1. METODAT MËSIMORE Fier 02-03 Shkurt 2018 Albina Buci - Agjencia Kombëtare e AFP dhe Kualifikimeve

2. Qëllimi dhe objektivat Qëllimi i trajtimit të këtij RM është që të gjithë pjesëmarrësit të kenë një kuptim dhe qasje të përbashkët të metodave mësimore në AFP në funksion të të nxënit. Qëllimi i trajtimit të këtij RM është që të gjithë pjesëmarrësit të kenë një kuptim dhe qasje të përbashkët të metodave mësimore në AFP në funksion të të nxënit. Objektivat/rezultatet e pritshëm: Në përfundim të trajtimit të RM, çdo pjesëmarrës është në gjendje të: Objektivat/rezultatet e pritshëm: Në përfundim të trajtimit të RM, çdo pjesëmarrës është në gjendje të:  përkufizojë konceptin “metodë mësimore”;  listojë veçoritë e metodave mësimore në AFP;  Përcaktojë kriteret për pëzgjedhjen e metodave mësimore në AFP;  përzgjedhë metodën mësimore në përputhje me zhvillimin profesional të nxënësv dhe kursantëve.

3. Çështjet kryesore përmbajtësore Kuptimi për “metodën mësimore”. Kuptimi për “metodën mësimore”. Veçoritë e metodave mësimore në AFP. Veçoritë e metodave mësimore në AFP. Prirja në përdorimin e metodave. Prirja në përdorimin e metodave. Kriteret për përzgjedhjen e metodave mësimore. Kriteret për përzgjedhjen e metodave mësimore.

4. Kuptimi mbi metodat mësimore (si kanë evoluar ato) Cilat metoda mësimore janë përdorur në: …në arsimin e detyruar? …në arsimin e detyruar? …në arsimin e mesëm? …në arsimin e mesëm? …në fakultet? …në fakultet? …në takime jo formale? …në takime jo formale? Çfarë mbani mend dhe si kanë evoluar ato sipas opinionit tuaj? Çfarë mbani mend dhe si kanë evoluar ato sipas opinionit tuaj?

5. Për analogji… Mësimdhënia është si peshkimi… Mësimdhënia është si peshkimi… Ju përdorni “grepa/karrema” të ndryshëm për peshq të ndryshëm Ju përdorni “grepa/karrema” të ndryshëm për peshq të ndryshëm Ju përdorni metoda të ndryshme për nxënës të ndryshëm. Ju përdorni metoda të ndryshme për nxënës të ndryshëm. Mësimdhënia është si muzikë e bukur… Mësimdhënia është si muzikë e bukur… Ku, metodat mësimore janë instrumentet Ku, metodat mësimore janë instrumentet Kur u bie vecmas ato lëshojnë tinguj… Kur u bie vecmas ato lëshojnë tinguj… Kur luhen sëbashku në vijë melodike, ritëm dhe ndjenjë, ato bëhen muzikë e mrekullueshme! Kur luhen sëbashku në vijë melodike, ritëm dhe ndjenjë, ato bëhen muzikë e mrekullueshme!

6. Kuptimi i konceptit “Metodë” ….një procedurë ose proces për të realizuar një objektiv si: ….një procedurë ose proces për të realizuar një objektiv si: një procedurë a teknikë sistematike ose formë kërkimi e përdorur në përshtatje me disiplina të vecanta; një procedurë a teknikë sistematike ose formë kërkimi e përdorur në përshtatje me disiplina të vecanta; një plan sistematik i ndjekur në prezantimin e materialit për mësim; një plan sistematik i ndjekur në prezantimin e materialit për mësim; një mënyrë, teknikë ose proces i/për bërjen e gjërave; një mënyrë, teknikë ose proces i/për bërjen e gjërave; një grup aftësish ose teknikash. një grup aftësish ose teknikash.

7. METODË MËSIMORE Një procedurë ose proces që kryhet nga Mësuesi/Instruktori, nxënësit/kursantët ose nga të dy palët njëkohësisht dhe ka për qëllim rritjen e efiçiencës dhe efektivitetit të të nxënit.

