1. z.soedi

2. سرفصل دروس تاريخچه بهداشت تعاريف ومفاهيم عوامل موثر بر سلامت و بهداشت
ضوابط و معيارهاي مسائل جمعيتي
نظام ها و سازمان
مراقبت هاي اوليه بهداشتي
z.soedi

3. بهداشت محيط(آب/دفع زباله و..)
فرايند آموزش بهداشت
برنامه گسترش ايمن سازي
بهداشت محيط(آب/دفع زباله و..)
z.soedi

4. تاريخچه توسعه و تکامل بهداشت عمومي در ادوار مختلف تاريخ
تا 3900 سال قبل از ميلاد مسيح ، بيماري صرفا يک بلاي آسماني به شمار مي آمد. اسقلبيوس اولين کسي بود که به فکر افتاد براي بيماران چاره اي پيدا کند و اين نقطه آغاز در تاريخ بهداشت عمومي بود. اما پس از گذشت زماني بس طولاني و رشد بسيار کند در زمينه بهداشت عمومي در سال 1516 توماس مور در اشاعه اين فکر که بهداشت حافظ سلامتي است و طبابت ترميم کننده آن کوشش بسيار نمود
z.soedi

5. الف) درتمدن يونان: اسقلبيوس(3900سال قبل از ميلاد مسيح) هايژي(Hygiene)
بقراط(پدر علم پزشكي)
تاسيس جذام خانه،مقررات بهداشتي و....
z.soedi

6. ب) درتمدن چين:
قدمت طب به عنوان يك بخش سازمان يافته به 2700سال قبل از ميلاد بر مي گردد
پشگامان ايمن سازي بودند
معتقد بودند درمان قبل از علايم بايد شروع شود
طب سوزني
طرح پزشكان پابرهنه
z.soedi

7. ج) در روم: توجه به بهداشت عمومي سيستم فاضلاب شهري وحمام عمومي جالينوس
z.soedi

8. تاريخچه بهداشت عمومي در ايران : در دوران هخامنشيان رعايت بهداشت همواره مورد نظر بوده . در دين زرتشت ، آتش رمز پاکي و شايسته احترام بوده و آلوده کردن آب و خاک به پليدي ممنوع بوده است همچنين مطالب و دستورات بهداشتي زيادي در دين اسلام وجود دارد.
z.soedi

9. در ايران وتمدن اسلامي:
توجه به علم پزشكي از طريق ترجمه كتب رومي و يوناني در قرون وسطي
تاسيس مدارس پزشكي در شهرهاي مختلف(در سال هاي 500تا1500پس از ميلاد)
ظهور پديده هايي چون رازي،بوعلي سينا و.....
z.soedi

10. احياي علوم پزشكي از اروپا آغاز شد(انگليس،فرانسه،هلندوايتالياو..)
از سال 1500توسعه بهداشت عملي آغاز شد
توماس مور بهداشت حافظ سلامتي وطبابت ترميم كننده آن است
گرانت تجزيه وتحليل آمار مرگ ومير
رامازيني بيماريهاي حرفه اي راتقسيم بندي نمود
z.soedi

11. توسعه و تکامل بهداشت عمومي در قرن نوزدهم نتيجه پيشرفت دانش و احساس مسئوليت اجتماعي جوامع اروپائي بود در اين دوره ادوين چادويک و جان پيتر فرانک در اجراي برنامه هاي بهداشتي کوشش فراوان نمودند
z.soedi

12. در سال 1840 فرانسه اولين شبکه ملي خدمات بيمارستاني را طرح ريزي نمود و در حدود همين دهه ، دانمارک خدمات بيمارستاني را جزو وظايف شهرداريها دانست و برخي ديگر از کشورهاي اروپائي طرفدار سيستم بيمه خدمات درماني شدند
z.soedi

13. اولين كنگره بين المللي بهداشت عمومي در سال 1851 در پاريس تشكيل گرديد
اولين كنگره بين المللي بهداشت عمومي در سال 1851 در پاريس تشكيل گرديد. در فاصله بين سالهاي 1849 تا 1854 جان-اسنوکه در لندن طبابت مي کرد اپيدميولوژي وبا را مورد مطالعه قرار داد و در سال 1856 ويليام باد نظير همين مطالعه را در مورد تيفوئيد انجام داد
z.soedi

14. درنيمه دوم قرن نوزدهم مطالعات و آزمايشات پاستور در زمينه ميکروبشناسي، تصويري دقيق از نحوه انتقال بيماريهاي عفوني ارائه داد و با رونق عصر باکتريولوژي و يافتن انواع واکسنها ، اکثر بيماريهاي عفوني قابل کنترل گرديد
z.soedi

15. بذر بهداشت که 3900 سال قبل از ميلاد مسيح کاشته شده بود ، پس از فراز و نشيب هاي بسيار و پيشرفت تدريجي و آرام، در سال 1946 ، عالي ترين ثمرات خود را ببار آورد. در اين سال اساسنامه سازمان جهاني بهداشت به تصويب رسيد و در سال 1948 به مرحله اجرا گذاشته شد .بيش از 150 کشور جهان عضو اين سازمان هستند
z.soedi

