Cancer Etiology علت شناسي سرطانها

سرطان به پارسي به معناي چنگار=خرچنگ

سرطان ( Cancer )چيست ؟ تعاريف گوناگوني از سرطان صورت گرفته است مثل : - رشد غير قابل كنترل سلولها - رشد خودبخود ي سلولها كه به مكانيسم هاي كنترل كننده رشد پاسخ نميدهد. - از دست دادن غيرقابل برگشت فعاليت و عملكرد سلولهاي نرمال

ودر نهايت ميتوان گفت : سرطان به گروهي از بيماريها گفته ميشود كه مشخصه آنها رشد غير قابل كنترل سلولها ، تهاجم موضعي به بافتهاي مجاور،و يا گسترش دوردست مي باشد.

آيا سرطان ( Cancer ) خوش خيم وجود دارد؟ سرطان در چه سني ايجاد ميشود؟ آيا سرطان مخصوص افراد مسن است؟ سرطان در كدام جنس ايجاد ميشود؟

آيا سرطان به صورت يك دفعه و ناگهاني ظاهر ميشود؟ Normal Dysplasia Cancer

مراحل سرطانزایی

سرطان در كدام قسمت هاي بدن ايجاد ميشود؟ آيا ميشود از ايجاد سرطان پيشگيري كرد؟

دانستن اين مطلب چه اهميتي دارد؟ - تشخيص صحيح و به موقع - پيشگيري - غربالگري ( پاپ اسمير، خلط، ...) - درمان سريع - بهبودي - بازگشت به زندگي

عوامل كارسينوژن يا سرطان زا امروزه ما در دنيائي از مواد سرطانزا زندگي مي كنيم. استراتژي ايده آل ما ريشه كني سرطان پس از تشخيص و شناسائي آن مي باشد. اما به دليل اينكه علت يا علتهاي دقيق بيشتر سرطان ها مشخص نيست اين امر امكان پذير نمي باشد.

بزرگترين استثنا در اين ميان سرطان ريه است كه بدون هيچ شكي سيگار در ايجاد آن نقش اصلي دارد . بنابراين: سرطان ريه يك سرطان قابل پيشگيري است.

بر اساس مطالعات وسيعي كه صورت گرفته است علت هاي سرطان را ميتوان به دو دسته بزرگ تقسيم كرد: 1- عوامل محيطي 2- عوامل ارثي

نقش عوامل محيطي در ايجاد سرطان از حدود 200 سال قبل شناخته شده است : ( سرطان اسكروتوم در كارگران دوده پاك كن) از آن زمان تا كنون بررسي و تحقيقات زيادي صورت گرفته است بطوريكه امروزه حدس زده ميشود كه فاكتورهاي محيطي در درصد قابل توجهي از سرطانها دخالت دارند.

محيط هاي صنعتي برخي از مشاغل در ايجاد سرطان نقش دارند: كارخانه رنگهاي صنعتي : مثانه كارگران معدن ، آزبستوز، كروم ، اورانيوم و .. سرطان ريه ( بخصوص اگر سيگاري باشند) كارگراني كه با نيكل كار ميكنند: سرطان سينوس هاي بيني برخي حلال هاي شيميائي مثل benzene : لوكمي

نور ماوراء بنفش و تشعشعات تماس زياد با نور خورشيد : سرطان پوست تاباندن اشعه به سروگردن به خصوص در كودكي : سرطان غده تيروئيد بازماندگان بمب هاي اتمي : لوكمي تشعشعات اورانيوم، استرانسيوم، نيكل، و بريليوم : سرطان ريه

سيگار خطر ايجاد سرطان ريه در افراد سيگاري چندين برابر افراد غيرسيگاري است. بيماريهاي وابسته به سيگار هرسال باعث 419000 مرگ پيش از موعد ( مرگ زودرس ) ميشود.

تغذيه سرطان هاي روده بزرگ : هر سال حدود 131200 مورد جديد سرطان روده بزرگ در امريكا ثبت ميشود كه قسمتي از اين شيوع بالا مربوط به رژيم غذائي است . با تغيير شيوه زندگي و استفاده از غذاهاي آماده با فيبركم ( نظير غذاهاي سريع و يا منجمد) سرطان روده افزايش يافته است.