8. Për analogji… Metodat janë si kutitë e veglave… Metodat janë si kutitë e veglave… Cfarë është një “kuti veglash”? Cfarë është një “kuti veglash”? …me “vegla” dhe instrumente me anë të të cilave bëhet i mundur realizimi i procesit mësimor dhe përmbushja e qëllimit të tij, pra, …me “vegla” dhe instrumente me anë të të cilave bëhet i mundur realizimi i procesit mësimor dhe përmbushja e qëllimit të tij, pra,  përvetësimi I kompetencës profesionale përkatëse nga N/K.

9. Veçoritë e metodave mësimore Metoda mësimore priret të jetë sinonim me format e organizimit të mësimit, strategjitë apo teknikat mësimore. Format e organizimit të mësimit janë komplekse dhe përmbajnë dy a më shumë metoda mësimore. Strategjia mësimore është “plan i kujdesshëm” që tregon si arrihet një objektiv apo rezultat i caktuar. Teknikat mësimore janë veprimtari mësimore me natyrë tepër praktike, të projektuara për arritjen e përfitimeve mësimore afatshkurtëra. Metoda mësimore nuk duhen ngatërruar me ndihmësat mësimore. Qasja mësimore është një “proces holistik” që përfshin hapat mësimorë, strategji të zgjidhjes së problemeve dhe metodat e mësimdhënies.

10. LLOJET E METODAVE MËSIMORE Veprimtari në grupe: Shpërndarja e tabelës me listën e metodave për çdo grup. Shpërndarja e tabelës me listën e metodave për çdo grup. Sqarimi i detyrës: lexoni me vëmendje listën dhe vendosni shenjën √ aty ku përbërësit e kompetencës profesionale marrin përparësi në kuadër të zbatimit të metodës përkatëse. Shtoni metoda të tjera mësimore të cilat nuk janë në listë, por që ju i njihni apo i keni përdorur ato gjatë procesit mësimor. Sqarimi i detyrës: lexoni me vëmendje listën dhe vendosni shenjën √ aty ku përbërësit e kompetencës profesionale marrin përparësi në kuadër të zbatimit të metodës përkatëse. Shtoni metoda të tjera mësimore të cilat nuk janë në listë, por që ju i njihni apo i keni përdorur ato gjatë procesit mësimor. Mund të drejtoni pyetje për çdo paqartësi që mund të hasni. Mund të drejtoni pyetje për çdo paqartësi që mund të hasni. Koha 20 min. Koha 20 min. Diskutimi I rezultatit të punës në grupe midis grupeve. 15 min. Diskutimi I rezultatit të punës në grupe midis grupeve. 15 min. Shpërndarja e tabelës se plotësuar dhe ballafaqimi i rezultateve. Shpërndarja e tabelës se plotësuar dhe ballafaqimi i rezultateve.

11. Zhvillimi i aspekteve të të nxënit Të nxënit përmes vrojtimit Të nxënit përmes vrojtimit Të nxënit përmes imitimit Të nxënit përmes imitimit Të nxënit përmes praktikës Të nxënit përmes praktikës Të nxënit përmes feedback-ut Të nxënit përmes feedback-ut Të nxënit përmes bashkëbisedimit Të nxënit përmes bashkëbisedimit Të nxënit përmes shpjegimit dhe ndihmës Të nxënit përmes shpjegimit dhe ndihmës Të nxënit përmes botës reale të punës Të nxënit përmes botës reale të punës Të nxënit përmes zgjidhjes së problemit Të nxënit përmes zgjidhjes së problemit Të nxënit përmes dhënies së shanseve të barabarta. Të nxënit përmes dhënies së shanseve të barabarta. Të nxënit përmes të menduarit kritik dhe krijues Të nxënit përmes të menduarit kritik dhe krijues Të nxënit përmes të dëgjuarit, të shkruarit dhe rikujtimit Të nxënit përmes të dëgjuarit, të shkruarit dhe rikujtimit Të nxënit përmes reflektim Të nxënit përmes reflektim Të nxënit nën mbikëqyrjes Të nxënit nën mbikëqyrjes Të nxënit përmes konkurencës Të nxënit përmes konkurencës Të nxënit përmes shfrytëzimit të mjedisit virtual Të nxënit përmes shfrytëzimit të mjedisit virtual Të nxënit përmes simulimit Të nxënit përmes simulimit Të nxënit përmes lojës me role Të nxënit përmes lojës me role Grupi 1 Grupi 2 Grupi 3 Grupi 4