16. تعاريف بهداشت
از ديدگاه جالينوس:هركس بتواند نسبت هاي معيني از عناصر تشكيل دهنده گرمي،سردي،رطوبت و خشكي را حفظ كند مهمترين نگهدارنده سلامت است
z.soedi

17. از ديدگاه ابو علي سينا
بهداشت عبارت است از اين كه چگونه بهبودي بدن را نگه داريم و نگذاريم خللي در تندرستي ايجاد شود پس بهداشت براي آن است كه تن انسان را تا مرز مرگ طبيعي برسانيم وهنجارهاي زندگي را نگه داريم
z.soedi

18. تعريف كلاسيك بهداشت
بهداشت يعني علم سلامتي نگهداري واعتلاي سلامت،پيشگيري از بيماري افزايش قدرت جسمي،روحي،اجتماعي افرادي كه به علت بيماري ناتوان شده اند شن
z.soedi

19. تمام اعمالي كه فرد براي حفظ سلامت خود انجام مي دهد
بهداشت فردي
تمام اعمالي كه فرد براي حفظ سلامت خود انجام مي دهد
z.soedi

20. ازطريق بهداشت عمومي دانش وفن علم وهنر جلوگيري از بيماريها
طولاني كردن عمر
ارتقاء سطح سلامت و توانايي
به حداكثر رساندن توانايي افراد
z.soedi

21. مشاركت مردم
فعاليت هاي متشكل جامعه
براي
z.soedi

22. 2- پيشگيري از عفونت هاي واگير
1- بهسازي جامعه
2- پيشگيري از عفونت هاي واگير
4- تشكيل خدمات پزشكي براي تشخيص ودرمان سريع
3- آموزش بهداشت به افراد
5- توسعه خدمات اجتماعي
z.soedi

23. امكانات و استاندارد هاي
بطوري كه
امكانات و استاندارد هاي
زند گي براي هر فرد طوري تامين شود كه بقا و ارتقا سلامت جسمي و فكري او تضمين شود
z.soedi

24. z.soedi

25. سلامتي وعوامل موثر برآن
z.soedi

26. z.soedi

27. از ديد گاه پزشكي
نداشتن بيماري ونقص عضو
z.soedi

28. توانايي عملكرد رضايت بخش در نقش هاي تعيين شده اجتماعي
جامعه شناسي
توانايي عملكرد رضايت بخش در نقش هاي تعيين شده اجتماعي
z.soedi

29. زيست شناسي
حالت وكيفيتي از بدن كه بيان كننده عملكرد كافي بدن در وضعيت ژنتيك وشرايط زيستي معين باشد
z.soedi

30. هر گونه تعادل وعدم اختلال در تنظيم روابط انسان و محيط
اكولوژيك
هر گونه تعادل وعدم اختلال در تنظيم روابط انسان و محيط
z.soedi

31. توانايي برقراري ارتباط با ديگران وبرخورداري از آرامش روحي
روانشناسي
توانايي برقراري ارتباط با ديگران وبرخورداري از آرامش روحي
z.soedi

32. W.H.O
دستيابي به رفاه كامل جسمي رواني اجتماعي (معنوی وزندگی مولد اقتصادی)/نه فقط فقدان بيماري ونقص عضو
z.soedi

33. سلامت يك مسئله چند بعدي است (بعدجسمی روانی اجتماعی).
مباني جديدتر سلامت
بعد معنوي(داشتن احساس آرامش ورضایت از زندگی هدفدار بودن زندگي /داشتن حس تعاون /نوع دوستي/جهان بینی/و..)
بعد اقتصادی (زندگي مولد اقتصادي)
z.soedi

34. به چه کسی می گوییم از نظر جسمی سالم است
برخي از شاخص هاي سلامت جسمی
z.soedi

35. خواب منظم
نداشتن بيماري و
نقص عضو
z.soedi

36. اشتهاي مناسب
داشتن نيروي كافي
z.soedi

37. داشتن وزن ثابت
(بعد از 25سالگي)
z.soedi

38. جلب توجه نكردن اعضاء وبي خبري فرد از آنها هماهنگي در اعمال حياتي بدن
احساس سبكي
z.soedi

39. به چه کسی می گوییم از نظر روانی سالم است
ب)برخي ازشاخص های سلامت رواني
رغبت به كارهاي روزانه
نيك خواهي وخيرانديشي
واقع بيني
توان مقابله با استرس ها
z.soedi

40. داشتن زندگي منظم
حفظ آرامش
z.soedi

41. انتقاد پذيري
عاري بودن از
تعارض باخود
z.soedi

42. باز يافتن آسايش
داشتن هماهنگي
اجتماعي
z.soedi

43. به چه كسي از نظر اجتماعي سالم مي گوييم؟
به كسي كه قادر باشد نقشهاي تعيين شده خود را (مادر،همسر، فرزند،همكار ،كارمند،رئيس و ... )
به درستي و مطابق با هنجارهاي اجتماعي و مقررات جامعه ايفا نمايد .اين امر مستلزم شناخت هويت خود به عنوان فردي از جامعه و همچنين وجود حس احترام و تعلق خاطر به خود و ديگران است.
z.soedi

