Presentation is loading. Please wait.

Presentation is loading. Please wait.

:jfutd\ jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno of]hgf tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ ;xof]u dxfzfvf of]hgf tyf ;"rgf zfvf.

Similar presentations


Presentation on theme: ":jfutd\ jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno of]hgf tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ ;xof]u dxfzfvf of]hgf tyf ;"rgf zfvf."— Presentation transcript:

1 :jfutd\ jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno of]hgf tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ ;xof]u dxfzfvf of]hgf tyf ;"rgf zfvf

2 jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno ljsf; cfof]hgf tyf sfo{qmdx?sf] cf=j= @)^&.^* sf] jflif{s k|ult ;dLIff Pj+ dGqfno:t/ ljsf; ;d:of ;dfwfg ;ldltsf] a}7s @)^* efb| * ut] laxLjf/ of]hgf tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ ;xof]u dxfzfvf of]hgf tyf ;"rgf zfvf

3 3 jfl0fHo If]q  cfGtl/s tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ k|j4{g u/L cfo / /f]huf/Lsf cj;/ lj:tf/ ug{].  t'ngfTds nfesf gofF–gofF j:t' tyf ;]jfx¿sf] klxrfg / ljsf; u/L cfGtl/s tyf afXo ahf/df k|lt:kwf{Tds agfO{ j:t' tyf ;]jf Jofkf/af6 clwstd nfe k|fKt ug{].  :yfgLo sRrfkbfy{, ;|f]t ;fwg / ;Lk a9L k|of]u x'g] j:t'sf] lgsf;Låf/f u/LaL Go"gLs/0fdf of]ubfg k'¥ofpg]. p2]Zox¿

4 4  of]hgf cjlwdf j:t' lgsf;Ldf jflif{s cf};t !) k|ltztn] j[l4 ePsf] x'g].  xfnsf] Jofkf/ 3f6fnfO{ s'n ufx{:y pTkfbgsf] @# k|ltztaf6 @) k|ltztdf emfg{] tyf cfoft lgof{tsf] cg'kft $M! sfod x'g]. ck]lIft k|ltkmn

5 5  b}lgs pkef]Uo j:t' tyf ;]jfsf] u'0f:t/, dfkb08 tyf k|lt:kwf{Tds d"Nodf ;j{;'ne tj/n] pknAw x'g] l:ylt k|Tofe"lt ug{].  b'u{d lk5l8Psf If]qdf :yfgLo pTkfbg / pTkfbsTj j[l4 u/L vfBfGg k/lge{/tf x6fpg] / u/La hgtfnfO{ /fxt k'¥ofpg PsLs[t cfk"lt{ ;+oGqsf] ljsf; ug{].  k|lt:kwf{Tds ahf/ k|0ffnLsf] ljsf; dfkm{t cfk"lt{ Joj:yfnfO{ lgoldt, ;j{;'ne e/kbf{] agfpg] tyf c:jfefljs cj:yfdf ahf/ x:tIf]ksf] dfWodaf6 cfk"lt{ Joj:yfnfO{ lau|g glbO{ ;j{;fwf/0fsf] lxt ;+/If0f ug{]. cfk"lt{ If]q p2]Z o

6 6  b'u{d If]qdf jflif{s Go"gtd @) xhf/ d]=6= vfBfGg 9'jfgL u/L of]hgf cjlwdf sDtLdf ^) xhf/ d]=6= vfBfGg 9'jfgL x'g].  /fli6«o vfB ;'/Iff e08f/df xfn df}Hbft /fVg] ul/Psf] jflif{s !% xhf/ d]=6= IfdtfnfO{ j[l4 u/L of]hgf cjlwsf] clGtd jif{df @% xhf/ d]=6= x'g].  ;fs{ vfB ;'/Iff a}+sdf ;fs{sf] k|lta4tfadf]lhd vfBfGg ;'/lIft x'g].  sDtLdf !) xhf/ d]l6«s 6g yk vfBfGg df}Hbft /fVg ;Sg] cfw'lgs uf]bfd lgdf{0f x'g].  b'u{d lhNnfx¿df k|ltjif{ Go"gtd $) xhf/ lSjG6n u/L s'n ! nfv @) xhf/ lSjG6n cfof]l8go'Qm g"g 9'jfgL x'g].  ;8s k'u]sf lhNnfsf] ;+Vof a9]sfn] vfBfGg cg'bfg lbOg] lhNnfx¿sf] ;+Vof 36fpg].  d'n'sdf k]6«f]lnod kbfy{ slDtdf Ps dlxgfsf] dfunfO{ wfGg] u/L pknAw x'g]. ck]lIft k|ltkmn

7  klxnf] k|fyldstf k|fKt cfof]hgf (P1) b'u{d If]qdf vfBfGg 9'jfgL sfo{qmd - g]kfn vfB ;+:yfg_ s07/f]u lgoGq0f sfo{qmd -;fN6 6«]l8Ë skf]{/]zg ln=_ Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb| (TEPC)  bf];|f] k|fyldstf k|fKt cfof]hgf (P2) Jofkf/ ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgf -ax'kIfLo tyf If]qLo Jofkf/ ;'b[9Ls/0f tyf NTIS, 2010 sfof{Gjog ;d]t -dGqfnoaf6 ;~rfng x'g]_ pkef]Qmf lxt;+/If0fsf nflu ahf/ cg'udg sfo{qmd -jfl0fHo ljefuaf6 ;~rfng x'g]_ 7 dGqfno cGtu{tsf ljsf; sfo{qmd / cfof]hgfx?

