1. روش های جمع آوری اطلاعات

2. فكر كنيد
انواع روش های گردآوری داده ها کدامست؟

3. زمان توضیح روش های جمع آوری اطلاعات در پروپوزال
زمان توضیح روش های جمع آوری اطلاعات در پروپوزال
بعد از شناختن دقیق متغیرها و تعریف عملیاتی از متغیرها باید به دقت شیوه جمع آوری اطلاعات را شرح داد.
باید صحیح ترین و دقیق ترین اطلاعات را با سریعترین، معتبرترین و ارزانترین روش ممکن جمع آوری نمود.

4. اهمیت
در بيشتر پژوهشها مهمترين هدف، مطالعه تغييرات (توزيع، تاثير، ارتباط) است.
بنابراين،گردآوري داده ها نيازمند ابزار مناسب و به کارگيري متناسب آن است تا از دخالت عوامل خواسته و ناخواسته جلو گيري شود.

5. روشهاي جمع آوري اطلاعات
استفاده از اطلاعات و مستندات موجود
مشاهده
مصاحبه
پرسشنامه
بيشترين روش امروزي مورد استفاده در پژوهشهاي انساني

6. استفاده از اطلاعات و مستندات موجود
بانکهای اطلاعات کاغذی، الکترونیکی منطبق بر اهداف تحقیق یا بانکهایی که با اهداف مجزا از هدف تحقیق جمع آوری می شود.
روش سریع و کم هزینه ای است که البته ممکن است دقت آن کم باشد و یا برای دستیابی به اطلاعات نیاز به گرفتن مجوزهای بسیار سخت از مراجع مرتبط باشیم.

7. بررسی مستندات موجود مزايا معايب ارزان سريع گسترده
كم بودن دقت و صحت اطلاعات
عدم امكان دستيابي به همه متغيرهاي مورد نظر
محدوديت در دستيابي به اطلاعات به دليل امنيت و يا معذوريتهاي اخلاقي

8. مشاهده
اطلاعات بدست آمده در آزمایشگاهها به وسیله ابزارها و وسايل آزمايشگاهي
و یا از طریق
مشاهده حوادث و اتفاقات اطراف که می تواند به اشکال زیر باشد(معمولا در مطالعات کیفی استفاده می شود.)
مشاركتي یعنی مشاهده گر یکی از اعضای تیم و یا گروه مورد مطالعه باشد.
نيمه مشاركتي یعنی مشاهده گر جزو تیم و یا گروه مورد مطالعه نیست ولی در ارتباط با موضوع می باشد.
غير مشاركتي که مشاهده گر کاملاً مستقل از فرایند مورد مطالعه می باشد.
هر یک از اشکال مشاهده می تواند به صورت مخفیانه باشد و یا به شکل آشکار
در کل روش مشاهده روشی وقت گیر، دشوار و پرهزینه است ولی در بسیاری موارد دقیقترین اطلاعات ممکن را ارایه می دهد.

9. مصاحبه ساختار يافته: بر اساس قوانین و اصول از قبل تنظیم شده
نيمه ساختار يافته: اصول کلی مصاحبه مشخص شده است ولی مصاحبه گر می تواند در بعضی موارد مانند توالی مطالب و یا مدت زمان مصاحبه تا حدودی تاثیر بگذارد.
غير ساختار يافته: اهداف مصاحبه از قبل تعیین شده است ولی شیوه، مدت، توالی و سایر مشخصات مصاحبه توسط مصاحبه گر تعیین می شود.

10. عوامل موثر بر نتايج مصاحبه
عوامل موثر بر نتايج مصاحبه
مصاحبه كننده
مصاحبه شونده
محيط مصاحبه
شيوه مصاحبه

11. Use existing questionnaires
As an inspiration
Don´t need to re-invent the wheel
Have been tested
BUT: adapt to present situation!