44. سلامت از بعد معنوی داشتن احساس آرامش ورضایت از زندگی
داشتن احساس آرامش ورضایت از زندگی
هدفدار بودن زندگي /داشتن حس تعاون /
نوع دوستي/جهان بینی/
z.soedi

45. پندر(1996):
تمام افراد سالم بطور يكسان سالم نيستند
z.soedi

46. سلامتي مفهومي است نسبي
z.soedi

47. z.soedi

48. R.F R.F مرگ حداكثرسطح رفاه بيماري شديد سلامتي مثبت بيماري متوسط
بيماري ناشناخته
R.F
حداكثرسطح رفاه
سلامتي مثبت
سلامتي خوب
z.soedi

49. سلامت عالي(مثبت):90تن100درصد شاخص هاي سلامت معمول وجوددارد وفرد كارهاي روزانه را بااشتياق انجام مي
دهد
سلامت خوب : وقتي كه 80 تا 90 درصد شاخص هاي سلامت معمول وجود دارد و فرد كارهاي روزانه را انجام مي دهد، اما شادابي قبل را ندارد .
سلامت متوسط : 60 تا 80 درصد شاخص هاي سلامت معمول را دارد.اما بيشتر اوقات دچار بي حالي و بي رغبتي مي شود .
z.soedi

50. 2) وجود تعادل بين اندامهايي از بدن كه با يكديگر ارتباط دارند .
تعريف عملياتي سلامت :
1)نبودن شواهد آشكار بيماري و عمل كردن شخص مطابق معيارهاي پذيرفته شده بر اساس سن ، جنس و غيره
2) وجود تعادل بين اندامهايي از بدن كه با يكديگر ارتباط دارند .
z.soedi

51. Disease بيماري هر گونه انحراف از شاخص هاي سلامت(آشكار يا پنهان)
ناخوشي Illness
احساس شخص از فقدان يا نقص در سلامت بدليل احساس درد /ضعف و....
z.soedi

52. پديده كوه يخ
يعني: بخش بزرگي از بيماري ها (ديابت و فشار خون و...) بيش ازآنچه که به نظر پزشكان وكاركنان بهداشتي مي آيد درجامعه مخفي مي باشد(نیازهای بهداشتی بسیار زیادتر از نیازهای درمانی هستند. )
z.soedi

53. نیازهای درمانی
کوه یخ
نیازهای بهداشتی
z.soedi

54. نیازهای بیان شده
کوه یخ
نیازهای واقعی
z.soedi

55. z.soedi

56. عوامل موثر بر سلامت ویژگي هاي فردي (مثل ارث- سن-جنس و...)
شبكه هاي اجتماعي وخدماتي
محيط زيست
محيط اقتصادي اجتماعي
نظام سياسي كشور
شيوه زندگي(الگوهاي رفتاري فرد)
z.soedi

57. درصد سهم عوامل موثربرسلامت
محيط زيست 21
سبك زندگي 53
مراقبت هاي سلامت 10
بيولوژي انساني 16
z.soedi

58. سبك زندگي يعني چه؟
الگوهاي ما براي:
z.soedi

59. تغذيه
ورزش وتحرك
z.soedi

60. كار
ورفتارهايي مثل
سيگار كشيدن-
اعتياد و....
z.soedi

61. خواب
z.soedi

62. مقابله با استرس ها
وحفظ آرامش
z.soedi

63. شاخص هاي سلامت وبهداشت جامعه
z.soedi

64. کاربرد شاخص ها
برای اندازه گیری سطح سلامت جامعه وحتی مقایسه باسطح دیگر جوامع بکار می روند .
برای ارزیابی نیازهای بهداشتی،تخصیص منابع مالی ،نظارت والرزیابی خدمات ،فعالیت ها وبر نامه های بهداشتی لازم هستند .
z.soedi

65. ویژگی های نشانگر ها
- باید معتبر باشند دقیقا همان چیزی را اندازه بگیرند که برای اندازه گیری در نظر گرفته شده اند.
قابل اعتماد باشند نتائج چند نفر با این مقیاس یکسان باشد-
-حساس به تغییرات باشند
-ویژه باشند منعکس کننده تغییرات موقعیت باشند
-امکان پذیر باشد جمع آوری داده ها امکان داده ها میسر باشد محرمانه بودن وغیره نباشد
مرتبط باشند به فهم پدیده مورد نظر کمک کند
z.soedi

66. الف)شاخص هاي مرگ ومير 1- مرگ ومير خام تعداد مرگ ومير = متوسط جمعيت n10
متوسط جمعيت
z.soedi

67. تعداد مرگ كودكان كمتر از يك سال مواليد زنده 2-مرگ ومير شير خواران=
z.soedi

68. 3-مرگ ومير مادران= تعدادمرگ ناشي ازعوارض بارداري وزايمان مواليد زنده
z.soedi

69. 4- مرگ ومير كودكان زير 5 سال 5- مرگ ومير ناشي ازبيماري
z.soedi

70. ب)شاخص هاي ابتلا
بروز و شيوع بيماري ها
z.soedi

71. L.B.W/ منحني هاي رشد وزن به سن وقد به وزن
شاخص هاي تغذيه اي
L.B.W/ منحني هاي رشد وزن به سن وقد به وزن
z.soedi

72. شاخص هاي اجراي خدمات بهداشتي
نسبت پزشك به جمعيت
پزشك به پرستار
توزيع عادلانه خدمات بهداشتي و
z.soedi