8 NTIS 2010 cGtu{t ;+rflnt kl/of]hgfx? cn}rL k|zf]wgsf nflu :yfgLo s[ifs÷Joj;foL;Fu nfut ;fem]bf/Ldf cfw'lgs 8«fo/ h8fg ug]{. lqe'jg cGt/f{li6«o ljdfg:ynl:yt zLtu[x (Cold Ware House) ;+rfngdf Nofpg cfjZos pks/0f -h]g]/]6/ / /]lk|mh]/]zg Eofg_ sf] Joj:yf ug]{. lgof{t x'g] klZdgf tyf un}rfsf] u'0f:t/ ;'lglZrt ug{ k|of]uzfnf -KnfG6;d]t_ :yfkgf ug]{. ;'g, rfFbLaf6 ag]sf] u/uxgfdf Sof8ldod ld;fj6 lgoGq0f ug{ k/LIf0f k|of]uzfnf :yfkgf ug]{. 8

9 NTIS 2010 cGtu{t ;+rflnt kl/of]hgfx?=== g]kfnL lrof / skmLsf] cGt/f{li6«o ahf/df ;fd"lxs 6]«8dfs{ (Collective Trade Mark) btf{ ug{ ;xof]u pknAw u/fpg]. cn}rLsf] pGgt aLp pTkfbg sfo{qmd Jofkf/ k|j4{g ;DaGwL ;"rgfd"ns sfo{qmd o 6]lnlehg sfo{qmd o /]l8of] Pkm=Pd= dfkm{t k|rf/ k|;f/ sfo{qmd o kqklqsfdfkm{t k|rf/ k|;f/ sfo{qmd 9

10 dGqfno cGtu{tsf ljefu, ;+:yfg tyf ;ldltx? != jfl0fHo ljefu @= g]kfn vfB ;+:yfg #= ;fN6 6«]l8ª skf]{/]zg $= Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb| %= g]zgn 6«]l8Ë lnld6]8 ^= g]kfn cfon lgud &= g]kfn kf/jxg tyf uf]bfd Joj:yf sDkgL lnld6]8 *= g]kfn OG6/df]8n oftfoft ljsf; ;ldlt 10

11 cf=j= @)^&.^* df dGqfno cGtu{t lgsfox?sf] ah]6 ljlgof]hgsf] l:ylt 11

12 ah]6 ljlgof]hg l;= g+= ah]^ pkzLif{s gDa/ cfof]hgf÷sfo{qmd cf=j= 2067÷68 sf] ljlgof]lht /sd hDdf /sdrfn' vr{k"+hLut vr{ s;fdfGo k|zf;gtkm{ 1 60-3-110 jfl)fHo tyf cfk"lt{ dGqfno23941 23353 60-4-110 588 v jfl)fHotkm{ 1 60-3-170 jfl)fHo ljefu17206 14566 60-4-170 2640 2 60-3-171 jfl)fHo sfof{nox?9562 9020 60-4-171 542 3 60-3-172 Jofkf/ tyf lgsf;L k|j${g -Jofkf/ tyf lgsf;L k|j${g s]Gb|_ 127546 91567 60-4-172 35979 4 60-3-656 Jofkf/, ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgf M ax'kIfLo tyf If]qLo Jofkf/ ;'b[(Ls/)f, NTIS, 2010 sfof{Gjog;d]t 35516 34993 60-4-656 523 jfl)fHo tkm{sf] hDdf189830.00150146.0039684.00 u cfk"lt{ tkm{ 1 60-3-610 vfBfGg ('jfgL sfo{qmd -g]kfn vfB ;+:yfg_* 656600 535000 60-4-610 121600 2 60-3-613 s)&/f]u lgoGq)f sfo{qmd -;fN^ ^««]l*ñ« lnld^]*_ 90000 3 60-3-657 pkef]Qmflxt ;+/If)fsf nflu ahf/ cg'udg10171101665 cfk"lt{ tkm{sf] hDdf756771635166121605 jfl)fHo tyf cfk"lt{ dGqfno / cGtu{tsf] hDdf ah]^970542.00808665.00161877.00 ?= xhf/df * g]kfn vfB ;+:yfgsf] sfo{qmd ;+zf]wg eO{ yk x'g cfPsf] ah]6 ;d]t ;dfj]z 12

13 cfof]hgf tyf sfo{qmdx?sf] cf=j= @)^&.^* sf] jflif{s k|ult ;dLIff 13

14 k|ult ;dLIff s_ ah]6ut

15 15 jfl0fHo ljefusf] jflif{s k|ult ljj/0f ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x?ah]6 ?=xhf/df jflif{s s"n vr{ ?=xhf/df /fh:j ?= xhf/df @)^* c;f/ d;fGt;Ddsf] a]?h' km5\of}{6 l:ylt ?=xhf/df @)^* c;f/ d;fGt;Dd sf] afFsL a]?h' ?=xhf/df  k|fOe]6 kmd{ btf{ – #*@! j6f  k|fOe]6 kmd{ gjLs/0f – #!*% j6f  ;fe]mbf/L kmd{ btf{ – @$( j6f  ;f+e]mbf/L kmd{ gjLs/0f– #$) j6f  Ph]G;L btf{ –j6f – $) j6f  Ph]G;L gjLs/0f – &* j6f 17206 $$#%)!%!=% -s"n a]?h' /sd ?= !^#=& sf] (#Ü a]?h' km5\of}{6_ !@=@

16 cfof]hgf / sfo{s|d jflif{s ah]6 ?= xhf/df s"n lgsf;fs"n vr{ -?= xhf/df_ k|ult k|ltzt ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x? ef}ltsljQL o ! s07/f]u lgoGq0f cfof]hgf (P1) 90000 8355196=6992= 8 $&@(@ SjL= g'g 9'jfgL ug{] ;+zf]lwt nIodf $%&@^ SjL= 9'jfgL ePsf]. @ g]kfn vfB ;+:yfg -vfBfGg 9'jfgL sfo{qmd_ (P1) 65660054860065574910099=8  cf=j=sf] z'?df !$%!) d]=6= vfBfGg 9'jfgL ug{] nIo ePsf]df ! k6s sfo{qmd ;+zf]wg eO{ !^%)$ d]=6g nIo sfod ePsf] / cf=j= sf] cGTodf !^%#* d]=6g= vfBfGg 9'jfgL ePsf].  /fli6«o vfB ;'/Iff e08f/df !%))) d]=6g df}Hbft /flvPsf].  ;fs{ vfB ;'/Iff e08f/df $))) d]=6g df}Hbft /flvPsf].  ljleGg lhNnfdf @*)) d]=6g Ifdtfsf] cfw'lgs uf]bfd lgdf{0f ug]{ nIo cg'?k lgdf{0f sfo{ e}/x]sf]. 16 cf= j= @)^& / )^* sf] jflif{s k|ult ljj/0f