12. Questionnaire needs to be adapted to study population
Know the respondents
occupation
sensitive issues
education
ethnic group
language

13. نکات مهم در تنظيم پرسشنامه
اهداف پژوهش
متغير ها محتواي اصلي پرسشنامه را تشکيل مي دهند.
در تنظيم آن به خصوصيات و توانايي درک پاسخ دهنده، سطح سواد توجه کنيد.
نحوه تجزيه و تحليل اطلاعات

14. موارد استفاده ازپرسشنامه
شناخت جمعيت از نظر باورها، شيوه زندگي، رفتارها، نگرشها
زياد بودن افراد مورد بررسي
فاصله جغرافيايي زياد و دسترسي مشکل
تاثير حضور پژوهشگر بر پاسخها

15. پرسشنامه یعنی جمع آوری اطلاعات از طریق سوال از نمونه ها
مزاياي پرسشنامه
سرعت
ارزان بودن
وسعت اطلاعات جمع آوري شده
معايب پرسشنامه
افراد بي سواد
پرشدن توسط ديگران
شيوه پر نمودن پرسشنامه
پستي
حضوري
اينترنتي
خود ايفا بودن يا نبودن پرسشنامه

16. انواع سوالات باز open که می تواند کوته پاسخ و یا تشریحی باشد.
بسته close
نيمه بسته semi-close
جور كردني matching
رتبه گذاري rank list
سوالات تصویری در مقابل سوالات متنی

17. Advantages of open questions
not directive
detailed and unexpected answers possible
> allow exploration of issues to generate hypotheses
useful for exploring knowledge and attitudes
qualitative research
focus groups
trawling questionnaires
Vorteile:
Nicht direktiv: Befragte werden nicht in eine Richtung gedrängt
Zur Hypothesen-Generierung: wenn mehrere Menschen ähnliche (unerwartete) Antworten haben, allgemeine Tendenz?
Abfrage von Wissen oder Einstellungen
Detaillierte, auch unerwartete Antworten möglich
Erforscht, wie Menschen über ein Problem sprechen: sprachlich
Nachteile:
Antwort Interviewer-abhängig: Interviewer schreibt nicht alles genau so hin sondern interpretiert auch hinein
Zeit- und arbeitsintensiv: Lange Antworten, Redefluss, aber auch Auswertung
Kodierprobleme
Schwierig zu analysieren: welche Einteilungen wählen?
Vergleiche zwischen Gruppen problematisch

18. Disadvantages of open questions
interviewer bias
time-consuming
coding problems
difficult to analyse
difficult to compare groups

19. Advantages of closed questions
Straightforward response
Simple
Quick
Less discrimination against less verbally expressive people
Easy to code, record, analyse
Easy to compare
Easy to report

20. Disadvantages of closed questions
restricted number of possible answers
Possible loss of additional information
Compromise
insert field
“others,
if yes specify : __________”

21. Examples for closed questions
2 - What is your age in years? ___ years
3 - How long have you stayed at Lazareto? ___ days
4 - What is your sex (gender)?
 Male
 Female
5 - Did you go swimming on 4 October 2010?
 Yes
 No
 Don’t know

22. Closed questions: Checklist
14 - Which of the following beaches have you visited during your stay in Menorca?
 Lazareto beach
Cala’n Porter
Rafalet
Macarella
Sa Mesquida

23. Checklist
14 - Which of the following beaches have you visited during your stay in Menorca?
Lazareto beach  Yes  No  Don´t know Cala’n Porter  Yes  No  Don´t know Rafalet  Yes  No  Don´t know
Macarella  Yes  No  Don´t know
Sa Mesquida  Yes  No  Don´t know

24. Rating scale
15 – How often did you see jellyfish during the past weeks?
Always Sometimes Seldom Never
Mornings    
Lunchtime    
Evenings    

25. Rating scale Numerical
16 - How severe was your pain after you were stung? (please circle)
Not painful at all Very painful
Analogue
17- How severe is your pain (put the tick on the line)

26. (VASعدد درد (
این روش به صورت یک خط کش 0 تا 10 سانتی متریست با دو نقطه در دو انتهای خط به عنوان کمترین و بیشترین عدد درد.
بر اساس شدت دردی که در بیمار احساس می شود نقطه ای بر رو ی خط مشخص می شود که فاصله آن تا ابتدای خط برابر با عدد درد بیمارست .
به علت امکان اشتباه درتحلیل عدد درد بیماران، از اندازه گیری عدد درد در فواصل مختلف زمانی استفاده می شود.