73. شاخص هاي بهداشت رواني واجتماعي
ميزان آسيب هاي اجتماعي
خود كشي
افسردگي
بزهكاري
z.soedi

74. ميزانهاي ناتواني شاخص دالي :تعداد سالهاي از دست رفته ي عمر)
شاخص سوليوان:(سالهايي كه بدون ناتواني وبيماري گذشته)
تعداد روزهاي بستري/غيبت از كار/
z.soedi

75. شاخص سولیوان
از تفاضل بین امید زندگی وسالهائی که با ناتوانی ومحدودیت در انجام فعالیت های معمول زندگی (کار وتحصیل وفعالیت های روزمره است محاسبه میشود
z.soedi

76. Quaity-adjusted life years (QALYS) سالهای با کیفیت زندگی
کیفیت زندگی بالا لزوما به معنی این نیست که افراد در تمام سالهای عمراز زندگی همراه با رضایت وکیفیت مطلوب با شد زیرا بخشی از زندگی هر فرد در شرایط ناتوانی ونا خوشی وکاهش کارائی سپری می شود که معمولا با رضایت خاطر همراه نیست.
کالی (QALYS)
عبارتست از سالهائی از زندگی که از کیفیت مطلوب برخوردار است برای محاسبه این شاخص ازضرب کردن امید زندگی ونمره سودمندی سالهای باقیمانده زندگی در یکدیگربدست می اورند .که برای ارزشیابی مداخلات درمانی، انالیزهای هزینه – اثر بخشی ودر کارازمائیهای بالینی برای وضعیت هائی که غلاوه بر طول عمر (کمیت) ،کیفیت نیز اهمیت دارد استفاده میشود .
z.soedi

77. عوامل موثر برکیفیت زندگی از دیدگاه فرانس
وضعیت اجتماعی واقتصادی
خانواده
کیفیت زندگی
وضعیت روحی وروانی
وضعیت جسمانی
شدت بیماری
روشهای مقابله
z.soedi

78. z.soedi

79. z.soedi

80. زنجيره عفونت 1- Agent 2- Reservoir 3- Exit 4- Transmition
5- Entire to new host
6- Sensibility
z.soedi

81. Agent
هرعاملي كه بتواند ايجاد بيماري كنداما درزنجيره ي عفونت عامل بيماريزا بيولوژيك است
z.soedi

82. z.soedi

83. انواع مخزن:
انسانی
حيوانی
بی جان
z.soedi 83

84. مخزن انسانی: دو نوع: مبتلایان-حاملین الف) مبتلایان
تعریف ابتلا می تواند بر اساس معیارهای بالینی، آزمایشگاهی و ... باشد.
بالینی
طیف خفیف تا شدید- انواع خفیف نقش مهمتری در انتقال عفونت دارند
زیرا موارد خفیف به هر جا می روند و بیماری را منتشر می کنند ولی موارد شدید معمولاً بستری هستند.
تحت بالینی
تکثیر عامل بیماریزا بدون ایجاد علامت
فقط از طریق تستهای آزمایشگاهی کشف می شوند
انتقال بیماری به دیگران، بیشتر از بیماران علا متدار
این حالت در سیر اکثر عفونتها (غیر از سرخک) وجود دارد: ابتلای مکرر افراد به عفونت به صورت تحت بالینی: علت ایمنی در بزرگسالی
عفونت پنهان یا Latent
افتراق از تحت بالینی:
وجود عامل بیماریزا در بدن بدون هیچ علامتی حتی آزمایشگاهی
عدم انتقال از فردی به فردی دیگر
مثال: تبخال
z.soedi 84

85. مخزن انسانی: ب) حاملین (Carriers)
تعریف: فردی که بدون داشتن بیماری قابل تشخیص از نظر بالینی و ... عامل بیماری را با خود دارد و منبع بالقوه عفونت برای دیگران است.
علت ایجاد حالت حامل:
درمان ناکافی
پاسخ ضعیف ایمنی بدن
که در نهایت، عدم ریشه کن شدن عامل بیماری از بدن رخ می دهد
خطرناکتر بودن حاملین نسبت به مبتلایان (از نظر انتقال به دیگران)- چرا؟
خصوصیات حالت حامل:
حضور عامل بیماریزا در بدن
عدم وجود نشانه مشخصی از داشتن بیماری
وجود عامل بیماریزا در ترشحات یا مواد دفعی بدن (منبع عفونت برای دیگران)
z.soedi 85