17 17 cfof]hgf / sfo{s|d ah]6 ?= xhf/df vr{ ?= xhf/df k|ult k|ltzt;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x? ef}ltsljQLo # Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb| (P1) !@&% $^ (^)@^*%&%= @*  j}b]lzs Jofkf/sf] tYofÍ ;+sng, k|zf]wg, ljZn]if0f, k|sfzg / ljt/0f ul/Psf].  cf=j= @)^^.^& sf] Nepal Foreign Trade Statistics / A Glimpse of Nepal's Foreign Trade k'l:tsfx? k|sfzg / ljt/0f ul/Psf].  bzf}+ ;fs{ Jofkf/ d]nf sf7df8f}+df ;DkGg.  ljleGg cGt/f{li6«o Jofkf/ d]nfdf ;xeflutf ul/Psf]. qmdz M jflif{s k|ult ljj/0f

18 cfof]hgf / sfo{s|d ah]6 ?= xhf/df s"n lgsf;f s"n vr{ -?= xhf/df_ k|ult k|ltzt ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x? ef}ltsljQLo $ Jofkf/ ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgf ( P2 ) 3551629455 8983 -s_ Jofkf/ ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgftkm{  jflif{s sfo{qmd k'l:tsf k|sfzg ul/Psf].  Jofkf/ / ljsf; c+s ^ k|sfzg ul/Psf].  dGqfnosf sd{rf/Lx?nfO{ Trade Understanding and Negotiation Skill ljifodf k|lzIf0f / Computer (Office Package) tflnd lbOPsf].  dGqfnosf] j]j l8hfOg ck8]l6ª ul/Psf].  WTO Focal Point sf] a}7s cfof]hgf ul/Psf].  Trade Policy Review ;DaGwL sfo{ u/]sf].  låkIfLo tyf If]qLo Jofkf/ clej[lb ;DjGwL cGt/lqmof sfo{qmd ;DkGg ul/Psf].  WTO sf] ultljlw ;DaGwdf ;/sf/L lghLIf]q;Fu ;dGjo u/L b]zsf ljleGg :yfgdf hgr]tgfd"ns sfo{qmd ;~rfng ul/Psf]. 18 qmd zM jflif{s k|ult ljj/0f

19 cfof]hgf / sfo{s|d ah]6 ?= xhf/df s"n lgsf;f s"n vr{ -?= xhf/df_ k|ult k|ltzt ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x? ef}ltsljQLo Jofkf/ ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgf ( P2 ) 3551629455 8983 -v_ NTIS 2010 tkm{sf] sfo{qmd lrof / skmLsf] cGt/f{li6«o ahf/df ;fd"lxs 6]«8dfs{ - Collective Trade mark _ btf{ ug]{ ;DaGwdf g]kfnL slkmsf] ;fd"lxs lrGx btf{sf] nflu g]kfn skmL Joj;foL dxf;+3 dfkm{t sfo{ e}/x]sf]. cn}rLsf] pGgt jLp/lj?jf pTkfbg sfo{qmd cn}rL ljsf; s]Gb|, lkmSsn, Onfddfkm{t ;~rfng ePsf]. lqe'jg cGt/f{li6«o ljdfg:ynl:yt sfuf]{ sDKn]S;sf] zLtu[x - Cold Ware house _ ;~rfngdf Nofpg h]g/]6/ / /]lk|mh]/]zg Eofg v/Lb tyf h8fg ul/Psf]. klZdgf / un}rfsf] u'0f:t/ ;'lglZrt ug{ k|of]uzfnf :yfkgf ug]{ ;DaGwdf u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefuaf6 sfo{ ePsf]. ;'g, rfFbLaf6 ag]sf u/uxgfaf6 Sof8ldod ld;fj6 lgoGq0f ug{ ;dembf/Lkqdf x:tfIf/ eO{ u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefu, TEPC, g]kfn x:tsnf dxf;+3dfkm{t sfo{ ePsf]. cn}rL Joj;foL / ;/f]sf/jfnf kIfx?;+u :ynut cGt/lqmof sfo{ u/]sf]. –Onfd, kfFry/_ 19 qmd zM jflif{s k|ult ljj/0f

20 cfof]hgf / sfo{s|d jflif{s ah]6 ?= xhf/df s"n lgsf;f vr{ -?= xhf/df_ k|ult k|ltzt ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x? ef}ltsljQL o % pkef] Qmf lxt ;+/If0f sf nflu ahf/ cg'ud g sfo{q md (P2) 10171 9227 9590=7  ^@) Joj;foLx?sf] ahf/ cg'udg u/]sf].  ^# k6s d"No;"rL ;+sng u/]sf].  !@) k6s pkef]Qmf ;r]tgf ;DaGwL k|rf/ k|;f/ u/]sf].  Dlxnf pkef]Qmf hfu/0f sfo{qmd u/]sf].  ljefusf] # jif]{ /0fgLlts of]hgf tof/ u/]sf].  lg/LIf0f clws[tx?nfO{ tflnd lbPsf]. 20

21 ljsf; cfof]hgfx?sf] ;du| ljQLo tyf ef}lts k|ult l:ylt sfo{qmdah]6 -xhf/df_ vr{ -xhf/df_ ef}lts k|ultljQLo k|ult != s07/f]u lgoGq0f sfo{qmd9,00,008,35,5196=6992=83 @= vfBfGg 9'jfgL sfo{qmd65,66,0065,57,4910099=8 #= Jofkf/ ;"rgf tyf lgof{t ;xof]u cfof]hgf 35516294548983 $= pkef]Qmf lxt ;+/If0fsf nflu ahf/ cg'udg 1,01,7192,279590=71 %= Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb| !@,&%,$^(,^),@^*%&%=@* cfof]hgfx?sf] ;du| k|ult919833874007 93=1488=32 21

