تأمین مالی طرحهای خطرپذیر Venture Capital حسین عبده تبریزی میثم رادپور ویرایش دوم: آبان ماه 1388 –تهران
"سرمايۀ خطرپذیر" وجوهي است كه همراه با سرمايهگذاری مديران در شركتهای جوانی سرمايهگذاری میشود كه رشد سريع دارند و به طور بالقوه میتوانند به واحدهای اقتصادی مهم تبديل شوند. "سرمايۀ خطرپذیر" منبع سرمايه برای شركتهايي است كه تازه كار خود را شروع ميكنند. سرمایۀ خطرپذیر
تأمینکنندگان مالی طرحهای خطرپذیر افراد ثروتمند بنیادهای خیریه و صندوقهای وقفی شركتهای سهامی شرکتهای سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری صندوقهای بازنشستگی تأمینکنندگان مالی طرحهای خطرپذیر
سرمایهگذار طرح خطرپذیر Venture Capitalist) ) برداشت عمومی سرمایهگذار ثروتمندی است كه شركتهای شروع به كار كننده (Start-up Companies) را تأمین مالی میكند. بـرداشت درسـت شـركتهای تضامنی با مسئولیت محدودند كه در شـركتهایی با فرصتهای سرمایهگذاری پربازده، ظرف 5 تا 7 سال سرمایهگذاری میكنند. سرمایهگذار طرح خطرپذیر Venture Capitalist) )
ویژگیهای VCt VCt سرمایهگذار منفعل نیست. در مدیریت، بازاریابی راهبردی و برنامهریزی در شركتها دخالت میکند. باعث رشد شرکت میشود. اول كارآفرین است؛ دوم تأمین مالیكننده سرمایه وتجربه هر دو را دارد. (Angle Investor) ویژگیهای VCt
ویژگیهای VCt تأمین مالی شركتهای جدید و به سرعت در حال رشد خرید اوراق بهادار (سهام) كمك به تولید كالاها و خدمات جدید پذیرش خطر بالا به امید بازدههای خیلی بالا دارابودن برنامۀ نسبتاً طولانی برای كسب سود بالا پایینبودن درصد سرمایهگذاری در هر طرح ویژگیهای VCt
بدرۀ سرمایهگذاری تأمینکنندگان مالی طرحهای خطرپذیر از شركتهای جوان متعدد تشکیل میشود. تأمینکنندگان مالی طرحهای خطرپذیر بهطور همزمان به ادارۀ صندوقهای متعدد مشغولند. آنها در رشد جوامع تكنولوژیک و كارآفرین مشارکت میکنند كه حاصل آن ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی و افزایش قابلیت رقابت اقتصادی است. ویژگیهای VCt
بین شركتهای مختلف ایجاد همآوایی و همافزایی میكنند. تجربۀ سرمایهگذاری در دهها و صدها شركت دارند. منفعل نیستند: رشد میدهند؛ هدایت میكنند؛ جهت میدهند؛ ارزش اضافه میكنند. صندوقهای طرح خطرپذیر
سرمایهگذاری در حق مالی خصوصی سرمایهگذاری برای تملک شرکتها سرمایهگذاری در طرحهای خطرپذیر سرمایهگذاری در فرودگاه، بزرگراه و ... Private Equity Investing سرمایهگذاری در حق مالی خصوصی
2 تا 3 درصد بدرۀ مؤسسات نهادی سرمایهگذاری در PEF تا دهۀ 60 و 70 حجم كمی داشت، اما اكنون گروه مهمی از بدرۀ سرمایهگذاری شركتهاست. صندوقهای وقفی، بنیادها، شركتهای بیمه، بانكها، اشخاص و غیره صندوقهای بازنشستگی خصوصی و عمومی 2 تا 3 درصد بدرۀ مؤسسات نهادی تأمین مالی PEF
نمونۀ شركتهای دریافتكنندۀ VC Microsoft Google Apple Intel USB AT&T Skype نمونۀ شركتهای دریافتكنندۀ VC
حوزههای سرمایهگذاری VC خاص سرمایهگذاری در یك یا دو رشته، محدودۀ جغرافیایی معین عام سرمایهگذاری در همۀ رشتههای صنعت، محدودههای جغرافیایی مختلف و مراحل مختلف عمر طرحها حوزههای سرمایهگذاری VC
مرحلۀ سرمایهگذاری سرمایهگذاری در مرحلۀ بذر Seed Investing سرمایهگذاری برای ورود شركت به مرحلۀ اول یا دوم توسعۀ آن Early Stage Investing سرمایهگذاری در شركت برای این كه از مرحلۀ حساس چرخۀ عمر فراتر برود و موفق شود Expansion Stage Investing سرمایهگذاری در شركت برای آماده شدن جهت جذب سرمایۀ عامۀ مردم و سهامی عام شدن Later Stage Investing سرمایهگذاری در شركت برای ادغام یا اكتساب مالكیت Acquisition and Turn around or Recapitalization مرحلۀ سرمایهگذاری