86. طبقه بندی حاملین: الف) بر حسب نوع ب) بر حسب طول مدت ج) بر حسب راه خروج
حاملین در دوره کمون
(سرخک، اوریون، فلج اطفال، آنفولانزا، دیفتری، هپاتیت ب)
حاملین در دوره نقاهت
علیرغم بهبودی علایم بالینی، هنوز انتقال بیماری رخ می دهد
خطرناکترند
لزوم تکمیل دوره درمان آنتی بیوتیکی علیرغم بهبود علایم
مثال: حصبه که تا 6-8 هفته پس از بهبود علایم
حاملین سالم (سالم؟)
تقریباً همان موارد تحت بالینی هستند (بدون علامت، به ظاهر سالم)
مثال: وبا، فلج اطفال، دیفتری، ...
ب) بر حسب طول مدت
حاملین موقت
حاملین مزمن: پراکنده کردن عامل بیماری برای مدت نامعلوم (گاها دايمی) (حصبه، هپاتیت ب)
ج) بر حسب راه خروج
ادرار، مدفوع، ترشحات تنفس یا بینی، خون، زخم باز و ...
مهم بودن وضع اشتغال در این مورد (فرد حامل حصبه که با مواد غذائی یا آب سروکار دارد خطرناک تر از حاملی است که کار دفتری دارد)
z.soedi 86

87. مخزن حیوانی: مخزن غیر زنده: در بیماریهای زوئوزنوز(مشترك انسان وحيوان)
هاری، تب زرد، آنفلوانزا (مثلاً خوک و اردک در پاندمیها)،
مخزن غیر زنده:
خاک، اشیا (کزاز-سیاه زخم)
z.soedi 87

88. منبع (source):
شخص، حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا از آن می گذرد و به میزبان راه می یابد
مخزن (reservoir):
شخص، حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا در آن زندگی می کند و تکثیر می یابد (جایگاه طبیعی تکثیر عامل بیماریزا )
مخزن و منبع لزوماً مترادف هم نیستند:
کرمهای قلابدار مخزن: انسان، منبع: خاک آلوده به لارو
کزاز مخزن و منبع: خاک (مشترک)
حصبه- مخزن: انسان حامل بیماری، منبع: مدفوع بیمار، غذا، ...
منبع اشاره به منبع بی واسطه و مستقیم عفونت دارد و می تواند قسمتی از مخزن باشد یا نباشد
z.soedi 88

89. راه انتقال: حلقه سوم در زنجیره انتقال عفونت
یک یا چند راه انتقال بسته به نوع بیماری
وجود چند راه انتقال، احتمال بقای عامل بیماریزا را زیاد می کند.
دو نوع: مستقيم يا غيرمستقيم
الف )مستقیم:
1-تماس بدون واسطه (از طریق پوست/ مخاط /تماس جنسي/....)
جذام، ایدز، STI، عفونتهای چشمی و پوستی
2-قطرات بزاق و ترشحات تنفسی (Droplet)
تا فاصله سانتیمتری، از طریق سرفه، عطسه، صحبت کردن و ...
در محلهای پرتراکم و فاقد تهویه مناسب
سل، سرماخوردگی، مننژیت مننگوکوکی و ...
z.soedi 89

90. راه انتقال مستقیم: (ادامه)
3-خاک
تماس مستقیم پوست و بافتهای حساس با خاک، کود و ...
لارو کرم قلابدار، کزاز، ...
4-جایگزینی داخل پوست و مخاط
گاز گرفتگی توسط حیوان (هاری)، فرورفتن سرنگ در پوست (هپاتیت ب)
5-انتقال از طریق جفت (عمودی)
z.soedi 90

91. ب )غیرمستقیم: 1-انتقال از طریق حمل کننده (Vehicle-Born)
راه انتقال
ب )غیرمستقیم:
1-انتقال از طریق حمل کننده (Vehicle-Born)
آب، غذا، خون، بافتها (پیوند اعضا و ...)،
حمل شدن عامل بیماریزا به طور غیر فعال (هپاتیت A در آب)
احتمال تکثیر برخی عوامل بیماریزا در حمل کننده (استاف طلایی در غذا)
گاه نمی توان عامل عفونی را در حمل کننده مورد نظر پیدا کرد (حصبه در آب)
غالبا منبع عفونت را می توان ردیابی کرد
z.soedi 91

92. بندپا یا هر جاندار دیگر (حلزون)، به دو روش :
راه انتقال
غیرمستقیم: (ادامه)
ǁ 2- ناقل جاندار(Vector)
بندپا یا هر جاندار دیگر (حلزون)، به دو روش :
مکانیکی : انتقال با اندام یا مدفوع بندپا (مگس و ...)-عدم رشد و تکثیر عامل عفونی در بدن ناقل
بیولوژیکی: رشد و تکثیر در بدن ناقل
z.soedi 92

93. راه انتقال غیرمستقیم: (ادامه) 3-انتقال از طریق هوا (Air Born)
هسته های حاصل از قطرات بزاق و تنفس (Droplet nuclei)
یک تا ده میکرون
توانایی انتقال برای مدت طولانی و حفظ قابلیت بیماریزایی
سل-آنفولانزا-آبله مرغان-سرخک-عفونتهای تنفسی
گرد و غبار
قطرات بزرگتر که طی صحبت، عطسه و ... بر زمین (فرش، مبلمان، لباس، ...) می نشینند
بلند شدن با جارو کردن، باد، گردگیری و .... و ورود به ریه یا نشستن روی غذاها
استرپتوکوک، اسپور قارچها، سل (زنده ماندن در مدت طولانی در محیط)
خصوصاً در اتاقهای نشیمن و در بیمارستانها (Nosocomial)
z.soedi 93