22 )^&.)^* ;Ddsf] a]?h" km5\of{}6sf] cj:yfM  dGqfno cGtu{t ;/sf/L sfof{nox?sf] a]?h" l:yltM  s"n a]?h" M ?= (^,($,))).))  s"n a]?h" km5\of}{6 M ? ^!,$#,%)).))  a]?h" km5\of}{6 k|ltztM ^#=#*  ;ldlttkm{sf] a]?h" l:yltM  s"n a]?h" M ?= (,@@,)%,))).))  s"n a]?h" km5\of}{6 M ? #,^^,*%,))).))  a]?h" km5\of}{6 k|ltztM #(=&(

23 k|ult ;dLIff -v_ u}/ ah]6ut

24 s_ låkIfLo tyf If]qLo Jofkf/ clej[l4 tkm{ cy{tGqdf ;]jf Jofkf/sf] a9\bf] e"ldsfnfO{ b[li6ut u/L blIf0f PlzofnL :jtGq Jofkf/ If]q - SAFTA _ ;Demf}tf cGtu{t j:t' Jofkf/sf] ;fy} ;]jf Jofkf/nfO{ ;dfj]z ug]{ ;DaGwdf ;]jf Jofkf/ ;DjGwL " SAARC Agreement on Trade in Services (SAITS)" ;Demf}tfsf] x:tfIf/ ;DkGg ePsf]. ;fs{ /fi6«aLr j:t' Jofkf/nfO{ pbf/Ls/0f ub{} Jofkf/nfO{ ;/n, ;xh / cy{k"0f{ t'Nofpg ;fˆ6f cGtu{t ;dfj]z ul/Psf ;+j]bgzLn ;"rLsf j:t'x¿af6 @)Ü k|ltzt j:t'x¿ x6fpg] sfo{ k|lqmof cl3 a9]sf]. g]kfn / ;+o'Qm/fHo cd]l/sfaLr Jofkf/ tyf nufgL ;DaGw lj:tf/ u/L g]kfnsf] lgof{t Jofkf/ clej[l4df of]ubfg k'¥ofpg tyf g]kfnL lgof{thGo j:t'sf] cd]l/sL ahf/df kx'Fr ;xh / ;/n t'Nofpg Trade and Investment Framework Agreement (TIFA) ug{] sfo{ ;DkGg ePsf]. 24

25 sf7df08f}sf] e[s'6Ld08kdf @)^& d+l;/ @( ut]b]lv kf}if $ ;Dd bzf}F ;fs{ Jofkf/ d]nf cfof]hgf ul/Psf]. gofF lbNnLdf Feb 28- March 1, 2011 ;Dd g]kfn ef/t cGt/;/sf/L pk;ldltsf] a}7s eO{ g]kfn / ef/t jfl0fHo ;lGwsf] k|fjwfgnfO{ sfof{Gjogdf Nofpg ljleGg ;dembf/Lx? ePsf]. g]kfn–rLg ltAat Jofkf/ ;xhLs/0f ;ldlt (Nepal-China Tibet Trade Facilitation Committee, NTTFC) sf] bf];|f] a}7s (–!) d], @)!! sf7df8f}Fdf ;DkGg eO{ låkIfLo Jofkf/ tyf nufgLnfO{ k|j4{g ug]{ ljleGg ljifodf ;dembf/L ePsf]. g]kfn / e"6fgaLr Jofkf/ k|j4{g tyf ;xhLs/0f ug]{ ;Gbe{df @$–@% d], @)!! df e"6fgsf] lyDk"df låkIfLo Jofkf/ ;Demf}tfsf] d:of}bf kl/dfh{g ul/Psf]. 25

26 l;Gw'kfNrf]s lhNnfsf] tftf]kfgL -b'ldyfË uf=lj=;=_ df rLg ;/sf/sf] cfly{s tyf k|fljlws ;xof]udf ;'Vvf aGb/ufxsf] lgdf{0f ug]{ sfo{sf] k|f/lDes tof/L ;DkGg ul/Psf]. jL/u~h eG;f/ If]qleq tf}nk'n - Weighing Bridge _ lgdf{0f Pj+ ;~rfngsf nflu lghL If]qnfO{ ;xefuL u/fO{ Weighing Bridge lgdf{0f u/L ;~rfng ul/Psf]. 26

27 v_ ax'kIfLo Jofkf/ clej[l4 tkm{ PlG68lDkª / sfpG6/e]lnª;DaGwL sfg"g th{'dfsf nflu ljleGg ;/f]sf/jfnfx¿l;t 5nkmn u/L pQm P]gsf] clGtd d:of}bf tof/ ug{] sfo{ ePsf]. o'/f]k]nL o'lgog tyf UNESCAP sf] ;+o'Qm ;xof]udf EC–Nepal WTO Technical Assistance Programme ;~rfngdf /x]sf]. o; sfo{qmd cGtu{t WTO Reference Centre ;'b[9Ls/0f, ljZjljBfnox¿df ljZj Jofkf/ ;+u7g / cGt/f{li6«o Jofkf/sf] kf7\oqmd tof/ u/L nfu" ug]{ sfo{x? cufl8 a9fOPsf]. g]kfnn] ljZj Jofkf/ ;+u7g (WTO) sf] ;b:osf] ¿kdf ug'{kg]{ Jofkf/ gLlt ;dLIff (Trade Policy Review-TPR) sf] sfo{ ;'? ePsf] 5. o;sf] nflu ljZj Jofkf/ ;+u7g (WTO) sf] b'O{ j6f ld;g g]kfn cfO{ o; ;DaGwL k|f/lDes k|ltj]bgx?df o; dGqfnosf] tkm{af6 k|ltlqmof lbg] sfo{ hf/L. k|:t't TPR ;g\ @)!@ sf] km]a|'c/L ;Dddf ;DkGg x'g]. cfpFbf] h'nfO{ @)!! Df h]g]efdf ePsf] Aid for Trade sf] Global Review df g]kfnsf] Case Study k]z ul/Psf]. 27