تغذيه نوع غذا و ميزان فيبرهاي غيرقابل جذب در روده بر محيط باكتريائي روده ، زمان عبور مواد غذائي ، و توقف مواد سرطانزا در روده تاثير مي گذارد. مقدار زياد مواد نگهدارنده در مواد غذائي مثل نيتريت ها و ... استفاده از مواد سرخ كردني با درجه حرارت بسيار بالا ( راديكالهاي آزاد)

تغذيه سرطان كبد: آلودگي قارچي با آسپرژيلوس ايجاد يك ماده فوق العاده سرطانزا ميكند بنام آفلاتوكسين غذاهاي با چربي بالا : سرطان سينه كمبود برخي ويتامينها ( ويتامين A ) : ريه اگرچه رابطه علت و معلولي بين اين موارد هنوز به اثبات نرسيده است اما مطالعات وسيعي در حال انجام است.

عوامل ديگر محيطي شيستوزوما : سرطان مثانه سيگار : سرطان مثانه الكل ( بخصوص همراه سيگار) : سرطان هاس سر و گردن ، مري ، كبد تماس هاي جنسي مكرر در سنين پائين : سرطان دهانه رحم

هورمون ها سرطان سينه سرطان اندومتر سرطان واژن سرطان پروستات

فاكتورهاي وراثتي شواهد آماري نقش عوامل ژنتيك در ايجاد سرطان هاي انساني را تائيد مي كند. Retinoblastoma Familial polyposis Hereditary Non-Polyposis Cancer Breast Cancer Stomach Cancer

فاكتورهاي وراثتي سرطان سينه يكي از بهترين مثال ها ميباشد (شانس 2برابر يا بيشتر در بستگان ) لذا اطلاع از سابقه وجود سرطان در خانواده ميتواند كمك بسيار موثري در برنامه ريزي براي شناسائي زودرس افراد در معرض خطر باشد.

ويروس ها نقش ويروس ها در ايجاد سرطان اثبات شده است. ويروس ها با ايجاد تغييراتي در ساختار ژنتيكي سلولها از دو طريق باعث ايجاد سرطان ميشوند: ايجاد Oncogene مهار Tumor Suppressor Gene آيا همه ويروس ها باعث ايجاد سرطان ميشوند؟

Human Viruses Associated With Cancer Associated Cancer cofactor EBV Burkitt’s lymphoma Lymphoma Malaria Immunodeficiency HPV Anogenital cancer Skin cancer Smokink Sunlight Genetic HBV, HCV Hepatocellular carcinoma Aflatoxin Alcohol HTLV-1 Adult T-cell leukemia ? HTLV-2 Hairy cell leukemia

بافت معده نرمال

سرطان معده

سرطان معده

سرطان مري

سرطان روده بزرگ

سرطان روده بزرگ

كبد نرمال

سيروز كبدي – هپاتيت مزمن

سرطان كبد

سرطان كبد - متاستاز

سرطان ريه

سرطان ريه

سرطان مثانه

كليه نرمال سرطان كليه

سرطان پروستات

سرطان بيضه

دهانه رحم – نرمال سرطان دهانه رحم

سرطان اندومتر ( رحم )

تومور مغزي – مننژيوم

تومور قلب

تومور پستان – داكتال كارسينوم

عوامل مؤثر در ايجاد سرطان عوامل داخلي : وراثت ؛هورمونها؛وضعيت ايمني؛اختلالات متابوليسم عوامل خارجي : مصرف تنباكو؛مواد شيميايي؛ رادياسيون؛عوامل عفوني

در حال حاضر بيش از 25 ميليون نفر در دنيا با سرطان زندگي مي كنند و 7 ميليون مرگ ناشي از سرطان اتفاق مي افتد. پيش بيني مي شود تا سال 2030 ساليانه 27 ميليون نفر به سرطان مبتلا شوند و موارد مرگ از سرطان ساليانه به 17 ميليون نفر برسد. 50

