1. Edukacja przyrodnicza i technologie ochrony przyrodniczych zasobów rzek województwa zachodniopomorskiego na przykładzie programu: „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów” Szczecin 20 -21 maja 2016 Seminarium z warsztatami:

2. Program Seminarium 1. Powitanie uczestników – Urszula Pańka – dyrektorka ZCDN-u 2. Prezentacja celów i podjętych działań w ramach projektu: „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów” – Elżbieta Typańska, koordynatorka projektu, ZZMiUW 3. Ochrona ciągów migracyjnych ryb dwuśrodowiskowych – Life Ina – Artur Furdyna, przewodniczący TPRIiG 4. Czynna ochrona siedlisk włosienniczników – Life Drawa – Artur Furdyna, przewodniczący TPRIiG 5. Przepławki dla ryb – przesada czy konieczność – dr Mariusz Raczyński, ZUT w Szczecinie 6. Przedstawienie pakietu edukacyjnego: „Niebieski korytarz rzeki Iny” – Lilianna Janeczek PODN;Zdzisław Nowak, ZCDN

3. Edukacja przyrodnicza i technologie ochrony przyrodniczych zasobów rzek województwa zachodniopomorskiego na przykładzie programu: „Budowa niebieskiego korytarza ekologicznego wzdłuż doliny rzeki Iny i jej dopływów” Prezentacja pakietu edukacyjnego Niebieski korytarz rzeki Iny Lilianna Janeczek, Zdzisław Nowak a Seminarium z warsztatami:

4. 4 środa, 22 czerwca 2016

5. 1.Cel przedsięwzięcia 2.Autorzy pakietu 3.Zawartość pakietu 4.Możliwości wykorzystania Tematyka naszego wystąpienia

6. Cel przedsięwzięcia ▼ przekazanie informacji o projekcie ZZMiUW (jego celach i efektach) ▼ zachęta do stosowania zajęć terenowych w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych ▼ poszanowanie przyrody, w tym środowisk rzecznych ▼ kształcenie rozumowania naukowego i badawczej postawy uczniów ▼ wzbogacenie warsztatu metodycznego nauczycieli

7. Autorzy pakietu 1. Lucjanna Fischer – nauczycielka geografii w G 4 w Stargardzie 2. Marta Jaroszek-Małecka – nauczycielka przyrody w SP w Strachocinie 3. Jadwiga Milka – nauczycielka przyrody w SP 5 w Stargardzie, wicedyrektor 4. Katarzyna Chwil-Żerebecka – nauczycielka przyrody w SP 13 w Szczecinie 5. Grażyna Kaproń – nauczycielka przyrody w SP 1 w Stargardzie, wicedyrektor 6. Małgorzata Majewska – nauczycielka przyrody i biologii w ZSS w Szczecinie, specjalistka przedmiotowa w zakresie edukacji zdrowotnej w ZCDN, Szczecin 7. Lilianna Janeczek – nauczycielka przyrody w SP 1 w Stargardzie, doradczyni metodyczna w PODN w Stargardzie 8. Zdzisław Nowak – nauczyciel konsultant ds. edukacji przyrodniczej i ekologicznej w ZCDN-ie w Szczecinie 9. Elżbieta Typańska – koordynator projektu „Budowa niebieskiego korytarza…” w ZZMiUW w Szczecinie 10. Aleksandra Durkowska – zastępca koordynatora projektu „Budowa niebieskiego korytarza…” w ZZMiUW w Szczecinie

8. Zawartość pakietu 1. Pakiet jest zbiorem 25 kart pracy o tematyce związanej ze środowiskiem rzeki. 2. Do wypełnienia większości kart pracy wymagana jest obecność uczniów nad rzeką. 3. Niektóre karty dotyczą podobnych tematów, ale realizują je w odmienny sposób. 4. Wypełnienia kart wymaga od uczniów obserwacji, pomiarów, pracy z mapami, wykonywania rysunków, posługiwania się sprzętem pomiarowym, wyciągania wniosków. 5. Karty są propozycją – mogą być wykorzystywane w części, mogą być łączone lub modyfikowane. 6. Karty będą dostępne również w wersji elektronicznej – nakład wersji papierowej jest ograniczony. 7. Zbiór kart będzie sukcesywnie poszerzany, np. o tematykę rybołówstwa, mikrofauny i makrofauny rzecznej. 8. Pakiet będzie uzupełniony o wskazówki dla nauczycieli oraz sugerowane odpowiedzi w niektórych zadaniach.