28  NTIS 2010 nfO{ sfof{Gjog ug{ ljb]zL bft[ lgsfox?af6 yk ;xof]u h'6fOPsf]. o;aLr GIZ, USAID EIF Tier 2 (Ginger) af6 yk s]xL ;xof]u kl/of]hgf sfof{Gjogdf cfPsf] / yk s]xL k|lqmofdf /x]sf]. h:t} EC (TBT / SPS ;DaGwL_ / EIF Tier 2 (Pashmina)  UNCTAD sf DG / WTO sf DDG sf] g]kfn e|d0f ;fy} AFT Global Review df g]kfn ljifos k|:t'lts/0f dfkm{t cGt/f{li6«o txdf LDC sf tkm{af6 g]kfnn] bx|f] pkl:ylt hgfPsf]. ljZj Jofkf/ ;+u7g / o;af6 g]kfnn] k|fKt ug{;Sg] kmfObf tyf ;fdgf ul//x]sf] r'gf}tLx¿;DaGwdf hg;fwf/0f tyf ;DalGwt pBf]uL Joj;foLx?nfO{ hfgsf/L u/fpg] p2]Zon] ;do–;dodf hgr]tgfd"ns sfo{qmdx? ;~rfng ub}{ cfOPsf] 5. 28

29 6sL{sf] O:tfGa'ndf oxL ;g\ @)!! sf] d] ( b]lv !# ;Dd cfof]hgf ePsf] LDCs sf] rf}yf] ;o'Qm /fi6«;+3Lo ;Dd]ngdf g]kfnn] g]t[TjbfoL ;xeflutf hgfPsf]. o; ;DaGwL ljleGg k"j{tof/L sfo{x¿ ;DkGg ul/Psf]. pQm ;Dd]ngn] kfl/t ug{] O:tfGa'n sfo{of]hgf (Istanbul Program of Action-IPOA) sfof{Gjogsf] nflu tof/L xfn e}/x]sf]. To;sf] nflu cGt/f{li6«o ;xof]u kl/rfng ug{ ljz]if hf]8 lbg'kg{] b]lvPsf]. UNCTAD sf] ;xof]udf g]kfnn] Plzof tyf Koflzlkms If]qsf * j6f d'n'sx? ;lDdlnt If]qLo sfo{zfnf uf]i7Lsf] cfof]hgf ;d]t u/]sf]. pQm ;Dd]ngdf g]kfn ;/sf/sf pRr clwsf/L tyf UNCTAD sf dxf;lrj nufotsf] ;xeflutf /x]sf]. 29

30 NTIS sfof{Gjogsf nflu Donor Group agfO{ bft[lgsfox?;Fu ;dGjo tLj| kfl/Psf]. gf]e]Dj/ @)!) df a;]sf] Donor Meeting n] Donor Facilitator (DF) sf ?kdf German Embassy nfO{ rog u/]sf]. Trade & Development sf nflu EIF ;DaGwL Ps National Institutional Mechanism (NSC, FP, NIU, TCs) ;lqmo t'NofOPsf]. NTIS sf] sfof{Gjogsf nflu g]kfnsf] :jfldTj ePsf] SWAp Approach cg'?k Ps 5'§} Trade Trust Fund (TTF) v8f ug]{ ;DaGwdf Ps sfo{bn xfn sfo{/t /x]sf]. pQm k|ltj]bgsf cfwf/df Trust Fund :yfkgf ug]{ tof/L e}/x]sf]. 30

31 jfl0fHo gLlt, @)^% df Joj:yf ePadf]lhd dfggLo jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqLHo"sf] cWoIftfdf Board of Trade u7g eO{ lqmofzLn /x]sf]. cGt/f{li6«o ahf/df klZdgfsf] ;fd"lxs Jofkf/ lrXg btf{ ug{ cfly{s ;xfotf pknAw u/fOPsf] 5. o; qmddf xfn;Dd #( j6f /fi6«df klZdgfsf] ;fd"lxs lrXg btf{ ug{] sfo{ ;DkGg eO;s]sf]. ljb]zdf lgof{t ug{] klZdgf pBf]ux¿nfO{ pgLx¿sf] pTkfbgdf æRof+u|f klZdgfsf] ;fd"lxs Jofkf/ lrXg (Collective Trade Mark)" ljt/0f ug{] sfo{ z'? ePsf]. jfl0fHo gLlt / NTIS n] eg]em}| dGqfnodf Trade Analytical Wing :yfkgf sfo{ eO{/x]sf]. NTIS n] eg]em} MOCS sf] Negotiation Capacity Building ;DaGwL sfo{ eO{/x]sf]. 31

32 u_ cfk"lt{ tkm{ cfk"lt{ gLlt th'{df ug]{ qmddf ;DalGwt lgsfo / ;/f]sf/jfnfx?;Fu 5nkmn tyf cGtlqm{of u/L k|fKt /fo ;'emfjnfO{ ;d]t ;d]6L cfk"lt{ gLltsf] clGtd d:of}bf tof/L ul/Psf]. g]kfn cfon lgudsf] sfo{;~rfng / Joj:yfkgdf ug'{kg]{ cWoog Pj+ 5fgljg ug{ ul7t df= eLd cfrfo{ sfo{bnn] k|ltj]bg k]z u/]sf]. pQm k|ltj]bg sfof{Gjogsf nflu d=k=sf] lg0f{ofg';f/ d'Vo;lrjsf] cWoIftfdf Ps cg'udg ;ldlt / sfof{Gjogsf nflu df=dGqLHo"sf] lg0f{ofg';f/ o; dGqfnosf ;x;lrjsf] ;+of]hsTjdf Ps sfof{Gjog OsfO u7g u/L sfo{ cufl8 a9fOPsf]. d"No lgoGq0f ;DaGwL gLltsf] k|f/lDes d:of}bf th'{df ul/Psf]. jfl0fHo ljefusf] /0fgLlts of]hgf th'{df ul/Psf]. 32

33 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? ah]6tkm{M o ut cf=j= df ah]6 s/Lj % dlxgf l9nf] cfPsf]n] sfo{qmd :jLs[t, clVtof/L k|bfg / ah]6 lgsf;f l9nf eO{ sfof{Gjogdf l9nfO ePsf] o sltko lgsfodf sdhf]/ ;+:yfut Ifdtf / weak internal governance sf] sf/0fn] sfo{qmdx?sf] sfof{Gjog :t/ Go"g /x]sf]. o ?= @ s/f]8eGbf a9Lsf] sfo{qmdnfO{ E–Bidding df n}hfg' kg]{df ;f]tkm{ cem} k|ult x'g afFsL /x]sf]. o clVtof/Lsf lgb]{zgsf] kl/kfngfdf sltko case df q'6L b]lvPsf]. h:t}M ?= @) nfv eGbf a9Lsf] ;jf/L ;fwg vl/b ubf{ cy{ dGqfnosf] ;xdlt lng'kg]{df ;f] glnPsf] kfOPsf]. o klxnf] / bf];|f] rf}dfl;sdf k|ult Go"g ug]{ k|j[lQ /x]sf] / t];|f]df k|ult b]vfpg] ul/Psf]. 33