هر سال 10 میلیون نفر در سراسر دنیا به سرطان مبتلا می شوند سرطان عامل 13 درصد مرگ و مير در سراسر جهان است . بیش از 70 در صد کشور های کم یا متوسط در آمد. هر سال 10 میلیون نفر در سراسر دنیا به سرطان مبتلا می شوند تا کنون بیش از 100 نوع سرطان در بدن شناسایی شده است

شايعترين علل مرگ ناشي از سرطان در جهان سرطان ريه 1.4 ميليون مرگ در سال سرطان معده 866000مرگ در سال سرطان كبد 653000مرگ در سال سرطان كولون 677000مرگ درسال سرطان پستان 548000 مرگ در سال

شايعترين انواع سرطان بر حسب جنس در جهان مردان: ريه؛معده؛كبد؛كولوركتال؛ مري؛پروستات زنان : پستان؛ ريه؛ معده؛ كولوركتال؛ گردن رحم

در ایران: پس از بيماريهاي قلبي عروقي و سوانح و حوادث سرطان سومين عامل مرگ و مير در ايران است. مرگ 30000 نفرسالانه متوسط 100 نفر روزانه، که یک چهارم آن مبتلا به سرطان معده 70000 مورد جدید به مبتلایان کشور اضافه شده حدود 200000 نفر مبتلا به یکی از انواع سرطانها گزارش در حد 500000 مورد نتیجه: عدم ثبت 20000 نفر در مراکز پاتولوژی

بروز سرطان در كشور ما در مردان 110 در100000بوده و شايعترين آنها سرطان معده است.بطوريكه هر سال 4000 مورد جديد سرطان معده در مردان كشور ثبت مي شود. 55

بروز سرطان در كشور ما در خانمها 98در100000 بوده وشايعترين كانسر در خانمها كانسر برست مي باشد. بطوريكه هرسال 6000 مورد جديد سرطان برست در كشور ثبت ميشود. 56

آینده سرطان در ایران 15 سال بعد دومین عامل مرگ ومیر افزایش دو تا سه برابری 15 سال بعد 1. افزایش امید به زندگی و تعداد سالمندان 2. تغییر در شیوه زندگی 3. صنعتی شدن جامعه

گذر سريع اپيدميولوژيك جامعه تغيير سبك زندگي به سمت الگوي زندگي كم تحرك ٍٍافزايش مصرف گوشت و چربي و افزايش مصرف دخانيات افزايش اميد به زندگي در افراد جامعه و افزايش درصد سالمندي صنعتي شدن جامعه افزايش آلودگيهاي زيست محيطي و بيولوژيك 58

با افزايش اميد به زندگي و افزايش درصد سالمندي در جمعيت كشور انتظار مي رود موارد بروز سرطان در دهه آينده به دو برابر فعلي افزايش يابد. 59

عوامل قابل پيشگيري سرطان افزايش وزن و چاقي عوامل تغذيه اي دخانیات الكل تشعشع آفتاب HPV HBV HIV H.Pylori (یک پنجم کل سرطانها با یک عفونت مزمن)

43% از موارد سرطان بعلت سيگار تغذيه نامناسب و عفونتهاست. 43% از موارد سرطان بعلت سيگار تغذيه نامناسب و عفونتهاست. 61

در صورت اجراي برنامه جامع ملي كنترل سرطان در كشور: 40% از موارد سرطان قابل پيشگيري است. وتا سال 2020 جان بيش از 2 ميليون نفر را ميتوان نجات داد. 62

سازمانهاي مردم نهاد؛بر اساس ذات و ماهيت خود كه تلاش صادقانه،خیریه وبا اهداف غير انتفاعي دارند،ميتوانند باعث هم افزایی و تقویت واحدهاي دخيل در كنترل سرطان بویژه دانشگاههای علوم پزشکی گردند و به عنوان يك پتانسيل قوي در پيشبرد تمامي مراحل برنامه هاي ملي كنترل سرطان نقش موثری ایفا نمایند.