1. Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Ευστάθιος Βιολέτης, Φιλόλογος ΠΕΟ 2 ΕΛΕΥΣΙΝΑ / 21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2015 Ομάδα ανάπτυξης 3 ο Γυμνάσιο Ελευσίνας

2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2 Δώστε μία σύντομη περιγραφή της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής.  Επισκόπηση της δραστηριότητας  διασκευή αποσπάσματος της ομηρικής Οδύσσειας σε ψηφιακό κόμικ ·  αξιοποίηση του λογισμικού δημιουργίας ψηφιακών κόμικς Toondoo.  Καινοτομίες  πολυτροπική αναπαράσταση του οδυσσειακού κόσμου μέσω ενός ψηφιακού εργαλείου Web 2  Προστιθέμενη αξία  εισαγωγή των μαθητών σε νέες πρακτικές γραψίματος – εξοικείωσή τους με τις συμβάσεις της νέας κειμενικότητας, ιδίως της ψηφιακής αφήγησης (digital storytelling)·  μετασχηματισμός μιας παραδοσιακής λογοτεχνικής πλοκής σε σύγχρονη αφηγηματική μορφή με νέα αναπαραστασιακά μέσα.

3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3

4. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Σχεδιασμός  προώθηση της κατανόησης σε συνδυασμό με τη βιωματική πρόσληψη της επικής αφήγησης ·  προσπέλαση και θεώρηση διαθεματικών εννοιών, όπως « επικοινωνία », « πολιτισμός », « τεχνική »·  αξιοποίηση διαφορετικών εναλλακτικών υποστηρικτικών υλικών της επικής λογοτεχνίας, όπως είναι οι ΤΠΕ ·  εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών διδασκαλίας και μάθησης, όπως είναι η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση, η ανάληψη ρόλων και το σχέδιο εργασίας (project). Διδακτικοί στόχοι Γνωστικοί :  να είναι σε θέση οι μαθητές να αποκωδικοποιούν το κείμενο ως ενιαίο όλο. Παιδαγωγικοί : να ασκηθούν οι μαθητές  στην παράφραση του κειμένου με τρόπο συμμετοχικό και με βάση την πολιτισμική εμπειρία τους σε σχέση με τα κόμικς ·  στην ανάληψη ρόλων και την άσκηση της προφορικότητας ·  στην ανταλλαγή απόψεων στο πλαίσιο συνεργατικών δραστηριοτήτων Τεχνολογικοί :  να εξοικειωθούν οι μαθητές με τεχνικές δημιουργίας πολυτροπικού κειμένου με την αξιοποίηση εναλλακτικών περιβαλλόντων ψηφιακής αφήγησης. 4

5. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 5

6. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Περιβάλλον – Πλαίσιο Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Ομήρου Οδύσσεια ( Α. Ε. Κ. από μετάφραση ) Α΄ Γυμνασίου ( 5 η Ενότητα : α 361 – 497 / [ σελ. 39-42]) Διαθεματική διασύνδεση : Νεοελληνική Γλώσσα Χώρος εφαρμογής της δραστηριότητας Εργαστήριο Πληροφορικής ( σε συνεργασία με τον καθηγητή της Πληροφορικής ) Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία Τεχνολογίες Λογισμικό δημιουργίας κόμικς ( Toondoo ) Επεξεργαστής κειμένου ( Word ) Φύλλο Εργασίας Φύλλο Αξιολόγησης Τάξη  Α΄ Γυμνασίου Διάρκεια  Δύο (2) διδακτικές ώρες ( συνεχόμενο δίωρο ) Ρόλος Διδάσκοντα υποστηρικτικός, συμβουλευτικός, διευκολυντικός, συντονιστικός, διαμεσολαβητικός, τεχνική υποστήριξη 6

7. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 7 Α΄ ΦΑΣΗ (1 η διδακτική ώρα ) Δραστηριότητα  διασκευή ενός επεισοδίου της Οδύσσειας σε ψηφιακό κόμικ. Επικοινωνιακό πλαίσιο  οι μαθητές σκιτσογράφοι - σεναριογράφοι που προετοιμάζουν την έκδοση ενός τεύχους της σειράς κόμικς με τίτλο « Οδύσσεια ». Εργαλεία - Υλικά  διαδικτυακό περιβάλλον δημιουργίας κόμικς (Toondoo)  σχολικό εγχειρίδιο ( ηλεκτρονικό )  Φύλλο Εργασίας ( ηλεκτρονικό ) Οργάνωση της τάξης  η τάξη γίνεται εργαστήρι δημιουργικής γραφής – οι μαθητές χωρίζονται σε ανομοιογενείς ως προς τις μαθησιακές δυνατότητες τετραμελείς ή πενταμελείς ομάδες ( κατά παρότρυνση του διδάσκοντος )

8. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 8 Α΄ ΦΑΣΗ (1 η διδακτική ώρα ) Τι αναμένεται να κάνουν οι μαθητές :  να επιλέξουν από το συγκεκριμένο απόσπασμα του ομηρικού κειμένου τα στοιχεία εκείνα που αντιστοιχούν στη δομή των ιστοριών κόμικς και είναι συμβατά με τις δυνατότητες του ψηφιακού εργαλείου με το οποίο καλούνται να εργαστούν. Οργάνωση της τάξης  Ρόλος μαθητών :  ομάδες με εσωτερική κατανομή ρόλων και εκ περιτροπής ανάληψη των ρόλων από όλους τους μαθητές - μέλη των ομάδων : συντονιστής, διαμεσολαβητής, χειριστής Η / Υ, παρουσιαστής ( σχετική σημείωση στο Φύλλο Εργασίας ) [ ενίσχυση συνοχής ομάδων, καλλιέργεια συνεργατικού κλίματος ]  Ρόλος διδάσκοντος :  συντονιστικός, επικουρικός, ανατροφοδοτικός

9. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 9 Α΄ ΦΑΣΗ (1 η διδακτική ώρα ) Τι αναμένεται να μάθουν οι μαθητές :  να επεξεργάζονται το κείμενο στην ολότητά του, αποκωδικοποιώντας τη δομή των αφηγούμενων γεγονότων με βάση το ζητούμενο της επιτελούμενης δραστηριότητας.  να αξιοποιούν εναλλακτικά περιβάλλοντα ψηφιακής αφήγησης, για να διασκευάζουν το ομηρικό έπος, δηλαδή μια παραδοσιακή πλοκή, σε πολυτροπικό κείμενο με χαρακτηριστικά γνωρίσματα κόμικς.  να παραφράζουν το κείμενο σε συνεργατική βάση, να το προεκτείνουν διαθεματικά σε ομαδικό πλαίσιο και να το αναπλάθουν σε νέα μορφή βασιζόμενοι στην προϋπάρχουσα γνώση τους.

10. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 10 Β΄ ΦΑΣΗ (2 η διδακτική ώρα ) Δραστηριότητα  εκ περιτροπής παρουσίαση του τελικού προϊόντος των ομάδων στην ολομέλεια της τάξης  αξιολόγηση της δημιουργίας καθεμιάς ομάδας από τις υπόλοιπες ομάδες Επικοινωνιακό πλαίσιο  διαγωνισμός για την ανάδειξη του καλύτερου κόμικ Εργαλεία - Υλικά  διαδικτυακό περιβάλλον δημιουργίας κόμικς (Toondoo)  Φύλλο Αξιολόγησης ( έντυπο και ηλεκτρονικό ) Οργάνωση της τάξης  διατήρηση της σύνθεσης των ομάδων της προηγούμενης φάσης

11. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 11 Β΄ ΦΑΣΗ (2 η διδακτική ώρα ) Τι αναμένεται να κάνουν οι μαθητές :  κάθε ομάδα παρουσιάζει το δικό της κόμικ στην ολομέλεια της τάξης, ενώ οι υπόλοιπες ομάδες παρακολουθούν.  κατά της διάρκεια της παρουσίασης οι μαθητές συμπληρώνουν τον πίνακα στο Φύλλο Αξιολόγησης. Επιπλέον, μετά την παρουσίαση της κάθε ομάδας :  ακολουθεί σύντομος σχολιασμός από τις υπόλοιπες ομάδες για τις τυχόν διαφορές που υπάρχουν στις απεικονίσεις.  οι μαθητές αντιγράφουν τον πίνακα αξιολόγησης στον επεξεργαστή κειμένου όσες φορές χρειάζεται. Ακόμη, μετά το πέρας των παρουσιάσεων :  κάθε ομάδα μοιράζει σε καθεμιά από τις υπόλοιπες τη σελίδα του Φύλλου Αξιολόγησης που την αφορά.

12. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 12 Β΄ ΦΑΣΗ (2 η διδακτική ώρα ) Τι αναμένεται να κάνουν οι μαθητές : Κατόπιν :  οι ομάδες διαβάζουν τα σχόλια των υπόλοιπων ομάδων - λήψη ανατροφοδότησης για το τελικό προϊόν της ομαδικής εργασίας τους. Τέλος :  ψηφοφορία των μαθητών για την ανάδειξη του καλύτερου κόμικ. Οργάνωση της τάξης  Ρόλος μαθητών :  διατήρηση της εσωτερικής κατανομής των ρόλων στις ομάδες, εκτεταμένη αυτενεργός δράση και συμμετοχή των μαθητών  Ρόλος διδάσκοντος :  συντονιστικός, επικουρικός, ανατροφοδοτικός ( προσπαθεί να προσδώσει στην ψηφοφορία διάσταση διαγωνισμού = βιωματικότητα )

13. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 13 Β΄ ΦΑΣΗ (2 η διδακτική ώρα ) Τι αναμένεται να μάθουν οι μαθητές :  να συγκρατούν τα βασικά σημεία των παρουσιάσεων ·  να σκέφτονται για τις παρουσιάσεις που ακούνε και να εντοπίζουν τα θετικά και τα αρνητικά σημεία ·  να αναλαμβάνουν ρόλους στο πλαίσιο της ομάδας ·  να εκφράζουν την προσωπική τους άποψη και να ανταλλάσσουν απόψεις με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ·  να παρουσιάζουν τις θέσεις τους σε ακροατήριο.

14. 14 Σε π ερί π τωση π ου ε π ιθυμείτε να συμ π εριλάβετε μία εικόνα μ π ορείτε να χρησιμο π οιήσετε αυτήν τη μορφο π οίηση.

15. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ 15

16. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Ψηφιακό εργαλείο δημιουργίας κόμικς Toondoo:  http://www.toondoo.com/ http://www.toondoo.com/ 16 Αρχαία Ελληνικά ( μτφρ.) Ομηρικά Έπη Οδύσσεια Α΄ Γυμνασίου :  http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM- A115/463/3053,12289/. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM- A115/463/3053,12289/

17. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ 17

18. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ 18 Ο αντίκτυπος της προτεινόμενης διδακτικής παρέμβασης συνοψίζεται ως εξής : προώθηση της διερευνητικής - ανακαλυπτικής μάθησης (‘discovery learning’, Bruner) μέσω διαδικασιών πρόσκτησης, επεξεργασίας και κωδικοποίησης των πληροφοριών που επιτρέπουν την οικοδόμηση της νέας γνώσης με βάση την προϋπάρχουσα γνώση · οι μαθητές αντιμέτωποι με καταστάσεις προβληματοποίησης · ανάπτυξη στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων (problem solving)· ολιστική θεώρηση της γνώσης και διαθεματική προσέγγισή της · πολλαπλή αναπαράσταση της πληροφορίας – οπτικοποίηση δεδομένων · ανατροφοδότηση και αναστοχαστικές διαδικασίες · ομαδοσυνεργατική μάθηση διαμέσου των σταδίων ενός περιορισμένης έκτασης σχεδίου εργασίας (project).

19. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ 19 Μεταξύ των αποτελεσμάτων συμπεριλαμβάνεται και η ανάγκη : επαναπροσδιορισμού της χρονικής διάρκειας της δραστηριότητας με την προσθήκη μίας επιπρόσθετης διδακτικής ώρας.

20. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ / ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ, ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Σχέση με άλλες ανοιχτές εκπαιδευτικές πρακτικές Διδακτικός σχεδιασμός βάσει ενός σχεδίου εργασίας (project)= εργασία μαθητών ανά ομάδες. Ο πολλαπλά διαμεσολαβητικός ρόλος του διδάσκοντος ( μεταξύ των μαθητών, της δραστηριότητας και των ψηφιακών μέσων ) θέτει τις βάσεις για την επικείμενη εξέλιξη (Vygotsky, Bruner). Η αξιολόγηση της διδακτικής διαδικασίας από τους μαθητές παρέχει ανατροφοδότηση τόσο στους ίδιους όσο και στον διδάσκοντα και αναπτύσσει τις μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών. 20 Αξιοποίηση, Γενίκευση, Επεκτασιμότητα Ανάρτηση της δημιουργίας των μαθητών στην ιστοσελίδα του σχολείου. Ένταξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας σε ένα ευρύτερο σε έκταση και διάρκεια σχέδιο εργασίας (project).

21. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 21 Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε  Αναφορά σε άλλο υλικό που αξιοποιήθηκε. Βιβλιογραφία Ξενόγλωσση : Bruner, J. S. (1961). The process of Education. Cambridge: Harvard University Press. Vygotsky, L.S. (1926/1997α). Educational Psychology. Florida: St. Lucie Press, Boca Raton. Ελληνόγλωσση : Αργύρης Μ. (2002). Υπολογιστές στα σχολεία : Αναγκαίο κακό ή ευκαιρία ; Πρακτικά 16 ου Πανελληνίου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος. Αλεξανδρούπολη 2002. Γιάννου, Τ. (2011). Οι ΤΠΕ στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών. Στο Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και την εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη. Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα ΠΑΚΕ, τεύχος 3, 124-128. Πάτρα : ΕΑΙΤΥ.

22. ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 22 Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε  Αναφορά σε άλλο υλικό που αξιοποιήθηκε. Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση : Κυνηγός, Χ. (2002). Νέες πρακτικές με νέα εργαλεία στην τάξη : Κατάρτιση επιμορφωτών για τη δημιουργία κοινοτήτων αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στο σχολείο. Στο Κυνηγός Χ. και Δημαράκη Ε. ( επιμ.) Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα. Παιδαγωγική αξιοποίηση της Σύγχρονης Τεχνολογίας για τη Μετεξέλιξη της Εκπαιδευτικής Πρακτικής. Αθήνα : Καστανιώτης. Φλουρής, Γ. (2006). Αρχιτεκτονική της νόησης και της διδασκαλίας. Στο Ματσαγγούρας Η. Η εξέλιξη της Διδακτικής. Επιστημολογική θεώρηση. Αθήνα : Gutenberg. Φουντοπούλου, Ζ.- Μ. (2005). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ( ΔΕΠΠΣ ): Ψυχολογική θεμελίωση και μαθησιακή τεκμηρίωση. Στο Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική, τ. 2, Αθήνα. Φουντοπούλου, Ζ.- Μ. (2010). Το προσδιοριστικό πλαίσιο της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση. Από τη θεωρία στη σχολική τάξη. Αθήνα : εκδ. Γρηγόρη.