9. Zawartość pakietu Pakiet uzupełniają: broszura nt. projektu i zbiór kolorowych załączników Lista załączników: Nr 1. Mapa Niebieski korytarz Iny Nr 2. Mapa konturowa dorzecza Iny Nr 3. Tablica – Cechy charakterystyczne ryby Nr 4. Rysunek – Ryby Nr 5. Rysunek – Budowa ryby Nr 6. Rysunek – Schemat cyklu życiowego troci wędrownej Nr 7. Tablica – Wybrane gatunki ryb żyjących w zlewni rzeki Iny

10. Zawartość pakietu – przykład karty pracy PAKIET EDUKACYJNY NIEBIESKI KORYTARZ RZEKI INY KARTA PRACY NR 1 Temat: Poznajemy naszą rzekę Zadanie 1 Uzupełnij zdania, aby wstępnie scharakteryzować rzekę, nad którą się znajdujesz. Możesz skorzystać z podpowiedzi znajdujących się w ramce oraz z załączonej mapki topograficznej. Nazwa tej rzeki to: …………………………. Jej długość to około: …………………… km. Rzeka ……….……..….. stanowi …………………… dopływ……..….. Swój bieg rozpoczyna od ……………………….. Jest to …………... rzeka płynąca w terenie ………………………….. w kierunku …………………………………. Obserwacje tej rzeki prowadzę na odcinku ……………………….……………………. Jej dolina w tym miejscu jest ………………..….…… prawy, lewy; mała, średnia, duża; nizinnym, górskim, zachodnim, wschodnim; biegu górnego, środkowego, biegu dolnego; szeroka, wąska, płaska

11. Zawartość pakietu Zadanie 2. Za pomocą kompasu ustal dokładnie, w jakim kierunku płynie ta rzeka na obserwowanym odcinku. Odpowiedź: Na tym odcinku rzeka płynie w kierunku:…………………………….………. Narysuj w ramce bieg rzeki, zaznaczając strzałką kierunek nurtu, podpisując brzegi słowami: prawy/lewy. Zachowaj zgodność zaznaczonego biegu rzeki z kierunkami geograficznymi uwidocznionymi w rogu tej ramki. Zadanie 3. Przy pomocy kompasu określ kierunek północny i położenie rzeki Płoni względem ulicy, na której znajduje się Twoja szkoła (lub innej wskazanej przez nauczyciela). Porównaj swoje wyniki z kierunkami wskazanymi przez koleżanki i kolegów i odpowiedz na pytania: Czy wyniki były porównywalne? …………………………....…………………………………….…. W jakim kierunku od miejsca, w którym wykonywałeś zadanie, znajduje się Twoja szkoła? ………………………………………….…….…………………………………………..…… W jakim kierunku powinieneś się udać, aby wrócić do szkoły?.........…………..……

12. Możliwości wykorzystania pakietu Choć dedykowany Inie i jej dopływom, pakiet może być wykorzystywany w trakcie zajęć prowadzonych nad innymi rzekami (np. w dorzeczu Regi, gdzie zrealizowano podobny program inwestycyjny). Pakiet przewidziany jest głównie dla nauczycieli przyrody, ale zawiera również karty adresowane do nauczycieli biologii, geografii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. W pewnym zakresie może być również wykorzystywany przez nauczycieli klas I–III w szkole podstawowej, na przykład po uproszczeniu poleceń czy zmniejszeniu liczby zadań do wykonania. Pakiet nadaje się zarówno do realizacji lekcji w terenie, wycieczek przedmiotowych, zielonych szkół, jak i wykonywania badawczych projektów edukacyjnych. Pakiet może stanowić cenny środek dydaktyczny dla przyrodniczych kół zainteresowań. Autorzy pakietu proszą nauczycieli o uwagi i propozycje dotyczące pakietu. Prosimy je kierować do Zdzisława Nowaka i Lilianny Janeczek.

13. Zapraszamy do organizowania zajęć terenowych nad rzeką z wykorzystaniem naszego pakietu Zdzisław Nowak – nauczyciel konsultant ds. edukacji przyrodniczej i ekologicznej znowak@zcdn.edu.pl tel. 91 43 50 656 kom. 608 025 431 dyżur w czwartki g. 15.00–17.00 Lilianna Janeczek – doradczyni metodyczna w PODN-ie w Stargardzie l.janeczek@wp.pl tel. 91 578 67 80