94. راه انتقال غیرمستقیم: (ادامه)
4-مواد بیجان (Fomites Born)
مواد یا اشیاء به جز آب و غذا که با ترشحات عفونی بیماران آلوده می شوند و به دیگران منتقل می کنند
لباسها، حوله، ملحفه، دستمال، ظرف غذا، کتاب، شیر آب و ...
دیفتری-حصبه-دیسانتری باکتریایی-هپاتیت A-عفونتهای چشمی و پوستی
5-دستها و انگشتان (Finger Born)
رایج ترین، انتقال فرد به فرد
لزوم رعایت بهداشت فردی
استرپتوکوکها-استافها-حصبه-دیسانتری-هپاتیت A-انگلهای روده ای
z.soedi 94

95. پنج F: Flies(حشرات)، Fingers(انگشتان)،Fomites (مواد بیجان)، Food(غذا)،Fluid(مایعات)
z.soedi

96. وجود راه خروج :از میزبان برای رسیدن به میزبان دیگر(مشابه راههاي ورود)
ورود به ميزبان حساس : وخروج از بدن حامل يا مخزن
لزوم تداوم يك زنجيره ي عفونت
وجود راه ورود: به بدن میزبان (تنفس-گوارش-ادراری تناسلی-پوست –خون-ترشحات و...)
رسیدن به محل مناسب برای زندگی و تکثیر عامل عفونی در بدن میزبان(محل استقرار)
وجود راه خروج :از میزبان برای رسیدن به میزبان دیگر(مشابه راههاي ورود)
z.soedi 96

97. Sensibility (مقاومت )( حساسيت)
عكس العمل ميزبان به عامل بيماري زا
z.soedi

98. مدل های اکولوژیک سلامت-بیماری
1/مثلث اپیدمیولوژی
2/شبکه علیت
3/مدل چرخ
z.soedi

99. 99
z.soedi

100. z.soedi

101. Ecology of Disease
Environment
Agent
سلامت- بيماري
Host
z.soedi

102. Factors Influencing Disease Transmission
Agent
Environment
Infectivity
Pathogenicity
Virulence
Immunogenicity
Antigenic stability
Survival
Housing
Geography
Occupational setting
Weather
Air quality
Food
Age
Sex
Genotype
Behaviour
Nutritional status
Health status
Host
z.soedi
(www)

103. Agent عامل بيماريزا
z.soedi

104. 1-بيولوژيك 2-فيزيكي 3-شيميايي 4-عاطفي - رواني
انواع عوامل بيماريزا
1-بيولوژيك 2-فيزيكي 3-شيميايي 4-عاطفي - رواني
z.soedi

105. بيولوژيك Biologic.A باكتري ها ويروس ها پروتوزئرها قارچ ها انگل ها
باكتري ها ويروس ها پروتوزئرها قارچ ها انگل ها
z.soedi

106. فيزيكي Physical.A
گرما
سرما
نور
فشار
z.soedi

107. شيميايي Chemical.A انواع مواد شيميايي
غذا (افزايش يا كاهش مواد) سموم شيميايي (جيوه)
z.soedi
107

108. عاطفي – رواني Social-effective Agent
z.soedi

109. ويژگي هاي عامل بيماريزا
pathogenicityقدرت بيماريزائي virulanceشدت بيماريزائی میزان کشندگی Proliferation قدرت تكثير Infectivityعفونت زائي نيازهاي زيستي Toxogenicity قدرت سم زايي
z.soedi

110. ويژگي هاي عامل بيماريزا
محل جايگزيني ميزبان اختصاصي سير تكاملي ويژه محل ورود ايمني زائي
z.soedi

111. موجودي كه به عامل بيماريزا حساس است و با دريافت آن معمولا بيمار مي شود
Host ميزبان
موجودي كه به عامل بيماريزا حساس است و با دريافت آن معمولا بيمار مي شود
z.soedi

112. ويژگي هاي ميزبان كه دروقوع بيماري تاثير دارد
7-رتبه تولد وسن والدين 8- مذهب(مذهب) 9- سواد وآگاهي اجتماعي 10- شخصيت 11- وضعيت اجتماعي اقتصادي 12- عوامل ناشناخته
1- سن 2- جنس 3- تغذيه 4- شغل 5- نژاد 6- تاهل
z.soedi

113. سن
نوع ميزان شدت بيماري
z.soedi

114. جنس
ژنتيك
آناتومي
اشتغال
شيوه زندگي
نامعلوم
z.soedi

115. تغذيه
پرخوري چاقي بيماري هاي قلبي عروقي كم خوري لاغري وكمبود بيماريهاي عفوني 00
z.soedi

116. ويژگي هاي ميزبان كه دروقوع بيماري تاثير دارد
7-رتبه تولد وسن والدين 8- مذهب(مذهب) 9- سواد وآگاهي اجتماعي 10- شخصيت 11- وضعيت اجتماعي اقتصادي 12- عوامل ناشناخته
1- سن 2- جنس 3- تغذيه 4- شغل 5- نژاد 6- تاهل
z.soedi

117. z.soedi

118. روابط متقابل عامل وميزبان
1-Symbiosis همكاري 2-Commonsalismهمزيستي 3-True – Parasitismانگلي حقيقي
z.soedi

