1. Climate vulnerability & adaptation in the Dutch delta
Jelle van Minnen
23 May 2012, EIONET, Brussels 1 1

2. The Netherlands Setting: Small country with a population of 17 million
Delta of four river basins
26% is below sea level
60% is susceptible to flooding
Flood-sensitive area is densely populated
High level of flood protection
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

3. The past… Large plans implemented as response to floods
1916 floods (North)
Structural solutions with dams and barriers (Afsluitdijk dam to create IJsselmeer)
1953 flood disaster (South-West)
First Delta Committee
Structural solutions with dams and barriers (Delta Works)
1993/1995 high water levels (Rivers, large evacuations)
Also spatial solutions: Room for the River/Meuse Projects
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

4. Delta under pressure: Challenges for the future
More /extreme
storms
More/intense
rainfall
Increased
river
discharge
Spatial
developments
Sealevel rise‏
Increased
erosion
Decreased
river
discharge
Salt
intrusion
Subsidence
JJelle van Minnen 23 May 2012, EIONET
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

5. Climate Change Challenges in the Netherlands
1. ARK & adaptation Strategy (2007)
2. State Committee Veerman (2008)
Dutch Delta Programme & Delta Act
Started in 2010
Objective: A safe and attractive country, also at the end of the century
Annual update to parliament
5 D’s
Focus
Flood protection
Freshwater supply
(Re)development of built-up areas
PBL study on IVA
Started in 2009
Broad assessment
2 steps
Impacts & vulnerability
Strategic options
Eventueel laten vervallen.
Melden interactie Deltaprogramma  PBL afgelopen maanden 5
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 5 5

6. The five Dutch D’s Delta Programme Delta Act (to ensure continuity)
Delta Commissioner
Delta Fund
Delta Decisions (2014/2015)
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

7. Developing nationally optimal solutions
Involve all levels of government in transparant decision-making process in line with their responsibilities
Stimulate horizontal and vertical administrative co-operation
Three values: solidarity, flexibility and sustainability
Joint fact finding
Collect creative and innovative ideas and combine with local developments
Involve stakeholders and interest groups
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 6 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

8. Delta programme now – 2015
Ongoing implementations & programs under DP:
Improve current satefy level
Flood Protection Program / Weak Links in Coast
Organizing safety on the basis of dyke inspections
Room for the River / Meuse Projects
90 projects along the rivers
At the same time looking further ahead:
Preparing Delta Decisions (2015)
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

9. Delta decisions, 2015 3 national decisions: Safety standards + program
Urban restructuring
Freshwater
3 national decisions:
Safety standards + program
Urban and spatial restructuring
Freshwater strategy +measures
2 regional decisions
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

10. PBL report ‘Climate adaptation in the Dutch delta’
Both impacts & adatation assessment
Adaptation: Step towards solutions: what can be done?
Identification of strategic options:
Flood protection
Freshwater supplies & water quality
Nature & biodiversity
Urban development
In deze presentatie zoomen we kort in op de onderwerpen Veiligheid tegen overstromen, Zoetwatervoorziening. 10
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 10 10

11. PBL report ‘Climate change impacts in the Netherlands’
Cooperation with: KNMI, Deltares, WUR, Utrecht Uni., Maastricht Uni.
Assessment observed & projected Opportunities & risks
Sectors/chapters:
Climate System
Water: safety & supply & quality
Nature & biodiversity
Agriculture
Health
Tourism
In deze presentatie zoomen we kort in op de onderwerpen Veiligheid tegen overstromen, Zoetwatervoorziening.
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 11

12. PBL report ‘Climate change impacts in the Netherlands’
Observed
Projected
In deze presentatie zoomen we kort in op de onderwerpen Veiligheid tegen overstromen, Zoetwatervoorziening. 12
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 12 12

13. I: Flood protection Risk depends on upstream measures new current
In deze presentatie zoomen we kort in op de onderwerpen Veiligheid tegen overstromen, Zoetwatervoorziening. 13
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 13 13

14. I: Flood protection
Problem: rising sea level and increasing river discharges
Risk = probability x effect
Option 1 adjustments to built-up areas (long-term proces)
Option 2 application of ‘Delta dykes’ (= unbreachable)
Present policy
PBL advice
Sinds de Deltacommissie I is het geïnvesteerd vermogen en de bevolking in het overstromingsgevoelig gebied sterk gestegen en daarmee ook de potentiële gevolgen van een overstroming.
Naar verwachting zal de waarde van het geïnvesteerd vemogen in de periode tot 2040/2050 nog eens een factor 2 tot 3 toenemen. De omvang van de potentiële gevolgen blijft daarmee toenemen.
De gevolgen kunnen worden beperkt door aanpassen van de ruimtelijke inrichting van vooral het stedelijk gebied. Dit valt onder het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering. Dit is een lastige en langdurige opgave in een complexe ruimtelijke setting.
Alternatief is inzet deltadijken = doorbraakvrije dijken. Deze dijken zijn minimaal 100 keer sterker dan conventionele dijken en kunnen dus nagenoeg niet doorbreken. Hierdoor verandert een overstroming sterk van karakter. Doordat het water nu alleen over de dijk heen stroomt is de hoeveelheid, snelheid en diepte van de overstroming structureel minder. Dit kan leiden tot afname van slachtofferrisico’s van 50 tot wel 80/90%! Zie volgende sheet!
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 14