صندوقهای طرح خطرپذیر سرمایهگذاری در صنایع مختلف سرمایهگذاری در صنایع خاص سرمایهگذاری در اندازههای مختلف نیمههادیها، نرمافزارها، خردهفروشیها، رستورانداری و … تكنولوژی معین چند میلیون دلار تا یك میلیارد دلار صندوقهای طرح خطرپذیر
بهطور كلی VC كوتاه مدت نیست، و نقدینگی بالایی هم ندارد. Seed Investing 5 تا 7 سال Early Stage 3 تا 5 سال Later Stage 2 تا 4 سال بهطور كلی VC كوتاه مدت نیست، و نقدینگی بالایی هم ندارد. دورۀ سرمایهگذاری
انواع شرکتهای VC شركت VC مستقل از مؤسسات مالی شكل غالب صندوقهای سازمانیافته به شكل تضامنی با مسئولیت محدود Private Independent Firm شكل غالب شركت VC مستقل از مؤسسات مالی شركت VC تابعۀ شركتهای سهامی صنعتی و شركتهای غیر مالی شركت VC وابسته یا تابعۀ مؤسسات مالی سرمایهگذاری مستقیم Corporate Venture Investor بانك تجاری، بانك سرمایهگذاری، بیمه و ... یا نمایندۀ سرمایهگذاران خارجی انواع شرکتهای VC
شركتVC وابسته به دولت انواع شرکتهای VC نمونۀآمریكایی ((SBIC Small Business Investment Company وابسته به Small Business Administration انواع شرکتهای VC
حوزههای تفاوت اشکال حقوقی و سازمانی مختلف مالیات تعهدات مالی مسؤولیت مدیریتی Taxation Liability Management Responsibility حوزههای تفاوت اشکال حقوقی و سازمانی مختلف
شکل غالب سازمانی تضامنی با مسئولیت محدود به شكل Pooled Funds یک General Partner و چندین Limited Partners & Investors عمر این صندوق محدود است. شركای با مسئولیت محدود تعهد پرداخت مبالغی به صندوق دارند. سرمایۀ محدود (Fixed Capital) دارند. مشاركت یا Partnershipبسته میشود و سرمایۀ جدید نمیپذیرد. همچونMutual Fund ، VC Fund میتواند از چندین Fund تشكیل شده باشد. هر VC Fund با مدیریت مستقل و حوزههای تمرکز مختلف شکل میگیرد. هر شركت VC چندین تا صد شریک با مسؤولیت محدود دارد. شركت VC معمولاً عضو هیأت مدیرۀ شركت سرمایهپذیر میشود. شکل غالب سازمانی
سرمایهگذاری مستقیم در شركتهای سرمایهپذیر تحت طرحهای VCكه شركت سرمایهگذار، شرکت تابعه یا وابستۀ شركتهای غیر مالی است. این نوع شرکت سرمایهگذاری خطرپذیر اهداف استراتژیک شركتی (Corporate Strategic Objectives )دارد و این در حالی است که بقیه اهداف بازده یا مالی (Return or Financial Objectives) دارند. سـرمایۀ اینها همان سرمایۀ شرکت مادر (Parent’s Capital) اسـت. در حالـی كـه بقـیهVC Finance اند و از سرمایۀ سرمایهگذار خارجیOutside Investor’s Capital) )تغذیه میشوند . بعضی از اینها كار مدیریت، مشاوره و كارشناسی نیز میكنند. Corporate Venturing
گردآوری وجوه تعیین سرمایۀ هدف ((Target Fund توزیع امیدنامه بین سرمایهگذاران بالقوه ((Prospectus چند هفته یا چند ماه وقت برای سرمایهگذاری مراجعه به سرمایهگذاران نهادی و مذاكره و جذب آنها گردآوری وجوه به دلیل ریسك بالا،دورۀ سرمایهگذاری طولانی، عدم نقدینگی و بزرگبودن حداقل سرمایۀ لازم، افراد معمولی كمتر مخاطب VC میباشند.
اصطلاحات مهم VC Capital Calls Disbursements Exit IPO Secondary market Buyout Funds Consultants Fund of Funds اصطلاحات مهم VC
ویژگیهای VC در ایران ریسک كمتر طرح تولید كالا و خدمات اقتباسی و تقلیدی پسانداز بسیار محدود كلیۀ دارندگان فكر تولیدی و كارآفرینان منابع طبیعی قابلملاحظه و موقعیت مناسب جغرافیایی مزیت نسبی حاصل از قیمتهای كنترلشده خطرپذیری ویژگیهای VC در ایران
با تشکر از توجه شما