34 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? ah]6tkm{M o NTIS 2010 klxnf] jif{ Pilot ?kdf ;+rfng ul/Psf]. o;sf] sfo{ljlwsf] d:of}bf tof/ ePklg clGtd ?k lbg afFsL /x]sf]. o a9\bf] sfo{qmd / ah]6sf] t'ngfdf dGqfnosf] ljBdfg cg'udg Ifdtf Psbd} ckof{Kt /x]sf]. ut cf=j= b]lv cfof]hgfsf] cfsf/ / ;+Vofdf tLa| a9f]Q/L ePsf]. o jfl0fHotkm{ cem} klg ah]6 ljlgof]hg Go"g. cfk"lt{ / lgof{t k|j4{gsf] cfjZostfsf] t'ngfdf. o lgof{tdf gub k|f]T;fxg jfkt ?= #) s/f]8 cy{ dGqfnoaf6 o; dGqfnodf c;f/ d;fGtlt/ dfq k|fKt x'g cfPsf]. t/ ;f]sf] sfo{ljlw d+=k= af6 :jLs[t e};Sbf klg ;f]sf] ljt/0f sfo{ k|f/De x'g g;s]sf]. o j}b]lzs ;|f]ttkm{ Reimbursement ;DaGwL ;d:of. h:t} hfkfgL KR1 ;|f]t af6 k|fKt x'g'kg]{ ?= !) s/f]8 *) nfv xfn;Dd lgsf;f x'g g;s]sf]. t/ ;DalGwt lgsfon] ;f] a/fa/sf] /sd vr{ u/]sf] hgfPsf]. 34

35 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? u}/ ah]6 jfl0fHotkm{M  pmhf{ ;+s6, cl:y/ / c;'/lIft cf}Bf]lus jftfj/0f, pTkfbgd"ns pBf]udf sd nufgL cflbsf sf/0f cfk"lt{ Ifdtfdf x|f; cfO{ j:t' tyf ;]jfsf] pTkfbg / lgsf;L b'j}df sdL cfPsf] -lgof{t/cfoft cg'kft em08} !M^_ /x]sf].  Market Access a9\b} hfFbf klg Jofkf/ 3f6fdf tLa| j[l4 hf/L.  cfoft Joj:yfkg (Import Management) df Wofg k'¥ofpg g;lsPsf]. h:t} Use of TBT in importing goods.  b]zut / j:t'ut Jofkf/ ljljwLs/0f ug{ g;lsPsf].  lgo{ft k|j4{gsf] nflu jfl0fHob"tx? v6fpg g;lsPsf]. 35

36 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? === u}/ ah]6 jfl0fHotkm{M  gofF jfl0fHo gLlt, @)^% nfO{ sfof{Gjog ug{ jfl0fHo gLltsf] sfof{Gjog sfo{of]hgf :jLs[ltdf l9nfO{ eO{/x]sf]. o;sf] sfof{Gjogsf nflu NTIS sf] NIU h:t} 5'6\6} Unit sf] cefj /x]sf].  ul/Psf] låkIfLo, If]qLo / ax'klIfo ;Demf}tfx?sf] sfof{Gjogdf l9nfO{ eO{/x]sf]. g]kfntkm{ vf;u/L cGt/ lgsfo ;dGjosf] ;d:of /x]sf]. To;}u/L ef/ttkm{ cg]sg sfof{Gjog ljifox? Pending /x]sf]. 36

37 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? === u}/ ah]6 jfl0fHotkm{M  lgof{t k|j4{gtkm{ nfUg' kg]{ TEPC nfO{ jfl0fHo gLlt / NTIS n] pNn]v u/]em} xfn;Dd Institute sf ?kdf ?kfGt/0f ug{ g;lsPsf].  Export Basket df Goods / Services oy]i6 gePsf] (Quality / Volume wise) lgof{t k|jw{g x'g g;s]sf].  ljBdfg pmhf{ ;+s6, Labor Unrest / sdhf]/ zflGt ;'/Iffn] ubf{ lgof{t k|jw{gdf hl6ntf ylkPsf]. 37

38 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? u}/ ah]6 cfk"lt{ Joj:yfkgtkm{  clgsfn tyf k|fs[lts ljklQn] ubf{ b'u{d If]qdf lgwf{l/t sf]6feGbf a9L vfBfGg cfk"lt{sf] yk dfu cfpg] u/]sf]. tbg'¿k yk vfBfGg sf]6f / ah]6 af/Daf/ ;+zf]wg ug'{ kbf{ ;do / nfut a9]sf].  cfGtl/s tyf afXo sf/0fn] cTofjZos pkef]Uo j:t'sf] d"No lg/Gt/ j[l4 x'Fb} uO/x]sf].  ;Lldt jfl0fHo sfof{nox¿ ePsf] jfl0fHo ljefudf ahf/ cg'udg;DaGwL bIf sd{rf/L gePsf] ;fy} sfg"gL clwsf/sf] cefjn] sf6{]lnË, s[lqd cefj / d"Noj[l4 lgoGq0f ug{] sfo{ r'gf}tLk"0f{ /x]sf]. 38