12. Nga: Mësimdhënie pasive Në: Mësimdhënie aktive Mësuesi shpjegon, diktonMësuesi drejton, orienton, udhëzon Nxënësi dëgjonNxënësi drejton pyetje Nxënësi përgjigjet kur e pyesinNxënësi drejton pyetje dhe kërkon përgjigje Mësuesi fletMësuesi diskuton, shkëmben ide opinione Nxënësi riprodhonNxënësi diskuton, arsyeton, vepron, argumenton Mësuesi vlerëson Mësuesi i përfshin nxënësit në vlerësim dhe vetëvlerësim Mësuesi komandonMësuesi menaxhon organizon, monitoron Prirja në përdorimin e metodave

13. Sipas prirjes metodat grupohen në: Metoda që nxitin aktivizimin e nxënësve; Metoda që nxitin aktivizimin e nxënësve; Metoda që zhvillojnë të nxënët e vetorganizuar; Metoda që zhvillojnë të nxënët e vetorganizuar; Medoda që zhvillojnë proceset dhe zhvillimin psikomotor; Medoda që zhvillojnë proceset dhe zhvillimin psikomotor; Metoda gjithëpërfshirëse. Metoda gjithëpërfshirëse.

14. QëllimiKarakteristikatNxitjaShembuj Metoda që nxitin Aktivizimin Nxënësit i ofrohet një gamë e gjerë mundësish për komunikim dhe veprim. Trajtimi i aspekteve reale të jetës. Praktikë e orientuar sipas situatës, problemeve dhe vendimeve. Paraqitja e një procesi për zgjidhje problemi. E aftësisë bashkëpunuese dhe sociale E shkëmbimit të mendimeve dhe përvojave. E aftësisë transferuese. E aftësisë për zgjidhje efektive të detyrave Loja e simulimit Studim rasti Lojë rolesh Hulumtim Praktikë e udhëhequr Metoda që zhvillojnë të nxënët e vetëorganiz uar Veprimtari pune të individualizuara. Mundësi për bashkëorganizim duke rritur motivimin dhe produktivitetin. Rritje e interesit dhe e përgjegjësisë. E aftësisë për zgjidhje problemi në mënyrë të pavarur. E përvetësimit aktiv të dijeve. E identifikimit me detyrat, motivin, perceptueshmëri në dhe bashkëorganizimi n. Punë në grupe Metoda e projekteve Punë në grup Punë me projekte

15. QëllimiKarakteristikatNxitjaShembuj Metodat me fokus procesin dhe zhvillimin psikomotor Nga mësimi transmetues me në qendër mësuesin nëm mësim zhvillues me në qendër problemin. Përfshirja e nxënësve/kursantëve në procese reale pune dhe stimuluese. E kompetencës së komunikimit dhe veprimit. E bisedimeve që çojnë në zgjidhjen e problemeve. E konsulencave dhe moderimit Metoda e moderimit Metoda e hulumtimit Metoda e gjenerimit të ideve - brainstorming Metoda gjithëpërfshi rëse Kombinimi I transmetimit të njohurive teorike dhe pervojave profesionale ne praktikë.. Zgjidhje e problemeve komplekse E zhvillimit të aftësive,, shprehive dhe sjelljeve. Punë në grupe Metoda e projekteve Punë në grup Punë me projekte

16. Metodat kryesore në AFP Metoda e simulimit Metoda e simulimit Metoda e punës në grup Metoda e punës në grup Firma ushtrimore Firma ushtrimore Metoda me projekte Metoda me projekte Metoda me situata konkrete Metoda me situata konkrete Metoda e lojës me role Metoda e lojës me role Metoda e eksperimentimit Metoda e eksperimentimit Metoda e diskutimit të problemeve Metoda e diskutimit të problemeve