27. Likert Scale Rensis Likert, 1903-1981 Psychometric scale
Five (or more) ordered response levels
18 – Jellyfish also have the right to swim in the Mediterranean sea
 I strongly disagree
 I disagree
 I neither agree or disagree
 I agree
 I strongly agree

28. مراحل طراحي پرسشنامه تنظيم نمودار مفهومی تهيه بانك سوالات
گزينش سوالات مهم
اعتبارسنجي و پايايي سنجي
تنظيم فرم نهايي پرسشنامه

29. اهداف پرسشگري جمع آوري اطلاعات پايه آگاهي سنجي نگرش سنجي سنجش عملکرد
بايد ابعاد سه گانه (آگاهي، رفتار و عاطفي پوشش داده شود)
رفتارسنجي مانند سوال در خصوص عادات تماشای تلویزیون و یا فعالیت بدنی

30. نمودار درختي
يعني تقسيم نمودن موضوع به زيرشاخه هايي كه ارتباط مفهومي داشته باشند.
مثلا: بررسي تمایل افراد به فعالیت بدنی
عوامل دموگرافیک سن
جنس
سطح تحصیلات
شغل
عوامل جسمی
بیماری های همراه
عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی
دسترسی به مکانهای مناسب برای ورزش
وضعیت اقتصادی
محل سکونت

31. كار عملي
می خواهیم براي ارزيابي ميزان تمايل مردم به مصرف نوشابه های گازدار پرسشنامه اي طراحي کنیم. به نظر شما نمودار درختي مناسب براي اين پرسشگري چگونه بايد باشد؟

32. تهيه بانك سوالات
بايست تا حد امكان تعداد سوال زيادي منطبق بر نمودار مفهومی طراحي گردد و سپس با يك سري روشهاي علمي مهمترين و معتبرترين سوالات از بانك گزينش و در پرسشنامه نهايي وارد گردد.

33. گزينش سوالات برتر روشهاي مفهومي و ذهني روشهاي آماري و محاسباتي
نظرخواهي از افراد صاحب نظر
انجام پايلوت
روشهاي آماري و محاسباتي
ليكرت

34. مراحل طراحي پرسشنامه
اعتبار ظاهريface validity : آیا درک پاسخ دهنده از سوالات با منظور محقق یکی است و آیا شکل ظاهری سوالات جذاب است؟
اعتبار محتواcontent validity : آیا همه مطالبی که باید سوال می شده است در پرسشنامه آمده و آیا مطالب اضافه ای که مرتبط به اهداف نباشد در پرسشنامه وجود دارد؟
اعتبار سازه construct validity: آیا از نظر مفهومی با پرسشنامه های مشابه متناظر و مترادف است و نتایج آنها با هم همخوانی دارد؟ یا نتایج با سایر عواملی که در تحقیقات قبلی به آنها اشاره شده است مرتبط است؟

35. ساختار پرسشنامه سه بخش مستقل با ماهيت متفاوت
* شناسنامه: هويتَ پرسشنامه است.شامل محل اجرا، عنوان طرح تحقيقاتي، تاريخ و شماره پرسشنامه
بخش دستورالعمل يا راهنمايي
اهداف پژوهش، انتظارات از پاسخ دهنده، آزاد بودن پاسخدهي، محرمانه ماندن اطلاعات، تاکيد بر اهميت پاسخ افراد، نحوه باز گرداندن
* اطلاعات شناسنامه اي
* بدنه اصلي
*کنترل: نام و امضاي بررسي کننده و تاريخ

36. طراحي پرسشنامه متغيرها نقطه آغاز هستند. پرسشها واضح و کو تاه
با هر سوال هر بار تنها يک نکته مطرح شود.
عدم القاء پاسخ
انواع پرسشها
باز
چند گزينه اي( صحيح غلط و...)
مقياسهاي نگرش( ليکرت و ...)
سوالات کنترل کننده سوالات حساس قبلي
تا حد امکان کوتاه
روايي و پايايي
انجام پيش آزمون

37. Coding Answers can be pre-coded Quicker and easier data entry
Examples:
Male  1 Ill  1
Female  0 Not ill  0
Don’t know  9 Don’t know  9
Lazareto beach  1
Harbour  Es Castel  3
Mahón  4

38. مفهوم پايایي(تکرار پذیری) و اعتبار(روایی)
پايايي (reliability or precision): ميزان ثبات در پاسخها را نشان مي دهد.
اعتبار (validity or accuracy): ميزان صحت اطلاعات را نشان مي دهد.