119. همكاري:منفعت دوطرفه عدم بيماري بي آزاريا همزيستي:منفعت يك طرفه عدم بيماري انگلي حقيقي:منفعت يك طرفه ايجاد بيماري
z.soedi

120. راههاي ايجاد بيماري
عوارض تغذيه اي عوارض مكانيكي ايجاد ضايعه نسجي ايجاد ضايعه از طريق توليد سم
z.soedi

121. محيط
z.soedi

122. روابط متقابل محيط با عامل وميزبان
2 – ميزبا ن:
شرايط زيستي ميزبان
شرايط انتقال
1- عامل:
شرايط زيستي عامل
شرايط زيستي ناقل ومخزن
شرايط انتقال
z.soedi

123. مبارزه با بیماری و پیشگیری از آن:
مبارزه با بیماری و پیشگیری از آن:
استفاده از نقطه ضعف بیماری (در زنجیره انتقال عفونت)
1-مبارزه با عامل
2-کنترل مخزن و منبع وناقل
3-قطع راه انتقال
4-تقویت میزبان حساس
z.soedi

124. مبارزه با عامل تميز كردن گند زدايي استريليزاسيون (ستروني –عقيم سازي )
تميز كردن گند زدايي استريليزاسيون (ستروني –عقيم سازي )
z.soedi

125. کنترل مخزن و منبع وناقل در موارد حیوانی آسان تر است
در موارد انسانی اقدامات ذیل لازم است:
تشخیص زودهنگام
درمان
با هدف از بین بردن عامل بیماریزا قبل از انتشار
منجر به: کاهش میزان واگیری کاهش طول مدت بیماری جلوگیری از بروز موارد ثانویه (اهمیت زیاد در سل، جذام، سیفیلیس)
در صورت عدم درمان کافی: ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک
گزارش دهی به موقع (بیماریهای مشمول گزارش اجباری)
بررسیهای اپیدمیولوژیک (تعیين منبع عفونت و عوامل مؤثر در انتشار آن)
قرنطینه
جداسازی
z.soedi

126. جلوگيري از انتشار
1- قرنطينه Quarantin 2-ايزولاسيون Isolation
z.soedi

127. جدا سازي كامل يا نسبي فرد مشكوك به بيماري در طول دوره نهفتگي بيماري
قرنطينه
جدا سازي كامل يا نسبي فرد مشكوك به بيماري در طول دوره نهفتگي بيماري
z.soedi

128. ايزولاسيون
جدا سازي كامل يا نسبي فرد مبتلا به بيماري در طول دوره واگيري
عدم اثر زیاد در بیماریهایی که :
موارد تحت بالینی و حامل زیاد دارند (فلج اطفال، هپاتیت A)
واگیری زیاد قبل از بروز علایم دارند (اوریون)
z.soedi

129. مبارزه با ناقل
سمپاشي نابودي حشرات
z.soedi

130. تقویت میزبان حساس: شکستن زنجیره انتقال بادخالت در عوامل محیطی :
بهسازي محيط
کلر زدن به آب، شستشوی دستها، پختن مواد غذایی، نگهداری در یخچال، بهداشت فردی، ...
تقویت میزبان حساس:
ایمن سازی فعال
ایمن سازی غیر فعال
ترکیب ایمن سازی فعال و غیر فعال
z.soedi

131. مراحل بيماري:(Stages of Disease)
آمادگي (Susceptibility)
دوره كمون ( Incubation or Induction period)
دوره قبل از علايم ( Presymptomatic period)
دوره علامتدار(clinical or Symptomatic period)
پيامد (Outcome) شامل:
Death, Recovery, Immunity, Carriage, Disability , convalescent &…
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

132. مرحله ي استعداد پذيش (آمادگي)
1- Susceptibility period
وجود عواملي به نفع بيمار شدن ميزبان(فاكتورهاي خطر زا)
R.F
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

133. z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM
منبع: ص 183 تا 188
ج ا پارک
دوره کمون (Incubation Period):
تعريف: مدت زمانی که بين تهاجم عامل عفونت زا و پديدار شدن اولين علامت يا نشانه بيماری مورد نظر، وجود دارد.
در دوره کمون، عامل عفونت زا در بدن ميزبان تکثير می يابد و وقتی تراکم آن به حد کفايت رسيد، تعادل سلامتی در ميزبان به هم خورده و بياری آشکار می شود. )
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

134. z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM
بیماریهای غیرعفونی هم دوره کمون دارند
(تحت عنوان latent period )
«فاصله بین شروع بيماری تا تشخيص بيماری»
از چند ماه تا چند سال متغير است.
در این مرحله کنش و واکنش بین عامل بیماری زا و میزبان منجر به یک سلسله از تغییرات سلولی می شود
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

135. z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM
مرحله باليني
1/ مقدماتي ياعمومي
2/ استقرار يا اختصاصي
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