17. Kriteret e përzgjedhjes së metodave mësimore në AFP Përzgjedhja e metodave mësimore përcaktohet: Nga natyra e kualifikimeve që synohen të arrihen përmes AFP-së: Nga natyra e kualifikimeve që synohen të arrihen përmes AFP-së: - Kualifikime që bazohen në marrëdhënien e drejtpërdrejtë të nx/kursantëve me mjetet dhe materialet e punës. - Kualifikime që bazohen në marrëdhënien e drejtpërdrejtë të nx/kursantëve me njerëzit. - Kualifikime që bazohen në punën e nx/kursantëve me simbolet. Nga pritshmëritë që ka formimi i nxënësve/kursantëve në AFP: Nga pritshmëritë që ka formimi i nxënësve/kursantëve në AFP: - Zhvillimi i ekspertizës rutinë referuar kualifikimit përkatës. - Zhvillimi i ekspertizës rutinë referuar kualifikimit përkatës. - Zhvillimi i shprehive. - Zhvillimi i shprehive. - Zhvillimi i alfabetizmit funksional. - Zhvillimi i alfabetizmit funksional. - Zhvillimi i ndjeshmërisë profesionale dhe i aspiratës për një punë më të mirë. - Zhvillimi i ndjeshmërisë profesionale dhe i aspiratës për një punë më të mirë. - Zhvillimi i aftësisë për të bërë biznes. - Zhvillimi i aftësisë për të bërë biznes. - Zhvillimi i aftësive për punësim dhe për të nxënë gjatë gjithë jetës.

18. Faktorët që ndikojnë në përzgjedhjen e metodës mësimore Aftësitë e mësuesit/instruktorit. Aftësitë e mësuesit/instruktorit. Madhësia e grupit. Madhësia e grupit. Preferenca e N/K për të nxënë. Preferenca e N/K për të nxënë. Preferenca Përmbajtja mësimore. Përmbajtja mësimore. Mjedisi dhe kushtet. Mjedisi dhe kushtet. Veçoritë psikologjike moshore të nx/kursantëve. Veçoritë psikologjike moshore të nx/kursantëve. Koha në dispozicion. Koha në dispozicion. Rreziqet dhe dëmtimet. Rreziqet dhe dëmtimet.

19. Përzgjedhja e metodave mësimore për mësimin e orientuar nga teoria Nëse veprimtaria mësimore ka të bëjë me zhvillim të njohurive nё lidhje me faktet, konceptet, parimet, strukturat, procedurat dhe proceset, metodat mësimore duhet t ‟ i përshtaten natyrës së këtyre përmbajtjeve mёsimore. Nëse veprimtaria mësimore ka të bëjë me zhvillim të njohurive nё lidhje me faktet, konceptet, parimet, strukturat, procedurat dhe proceset, metodat mësimore duhet t ‟ i përshtaten natyrës së këtyre përmbajtjeve mёsimore. Në këto raste do të ishte e përshtatshme të përzgjidheshin metoda të tilla si leksioni, diskutimi, debati, pyetjet-përgjigjet, detyrat me shkrim, hulumtimi etj. Në këto raste do të ishte e përshtatshme të përzgjidheshin metoda të tilla si leksioni, diskutimi, debati, pyetjet-përgjigjet, detyrat me shkrim, hulumtimi etj. Mësuesit/instruktorёt duhet të përgatisin prezantime dhe materiale të shkruara për të mbështetur metodat që përdorin. Mësuesit/instruktorёt duhet të përgatisin prezantime dhe materiale të shkruara për të mbështetur metodat që përdorin. E rёndёsishme ёshtё qё tё pёrdoren ato metoda tё cilat mundёsojnё angazhimin aktiv tё N/K dhe pёrvetёsimin e qёndrueshёm tё njohurive. E rёndёsishme ёshtё qё tё pёrdoren ato metoda tё cilat mundёsojnё angazhimin aktiv tё N/K dhe pёrvetёsimin e qёndrueshёm tё njohurive.