39 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? u}/ ah]6 – cfk"lt{tkm{  lhNnfx?sf] ;dofg's"n k'g/fjnf]sg gxF'bf cgfjZos :yfgx?df klg vfBfGg 9'jfgLsf] nflu cg'bfg hf/L /fVg' k/]sf].  b'u{d If]qdf :yfgLo pTkfbg k|j4{g ug{ tyf Food Habit Change ;DaGwL sfo{qmd x'g g;s]sf].  vfBfGgsf] dfu / cfk"lt{ k|If]k0f u/L ;dGjofTds ¿kdf dWosfnLg, bL3{sfnLg /0fgLlt th'{df ug{ g;lsPsf].  vfBfGg e08f/0f ug{] uf]bfdx¿ hL0f{ /x]sf tyf gofF uf]bfdx¿ cfjZostfg'¿k aGg g;s]sf].  cfk"lt{ If]qdf sfd ug'{ kg]{ ;+:yfgx? Jofj;flos (Commercial) gePsf]n] lg/Gt/ 3f6fdf /x]sf] / ahf/ x:tIf]k k|efjsf/L x'g g;s]sf]. 39

40 ljBdfg ;d:of / r'gf}tLx? u}/ ah]6 – cfk"lt{tkm{  k]6«f]lnod kbfy{sf] d"No cGt/f{li6«o ahf/sf] cfwf/df ;dfof]hg ub}{ hfg] k|lqmofnfO{ lg/Gt/tf lbg g;lsPsf].  k]6«f]lnod kbfy{sf] sf/f]jf/df lghL If]qnfO{ ;d]t ;+nUg u/fpg] ljw]os :jLs[t u/fO{ sfof{Gjogdf Nofpg g;lsPsf]. k]6«f]lnod af]8{ u7g x'g g;s]sf].  cfk"lt{ gLlt sfof{Gjogdf Nofpg l9nfO{ eO/x]sf]. 40

41 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way Forward) ah]6tkm{  sfo{s|dx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf nflu o; dGqfno / cGtu{tsf lgsfox?sf] ;+:yfut Ifdtf / zf;lso k|s[of (Way of Doing) df ;'wf/ ug]{.  rf}dfl;s cjlwsf] k|ult ;DalGwt rf}dfl;s cjlwdf g} xfl;n ug]{. klxnf]sf] bf];|f]df / klxnf]/bf];|f]sf] t];|f] rf}dfl;sdf lhDd]jf/L g;fg]{.  NTIS 2010 cfof]hgf 5'6\6} ah]6 lzif{s ;lxt ljlgof]hg ug]{ Joj:yf ldnfpg]. 41

42 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way Forward) ah]6tkm{  NTIS sf] sfo{ljlwnfO{ oyfzL3| 6'Ëfpg] ;f] adf]lhd sfof{Gjog ug{ ;DalGwt ;a} sfof{Gjogstf{ lgsfox?nfO{ n]vL k7fpg].  ?= @ s/f]8 eGbf a9Lsf] sfo{qmdsf] Procurement df E-Bidding nfO{ clgjfo{ ug]{.  clVtof/Lsf] clwgdf sfof{Gjog ug]{ Joj:yf ;DalGwt lgsfo k|d'vn] ldnfpg]. 42

43 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way Forward) ah]6ut tkm{  k|efjsf/L cg'udgsf nflu dGqfnosf] of]hgf zfvfdf cg'udg ;+/rgf / b/jGbLsf] yk Joj:yf ug]{. ;f] dfkm{t cg'udg sfo{nfO{ ult lbg]. cg'udgsf] kl/0ffdnfO{ lgsfo k|d'v jf sd{rf/Lx?sf] sfo{ ;Dkfbg d"NofÍgsf] cfwf/ dfGg].  9'jfgL tkm{ x]lnsf]K6/ / Kn]gsf] k|of]unfO{ ;s];Dd lg?T;flxt ug]{.  jfl0fHo gLltsf] sfo{of]hgf oyflz3| :jLs[t ug]{. 5'6\6} sfof{Gjog ;+/rgf v8f ug'{sf] ;f6f] NTIS 2010 sf] sfof{Gjog ug]{ NIU nfO{ ;f] sf] klg sfof{Gjog ug]{ lhDdf lbg]. 43

44 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way Forward) u}/ ah]6 jfl0fHotkm{M  tTsfn cfk"lt{hGo Ifdtfdf ;'wf/ NofO{ j:t' / ;]jfsf] lgof{t j[l4df hf]8 lbg'kg{].  cfoft Joj:yfkg -h:t} TBT sf Measures _ nfO{ s8fO{sf ;fy cjnDag ug]{.  cg'Tkfbs / ljnfl;tfsf j:t'sf] cfoftnfO{ xtf]T;fx ug'{ kg]{.  bf]>f] d'n'ssf] ;fdfgnfO{ g]kfnsf] / g]kfnsf] ;fdfgnfO{ bf]>f] d'n'ssf] pTkfbg egL t]>f] d'n'sx?df lgof{t ug]{ k|j[lQnfO{ lg?T;flxt ug]{.  pmhf{ ;Í6 xn u/L cf}Bf]lus sf]l/8/x¿df lgaf{w pmhf{ pknAw x''g'kg{].  jfl0fHo gLlt sfof{Gjogsf nflu sfo{of]hgf cljnDa tof/ u/L ;f]sf] sfof{Gjogsf nflu ah]6 pknJw x'g' kg{]. 44

45 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way Forward) u}/ ah]6 jfl0fHotkm{M  lgo{ft k|j4{gsf] nflu jfl0fHob"tx? cljnDa v6fpg] Joj:yf ug'{ kg]{.  WTO sf] ;b:otf lnFbf ul/Psf k|lta4tf cg'?k gLltut, sfg"gL / ;+:yfut ;'wf/sf sfo{x¿ lg/Gt/ cl3 a9fOg'kg{].  jfl0fHo ;fy} cfk"lt{tkm{sf Jofkf/ jftf{, gLlt / /0fgLlt lgdf{0f, kl/dfh{g / sfof{Gjog afx]s cGo Operational Level -sfof{Gjog ug'{ kg]{_ sf ultljlwx? qmdzM jfl0fHo ljefunfO{ lhDdf nufpg]. 45

46 46 ;dfwfgsf pkfox¿ (Way forward) u}/ ah]6ut cfk"lt{ / ;+:yfgtkm{M  b'u{d If]qdf vfBfGg tyf g"g 9'jfgLsf nflu cf=j=sf] z'?d} kof{Kt sf]6f lbg] / tbg'¿k ah]6 ljlgof]hg ug{].  /fhg}lts bafadf vfBfGg 9'jfgL ug{'kg{] afWotf cGTo x'g'kg{].  vfBfGgsf] :yfgLo / /fli6«o pTkfbg a9fpg s[lif tyf ;xsf/L dGqfnosf] cu'jfOdf ljz]if sfo{qmd nfu" ul/g'kg{].  cfk"lt{ Joj:yfkg ljefu u7g u/L ahf/cg'udg b/f] / b]zJofkL agfpg].  ;flasdf b'u{d If]q dflgPsf lhNnfx?sf] k'g/fjnf]sg ug{'kg{].  b'u{d If]qdf :yfgLo pTkfbgsf] k|j4{g ug{ tyf :yfgLo hgtfsf] Food Habits df kl/jt{g Nofpg ljz]if sfo{qmd ;~rfng ug{'kg{].

