماه است) لازم است روزها از کرم ضدآفتاب استفاده شود زیرا داروها پوست را به آفتاب حساس میکنند
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

71. مشکلات و بیماریهای شایع نوجوانان
منونوکلئوز عفونی
یک بیماری ویروسی شایع در سنین نوجوانی و جوانی است که سه علامت مشخصه دارد: تب، گلودرد و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن
چه اهمیت و تفاوتی با سایر موارد گلودرد دارد؟
طول دوره گلودرد در این بیماری طولانی تر است و 4-2 هفته طول می کشد.
گاهی علایم همراه دیگری هم وجود دارد: کبودی های منقوط کام، بزرگ شدن کبد و طحال، زردی
به دلیل احتمال بزرگی طحال، خطر پارگی طحال طی فعالیتهای بدنی وجود دارد پس باید تا زمان برگشت به اندازه قبلی (که معمولاً 6-4 هفته طول میکشد) از انجام اغلب ورزشها خودداری کرد
درصورت درمان آنتی بیوتیکی (مخصوصاً آمپی سیلین) در 90% موارد راش پوستی ایجاد میشود
ویروس ایجاد کننده بیماری با برخی بیماریهای دیگر مثل ام.اس و برخی سرطانها مرتبط است
تشخیص و درمان:
تشخیص بالینی است (با توجه به علایم و شکل خاص چرک گلو) و اغلب نیازی به آزمایش نیست
مثل سایر بیماریهای ویروسی درمان حمایتی و علامتی است: استراحت، تب بر، مایعات و مسکّن
واکسن این ویروس در مرحله تحقیقات است
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

72. مراقبت از نوجوانان
علت اصلی مرگ و میر افراد سال حوادث و تصادفات است
پیشگیری از حوادث مهمترین اصل در مراقبت از نوجوانان است
غربالگری ها:
فشارخون
بیوشیمی خون (قند، چربی، اوره و...)
بررسی کم خونی (به ویژه در دختران)
پایه گذاری سبک زندگی سالم:
تحرک بدنی
تغذیه سالم
پیشگیری از رفتارهای پرخطر
فرزندان از رفتار شما الگو می گیرند، نه گفتار شما
در واقع پایه گذاری سبک زندگی سالم باید قبل از شروع نوجوانی انجام شود
رفتارهای پرخطر: دوستان ناباب و اعتیاد، ارتباط با جنس مخالف، کارهای خطرناک و هیجانی
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

73. منابع باورهای رایج پیرامون بیماریهای شایع کودکان (نشر طبیب-تیمورزاده)
بیماریهای کودکان؛ از مجموعه راهنمای پزشکی خانواده (نشر آزادمهر)
رشد، تکامل و رفتار؛ از درسنامه طب کودکان نلسون (انتشارات حیان)
شناسنامه سلامت دانش آموزی
فیزیولوژی دوران بلوغ و نوجوانی؛ محمدرضا شرفی (از سایت راسخون)
مراقبت ادغام یافته کودک سالم؛ وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
ماهنامه نوین پزشکی؛ شماره های 502، 512، 523، 591 و 600
مجموعه کتابهای سبز؛ شماره های 25، 26 و 57 (انتشارات حیان)
وبلاگ م. مطیعی
Rapid pediatric emergency care (Elsevier)
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»

74. با تشکر از وقتی که در اختیار واحدپزشکی گذاشتید
لطفا برای ارتقای کیفی برنامه های آموزشی واحدپزشکی
نظرسنجی کتبی را تکمیل نمایید
فرزندان شاد و سالم، آینده نویدبخش
دوره آموزشی ضمن خدمت «از تولد تا نوجوانی»