Қайталау операторлары 9 сынып Сабақтың тақырыбы: Қайталау операторлары Әзірше циклі WHILE операторы

Сабақтың мақсаты: Цикл дегеніміз не? Цикл түрлерін қайталау; Паскаль тіліндегі циклдік операторлармен танысу; Шартты алдын ала тексеретін циклмен танысу: WHILE операторынын құрылымымен танысу; Цикл командасын Паскаль тілінде жазу; Программа жазуды үйрену. Есеп шығару.

Цикл дегеніміз не? Цикл – бұл шарттың сақталу кезінде командалар сериясын қайталап орындау үшін берілетін нұсқаулар. Цикл денесі – орындалатын командалар сериясы. Қайталану санының алдын ала белгілі және белгісіз болуына байланысты цикл екі түрге бөлінеді: 1. Арифметикалық цикл –кайталау саны белгілі; 2. Қадамдық цикл – қайталау саны белгісіз.

Циклдік операторлар Паскаль тілінде 1.Әзірше циклі – шартты алдын ала тексеретін цикл: WHILE <шарт> DO <цикл денесі> 2. Дейін циклі – шартты соңынан тексеретін цикл: REPEAT <цикл денесі> UNTIL <шарт> 3. Үшін циклі – қайталау саны алдын ала белгілі цикл: FOR <айнымалы > := <S1> TO <S2 > DO оператор S1, S2 –цикл параметірінің алғашқы және соңғы мәндерін анықтайтын өрнектер.

Сөздік WHILE (уаил) - әзірше DO (ду) – орындау (соңына үтір қойылмайды) REPEAT (репит) - қайталау UNTIL (антил) - дейін FOR – үшін TO – дейін

Әзірше циклінің жазылу түрі: Алгоритмдік тілде: Әзірше шарт Цб 1-оператор 2-оператор ... n-оператор Цс Паскаль тілінде: WHILE <шарт> DO Begin <1-оператор>; <2-оператор>; ... <n-оператор>; End; Ескерту. Егер шарт бірінші тексергеннен-ақ жалған болса онда цикл орындалмайды.

1 есеп. Бірінші 10 натурал сандардың қосындысын табу программасын құрастыру. Блок-схема: Program summa1; Uses crt; Var i: integer; (і - есептеуіш) S: integer; (S – қосынды) Begin Clrscr; S:=0; i:=1; WHILE i<=10 DO S:=S+i; i:=i+1; End; Writeln (‘S=‘,S); readkey; End. басы i:=1 S:=0 жоқ i<=10 иә S:=S+i Шығару S i:=i+1 соңы

Var i: integer; (і - есептеуіш) S: integer; (S – қосынды) Begin 2 есеп. 10-нан 50-ге дейінгі жұп сандардың қосындысын табу программасын құрастыру. Program summa2; Uses crt; Var i: integer; (і - есептеуіш) S: integer; (S – қосынды) Begin Clrscr; i:=10; S:=0; WHILE i<=50 DO S:=S+i; i:=i+10; End; Writeln (‘summa S=‘,S); readkey; End.

Үй тапсырмасы: Келесі өрнектің мәнін табу программасын құрастырындар: S=1/2+1/3+1/4+1/5

S=1/2+1/3+1/4+1/5 өрнектің мәнін табу программасы: Program summa3; Uses crt; Var x: real; S: real; Begin Clrscr; S:=0; x:=2; WHILE x<=5 DO S:=S+1/x; i:=x+1; End; Writeln (‘summa S=‘,S); readkey; End. S=1/2+1/3+1/4+1/5 S:=0 S:=S+1/x S:=0+1/2=1/2 S:=1/2+1/3=5/6 S:=5/6+1/4=13/12 S:=13/12+1/5=77/60 S:=1.2833333…