39. پايايي يا ثبات (reliability)
در صورت تكرار يك اندازه گيري تا چه ميزان مقادير سنجيده شده به يكديگر نزديك هستند.
اگر دو مرتبه از يك فرد به فاصله چند دقيقه و در شرايط كاملاً يكسان فشارخون گرفته شود تا چه ميزان مقادير به يكديگر نزديك هستند؟
اگر به فاصله چند روز از يك فرد در خصوص تعداد ساعات مشاهده تلويزيون سوال شود آيا اعداد بيان شده به يكديگر نزديك هستند؟

40. روایی یا اعتبار (validity)
مقدار سنجيده شده چه ميزان به واقعيت نزديك است؟
اندازه گيري فشارخون با يك كاف كوچك هرچند ممكن است پايا باشد ولي معتبر نيست.
سوال در خصوص بعضي موضوعات خاص ممكن است پايا باشد ولي معتبر نباشد.
ميزان درآمد شما در ماه چقدر است؟
در هفته چند ساعت كتاب مي خوانيد؟
چه ميزان سيگار كشيدن را مضر مي دانيد؟ (به خصوص اگر از افراد سيگاري پرسيده شود)
چند مرتبه فرزندتان را كتك زده ايد؟

41. عوامل موثر بر اعتبار و پايايی
شيوه طراحي سوالات:
كدام سوال احتمالاً معتبرتر است؟
در سال گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در ماه گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در دو روز گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
اگر بخواهيم در خصوص بستري در بيمارستان سوال كنيم فكر مي كنيد بهترين بازه زماني چقدر است؟

42. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
نوع سوالات و گزينه ها
بعضي مواقع گذاردن گزينه باعث سوگيري پاسخها مي شود. لذا در اين مواقع سوالات كوته پاسخ ارجح هستند.
گزينه های سوال گاه با مفهوم سوال همخواني ندارد.
چه اندازه رفتار پزشکان با بيماران مناسب است؟
بسيار خوب، خوب، نمي دانم، بد، بسيار بد
بسيار خوب، خوب، تاحدودي خوب، بد، بسيار بد
بسيار خوب، خوب، نيمه مطلوب، بد، بسيار بد
صحيح، تا حدودي درست، ميانه، بد، غير مسولانه
راضي، تا حدودي راضي، كمي راضي، ناراضي، بسيار ناراضي
موافقم، تا حدودي موافقم، بي نظرم، مخالفم، بسيار مخالفم
هميشه، اغلب اوقات، گاهي اوقات، بسيار كم، ابداً
100%، 75%،50%،25%،0

43. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
ترتيب سوالات
سوال در مورد خصوصيات و مسايل حساس در ابتداي پرسشنامه اعتبار سوالات بعدي را ممكن است به شدت كاهش دهد.
به هم ريختگي زياد و ارتباط مبهم سوالات ممكن است باعث مخشوش شدن ذهن پاسخ دهنده شود.
گذاردن سوالات انگيزشي در ابتداي پرسشنامه و همچنين مقدمه روشن و كامل در ابتداي پرسشنامه و يا قبل از هر سوال، اعتبار سوالات را افزايش مي دهد.

44. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
مثال: كدام سوال معتبرتر است؟
نظرتان در خصوص رفتار دانشجويان با بيماران چيست؟
دانشجويان بايست بتوانند در طول دوره آموزشی خود شيوه صحيح ارتباط برقرار نمودن با بيمار را فرابگيرند و به شكلي منطقي با بيمار ارتباط برقرار كنند. ارتباط بسيار نزديك با بيمار و يا ارتباطي يك طرفه و آمرانه مطلوب نيست و باعث مي شود كه بيمار به خوبي به پزشك خود اعتماد نكند. با توجه به اين توضيحات فكر مي كنيد شيوه ارتباط دانشجويان با بيماران چگونه است؟

45. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
فرد پرسشگر
شكل ظاهري، موقعيت اجتماعي، اخلاق و رفتار
آيا پاسخهاي دريافت شده توسط پرسشگران زن و مرد برابر است؟
آيا پاسخ داده شده توسط بيمار به استاد معتبرتر است يا به دانشجو؟
آيا پاسخ بيمار به دانشجويي كه مرتب است و خود را معرفي مي كند دقيقتر است يا به دانشجويي كه لباس چروكيده و یا چهره اي نامرتب دارد؟
به نظر شما سن پرسشگر و سواد وي در دريافت پاسخها تاثير دارد؟

46. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
شرايط پرسشگري در يك محيط متناسب و آرام
سوال در خصوص كيفيت تدريس استاد در زمان امتحان ؟؟
پرسشگري از مردم در هنگام رانندگي و پشت چراغ قرمز؟؟
هنگام گردش در پارك
سوال از همراه بیمار در مورد کیفیت خدمات بیمارستان
در هنگام بستری
پس از ترخیص
کدام معتبر است؟

47. عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
شكل ظاهري پرسشنامه
تعداد صفحات و تعداد سوالات
رنگ كاغذ
فونت مورد استفاده
آرايش متن
بكار بردن كلمات ملموس و مورد استفاده در فرهنگ مربوطه
دقت در عدم استفاده از كلمات منفي به صورت مكرر در جمله

48. نحوه سنجش پايايي Temporal stability Form equivalence
Retest with a reasonable gap
Form equivalence
Parallel tests
Internal consistency
the coefficient of test scores obtained from a single test or survey (Cronbach Alpha, KR20, Spilt-half).

49. شيوه سنجش اعتبار پرسشنامه
براي سنجش اعتبار بايد gold standard داشت كه در مورد پرسشگري تقريباً در اكثر موارد وجود ندارد.
آيا نظرات كارشناسان را مي توان ملاك قرار داد و به عنوان نوعي gold standard دانست؟
در صورت مثبت بودن پاسخ شايد يك راه، درخواست از كارشناسان براي نظر دادن به كيفيت تك تك سوالات و يا گروه سوالات است.

50. شيوه سنجش اعتبار پرسشنامه
به اين شكل كه حدود 5 تا 10 نفر كارشناس به كيفيت سوالات امتياز داده و سپس امتيازات آنها با يكديگر جمع زده و ميانگين گيري مي شود.
به نظر من نظرات تنها يك كارشناس خبره اگر دقيق و موشکافانه پرسشها را وارسی کند با ارزشتر از جمع نظرات تعداد زيادي كارشناس است كه يا دقيق جواب ندهند و يا با موضوع آشنا نبوده اند.
دکتر علی اکبر حقدوست

51. شيوه سنجش اعتبار پاسخها
مصاحبه با پاسخ دهندگان و تعيين ميزان دقت پاسخ مكتوب آنها
مقايسه پاسخها با نتايج gold standard در صورت وجود
گذاردن check questions و حذف پاسخهاي غير دقيق و همچنين تعيين ميزان خطاهاي موجود در پاسخها به عنوان شاخصي از اعتبار پاسخها

52. تفاوت نظرات و نگرشها
نظرات سطحي ترين لايه تفكرات، استنباطها، ادراكات و برداشتهاي افراد است.
لايه هاي عمیقتر به ترتيب نگرشها، ارزشها و نهايتاً شخصيت افراد است.
سوال
با پرسشگري و پرسشنامه تا چه حد مي توان به عمق ذهنيات افراد وارد شد؟ جواب آن است که اگر دقیق و کارشناسانه پرسشنامه طراحی و اجرا شود حداکثر می توان تا سطح نگرشها وارد شد.

53. حصارها چه هستند؟
حصارها دلايل و منطق ذهني افراد است كه باعث مي شود افراد نظرات و نگرشهاي متفاوتي داشته باشند و یا به سوالات غیر واقعی پاسخ دهند.
حصار شرم
حصار prestige
حصار .....

54. چگونه حصارها را مي توان شكست؟
غير شخصي نمودن سوالات
چه ميزان به حقوق بيماران احترام مي گذاريد؟
چه ميزان پزشكان به حقوق بيماران احترام مي گذارند؟
گذاشتن راه فرار
گاه به دليل خستگي مفرط انسان نمي تواند خود را كنترل نمايد، اين خستگي مفرط در كار پزشكي بسيار ديده مي شود كه گاه باعث مي شود ايشان بر خلاف ميل خود به حقوق بيماران احترام لازم را نگذارند. شما چه ميزان به اين دليل و يا دلايل ديگر ممكن است حقوق بيماران را رعايت نكنيد؟