20. Përzgjedhja e metodave mësimore për mësimin e orientuar nga praktika Nё rastin e veprimtarive praktike që zhvillojnë shprehitë e punës, metodat mё të përshtatshme janё demonstrimi, praktika e mbikqyrur dhe veçanёrisht praktika e pavarur. Nё rastin e veprimtarive praktike që zhvillojnë shprehitë e punës, metodat mё të përshtatshme janё demonstrimi, praktika e mbikqyrur dhe veçanёrisht praktika e pavarur. Në këtë rast është e nevojshme përgatitja e udhëzuesve të punës për pёrmbushjen e shprehisë nga N/K, sipas hapave korrekte të procedurës. Në këtë rast është e nevojshme përgatitja e udhëzuesve të punës për pёrmbushjen e shprehisë nga N/K, sipas hapave korrekte të procedurës. Ky udhëzues pune përdoret nga nxënësit, si gjatë praktikës së mbikëqyrur, ashtu edhe gjatё praktikёs sё pavarur. Ky udhëzues pune përdoret nga nxënësit, si gjatë praktikës së mbikëqyrur, ashtu edhe gjatё praktikёs sё pavarur. Udhëzuesi i punёs shërben si bazë edhe për hartimin e listës së kontrollit për vlerësimin e shprehisë. Udhëzuesi i punёs shërben si bazë edhe për hartimin e listës së kontrollit për vlerësimin e shprehisë. Nё varёsi nga natyra e shprehisё dhe kushtet mёsimore, pёrvetёsimi i shprehisë nga N/K lehtёsohet edhe nga pёrdorimi i metodave tё tjera komplekse si eksperimenti, loja me role, projektet praktike etj. Nё varёsi nga natyra e shprehisё dhe kushtet mёsimore, pёrvetёsimi i shprehisë nga N/K lehtёsohet edhe nga pёrdorimi i metodave tё tjera komplekse si eksperimenti, loja me role, projektet praktike etj.

21. Përzgjedhja e metodave që zhvillojnë qëndrimet e nxënësve/kursantëve Pёrzgjedhja e metodave qё zhvillojnё nё mёnyrё tё drejtpёrdrejtё qëndrimet (sjelljet) e pritshme të N/K ështё e vёshtirё. Pёrzgjedhja e metodave qё zhvillojnё nё mёnyrё tё drejtpёrdrejtё qëndrimet (sjelljet) e pritshme të N/K ështё e vёshtirё. Kёto elemente tё kompetencёs sё punёs zhvillohen kryesisht gjatё veprimtarive mёsimore ku N/K aktivizohen pёr tё kryer detyra praktike profesionale. Kёto elemente tё kompetencёs sё punёs zhvillohen kryesisht gjatё veprimtarive mёsimore ku N/K aktivizohen pёr tё kryer detyra praktike profesionale. Qёndrimet, njohuritё dhe shprehitё zhvillohen tё integruara sё bashku te kompetenca e punёs. Qёndrimet, njohuritё dhe shprehitё zhvillohen tё integruara sё bashku te kompetenca e punёs. Puna nё grup, projektet praktike, loja me role, vizitat studimore, praktika nё biznese, kёto janё disa nga metodat dhe format qё mundёsojnё mё mirё zhvillimin e qёndrimeve tё duhura te profesionistёt e ardhshёm. Puna nё grup, projektet praktike, loja me role, vizitat studimore, praktika nё biznese, kёto janё disa nga metodat dhe format qё mundёsojnё mё mirё zhvillimin e qёndrimeve tё duhura te profesionistёt e ardhshёm.

22. Përfundimi… Përzgjidh “metodën” e duhur për “kompetencën” e duhur. Përzgjidh “metodën” e duhur për “kompetencën” e duhur. Larmia vlerësohet. Larmia vlerësohet. Metoda përcaktohet në varësi të shumë faktorëve/kritereve. Metoda përcaktohet në varësi të shumë faktorëve/kritereve. Përfshi ndihmësa mësimorë për të rritur larminë dhe qartësinë e mësimit. Përfshi ndihmësa mësimorë për të rritur larminë dhe qartësinë e mësimit. Përdor metodën mësimore që zotëron më mirë. Përdor metodën mësimore që zotëron më mirë.