47  ;fj{hlgs ;+:yfg cGtu{tsf vfBfGg e08f/0f ug{] hL0f{ uf]bfdx¿sf] tTsfn dd{t ;Def/ ug]{ / ljleGg 7fpFdf gofF uf]bfdx¿ lgdf{0f ug{].  Rffdn, bfn, lrgL, kL7f], dl6\6t]n, UofF; h:tf cTofjZos b}lgs pkef]Uo j:t'nfO{ ;fj{hlgs ljt/0f k|0ffnL cGtu{t ;dfj]z u/L ;fj{hlgs ;+:yfgx¿dfkm{t ltgsf] ;xh / lgoldt ljqmLsf] Joj:yf ldnfpg'kg{].  k]6«f]lnod kbfy{sf] d"No cGt/f{li6«o ahf/sf] cfwf/df :jrflnt ;dfof]hg ug{] k|lqmofnfO{ sfof{Gjog ug{'kg{].  k]6«f]lnod kbfy{sf] sf/f]jf/df lghL If]qnfO{ ;d]t ;+nUg u/fpg] ljw]os oyfzL3| :jLs[t u/fO{ sfof{Gjogdf Nofpg'kg{].  /S;f}n cdn]vu~h k]6«f]lnod kfOknfOg lgdf{0f sfo{ tTsfn z'? ul/g'kg{].  cfk"lt{ gLltnfO{ cljnDa d+=k=af6 :jLs[t u/fO{ sfof{Gjogdf Nofpg'kg{].  Ps clwsf/ ;DkGg cfk"lt{ af]8{ u7g ug{ o;;DaGwL P]gsf] d:of}bf tof/ ug]{.  sltko ;+:yfgx?sf] pkfb]otf dfly k|Zg p7]sf] ;Gbe{df ltgLx?nfO{ gofF Business Plan tkm{ Reorient ug'{kg]{. ;fy} Business alike agfpFb} n}hfg]. h:t} NFC, NTL 47

48 cf=j= @)^& / ^* klxnf] P3f/ dlxgfsf] d'n'ssf] j}b]lzs Jofkf/ l:yltsf] ;+lIfKt emns

49 cf=j= @)^^/^& ->fj0f–h]i7_ cf=j= @)^&/^* ->fj0f– h]i7_ Change in % s"n j}b]lzs Jofkf/ -lgsf;L + k}7f/L_ ?= #%*=^* ca{?= $!%=)& ca{ + !%=&Ü s"n lgsf;L?= %$=$* ca{?= %&=&( ca{ + ^=!Ü s"n k}7f/L?= #)$=@! ca{?= #%&=@* ca{ + !&=$Ü lgsf;L k}7f/L cg'kft!M%=^!M^=@ s"n Jofkf/df lgsf;Lsf] of]ubfg !%=@Ü!#=(Ü s"n Jofkf/df k}7f/Lsf] of]ubfg *$=*Ü*^=!Ü Jofkf/ 3f6f?= @$(=&# ca{?= @((=$( ca{ + !(=(Ü 49 j}b]lzs Jofkf/sf] jt{dfg cj:yf ;|f]tM Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb|

50 cf=j= @)^^/^& ->fj0f–h]i7_ cf=j= @)^&/^* ->fj0f– h]i7_ Change % k|d'v b]z !=pmgL un}+rf?= #=^% ca{?= $=$$ ca{ + @!=^Ü USA, Germany, Netherlands, UK, France, Australia, Canada, Belgium @=tof/L kf]zfs?= #=@% ca{?= #=^@ ca{ + !!=%Ü USA, Germany, UK, France, Canada, India #=d';'/f]sf] bfn?= #=#$ ca{?= #=@@ ca{– #=^Ü Bangladesh $=6]S;6fOn?= #=&$ cj{?= #=@* ca{ – !@=@Ü India %=kf]lni6/ tyf cGo wfuf] ?= $=@% ca{?= %=)) ca{ + !&=^Ü India 50 ;|f]tM Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb| lgof{t ePsf k|d'v j:t'x?

51 k}7f/L ePsf k|d'v j:t'x? -cf=j= @)^&.^* sf] k|yd P3f/ dlxgf k]6«f]lnod kbfy{ – ?= ^^=$% ca{ kmnfd / :6Ln tyf ltgsf pTkfbgx? – ?= #(=#$ ca{ d]lzg/L tyf kf6{k'hf{ – ?= @@=#@ ca{ oftfoftsf ;fwgx? – ?= @@=!$ ca{ On]lS6«s tyf OnS6«f]lgs kf6{;\ – ?= !^=&& ca{ 51

52 52 k]6«f]lnod kbfy{sf] jflif{s vkt l:ylt ;|f]t M g]kfn cfon lgud ln= ljj/0fPsfO{cfoftljqmL k]6«f]n ls=ln=188082187640 l8h]n ls=ln=652764655127 d6Lt]n ls=ln=4339849494 P=6L=Pkm ls=ln=99990101314 Pn=lk=lh= d]=^g159286

53 ;xeflutfsf] nflu wGojfb Û ;'emfj tyf k|ltlqmofsf] nflu mail us: planning@mocs.gov.np 53

54 54


Download ppt ":jfutd\ jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno of]hgf tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ ;xof]u dxfzfvf of]hgf tyf ;"rgf zfvf."

Similar presentations


Ads by Google