136. z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM
3- دوره قبل از علايم (Presymptomatic period) -تغییرات بیماریزایی شروع شده ولی علائم واضحی از بیماری مشاهده نمی شود اما می توان با روشهای پاراکلینیک (آزمایشگاهی، تصویربرداری، ...) بیماری را تشخیص داد. (آترو اسکلروز) 4- دوره علامتدار(Symptomatic period) -ظهور علائم و نشانه های خاص(Sign & Symptom) (تغییرات ساختمان و عملکرد بدن) -به مراحل جزئی تر تقسیم تا درمان و بررسی راحتتر شود. 5- پيامد (Outcome) آثار باقیمانده بیماری که ممکن است طی یک دوره کوتاه یا طولانی فرد را دچار درجات متفاوتی از ناتوانی می کند
z.soedi.msn.FACUALITY MEMBER OF IAUM

137. پيشگيري و سطوح آن تعریف:
جلوگيري از به وجود آمدن بيماري و یا قطع يا آهسته كردن سير بیماری در صورت وقوع آن
z.soedi

138. با توجه به مراحل گوناگون ايجاد بيماري، چهار سطح پيشگيري درنظر گرفته شده است:
پيشگيري مقدماتی (یا نخستين، ابتدايي، ريشه‌اي) (primordial)(
پيشگيري سطح اول( (primary
پيشگيري سطح دوم (secondary)
پيشگيري سطح سوم (tertiary)
z.soedi

139. سطوح پيشگيري: 1- پیشگیری مقدماتي یا نخستین (primordial prevention)
مفهومي جديد است كه بر پيشگيري از بيماريهاي مزمن توجه ويژه اي دارد.
”ممانعت از ظهور يا رشد عوامل خطر درجامعه“
با حذف عامل يا عوامل اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي كه با عامل خطر بيماري مرتبط هستند (هرچند غير مستقيم)
مثال: تغيير فرهنگ مردم در مورد سيگار كشيدن در محيطهاي بسته (افزايش آگاهي جامعه در مورد خطرات)9
z.soedi

140. تغيير در نگرش، باورها و ارزشهاي اجتماعي در پيشگيري مقدماتي مهم هستند مهمترين اقدام مداخله اي در اين نوع پیشگیری، آموزش شخصي و آموزش همگاني است. اثرات پيشگيري مقدماتي غير مستقيم و غير اختصاصي است و به راحتي قابل اندازه‌گيري نيست.
z.soedi

141. 2- پیشگیری سطح اول (Primary Prevention) ”كاهش مواجهه با عامل خطر“ پيشگيري از بيماري با كنترل علل و عوامل خطر زا است. عمدتًا شامل مداخله در مرحله پيش از بيماري زايي است. تفاوت با پيشگيري مقدماتي: پيشگيري مقدماتي: عوامل زمينه‌اي كلي بيماري (به منظور حذف عامل خطردركل جامعه ) پيشگيري سطح اول: عوامل خطر اختصاصي بيماري
z.soedi

142. پيشگيري سطح اول 1- ارتقا سطح سلامت 2- اقدامات اختصاصي حفاظتي
هدف : جلوگيري از ايجاد بيماري
فعاليت ها
1- ارتقا سطح سلامت
2- اقدامات اختصاصي
حفاظتي
z.soedi

143. 1- ارتقا سطح سلامت آموزش بهداشت فردي تغذيه مناسب
تامين امكانات بهداشت روان
z.soedi

144. 2- اقدامات اختصاصي حفاظتي
2- اقدامات اختصاصي حفاظتي
واكسيناسيون
بهداشت حرفه
z.soedi

145. توجه :
پيشگيري سطح ابتدايي و اول با مرحله استعداد پذيرش سروكارداشته در پي حذف و كنترل فاكتورهاي خطر زاست
z.soedi

146. 3- پیشگیری سطح دوم (Secondary Prevention): - شناخت بيماري در مراحل زودرس و قبل از علامتدار شدن آن (در presymptomatic) و سپس درمان بیماری در مرحله آغازين - هدف: جلوگیری از پیشرفت بیماری از طریق کشف و درمان به موقع و مناسب بیماری
z.soedi

147. فعاليتها
غربالگري
بيماريابي
درمان
آموزش
z.soedi

148. توجه: پيشگيري سطح دوم با مرحله نهفته واوايل مرحله با ليني بيماري سروكار داشته درپي جلوگيري از ايجاد عوارض وخيم بيماري است
z.soedi

149. 4- پیشگیری سطح سوم (Tertiary Prevention) : - كاهش پيشرفت بيماري يا عوارض در مراحل پاياني بيماري (پس از بروز پيامد ياoutcome ) به بيماريهائي مربوط مي شود كه قبلاً سير خود را طي كرده اند و در حال حاضر فقط ضايعات آنها باقي مانده است.
z.soedi

150. پيشگيري سطح سوم
هدف: محدود كردن ناتواني وتوانبخشي به منظورزندگي راحت تر
وطولاني تريا حداقل مرگ آسان
z.soedi

151. فعاليت ها
نوتواني
بازتواني
آموزش
جلوگيري ازوخامت بيماري ومرگ
z.soedi

152. سروكار داشته ودر پي بهبود كمي وكيفي زندگي فرد بيمار است
توجه: پيشگيري سطح سوم با اواخر مرحله باليني ومرحله ناتواني (نقاهت) بيماري
سروكار داشته ودر پي بهبود كمي وكيفي زندگي فرد بيمار است
z.soedi

153. z.soedi