15. Delta dykes: almost unbreachable
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

16. Advantages of Delta dykes
Strong decrease in casualties (50-80%)
Strong reduction in economic losses
Efforts for adjusting built-up area reduced
Less vulnerable to unexpected extremes caused by climate change
Doordat het gevaar van de overstroming sterk afneemt wordt Nederland ook minder gevoelig voor klimaatextremen. Ook bij extremere situaties dan verwacht, blijft het effect van de overstroming beperkt.
Bij een conventionele dijk/waterkering zou een doorbraak bij een extremere situatie dan verwacht tot een nog extremere overstroming leiden.
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 16

17. Disadvantage: Delta dykes more costly
Present policy
1500 km
Delta dykes
Figuur laat zien dat:
de inzet van doorbraakvrije dijken (paarse ster/blauwe cirkel) en een strategie met verder gedifferentieerde normen en sturing van de overstromingen in het rivierengebied (blauwe ster/blauwe stippelcirkel) tot een forse reductie van de schaderisico’s leiden. Deze beide opties sturen op het verminderen van de gevolgen.
De optie die de gevolgen vermindert door vanaf 2010 alle nieuwbouw buiten het overstromingsgevoelig gebied te plaatsen (gele ster) laat maar een beperkte vermindering zien. Dit komt doordat er in de periode tot 2040/2050 slechts een beperkte toename aan bebouwd gebied is. Het meeste staat er nu al.
Generieke aanscherping van de veiligheidsnormen met een factor 10, maar met conventionele dijken (paarse stip), geeft het laagste schaderisco, maar is verreweg het duurst.
Mogelijk lagere investeringskosten
In onze studie is in de dijkringen waar de doorbraakvrije dijken zijn toegepast de helft van de lengte aan dijken doorbraakvrij gemaakt. Recente studies laten zien dat met een kleiner deel doorbraakvrije dijken ook al een grote schadereductie kan worden behaald.
Met i) een selectievere inzet van doorbraakvrije dijken kan wellicht tegen lagere investeringskosten eveneens een grote reductie in schaderiscico’s worden verkregen. Ook door ii) meekoppeling met investeringen in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HMWB) en iii) met stedelijke herstructurering langs de kust en rivieren (Multifunctionele dijken) kunnen de benodigde investeringen voor doorbraakvrije dijken omlaag worden gebracht.
Mogelijk vergroot de gerichte inzet van doorbraakvrije dijken op strategische locaties de doelmatigheid van de investeringen: grotere risicoreductie dan met investeringen in conventionele dijken.
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 17

18. Effective solution: Application only at hot spots
Lower investment costs by
Selective use at hot spots. 200 km Delta dyke reduces flood risks by 50%
Multifunctional design and shared costs
In addition:
Reserve water retention areas on flood plains
Hotspots zijn gebieden met concentraties bevolking en geïnvesteerd vermogen: stedelijk gebied liggend nabij dijken met relatief hoge overstromingskansen (rivierengebied) en relatief lage overstromingskansen (Randstad e.d.)
Integreren van doorbraakvrije dijken in veiligheidsbeleid vraagt zorgvuldig proces. Ligt voor de hand om als de keuze gemaakt, wordt te beginnen de meest risicovolle plekken.
Constatering: hier belangrijke interactie met opgave aanpassen ruimtelijke inrichting stedelijk gebied! Bij deltadijken wordt die opgave veel minder!
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 18

19. Preconditions for implementation of Delta dykes
Adjusting national policy: prioritisation to be based on risks
Adjusting legal design standards
Integration in planned and future investment programmes
Samenhang
Nationale normen waterveiligheid en nationale keuze deltadijken?
Gebiedsgerichte strategieën waterveiligheid
Ruimtelijke inrichting Nieuwbouw en Herstructurering
Opgave aanpassen ruimtelijke inrichting sterk afhankelijk van keuze wel/geen deltadijken
Gedecentraliseerd en gedereguleerd ruimtelijk beleid maakt deltadijken alleen maar interessanter (Structuurvisie!)
Samenhang:
Hier interactie keuze deltadijken en ruimtelijke ontwikkeling in Nederland benadrukken. Zie de constateringen in de laatste twee punten!
Er is dus ook een hierarchie in belangrijk instrument worden omarmd is, dat richtinggevend voor uitwerking op gebieds- en stadsniveau.
Anderzijds kunnen resultaten van de gebiedsprocessen tot een belangrijk signaal komen: deltadijken opnemen in veiligheidsstrategie.
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta 19

20. Summary (i)
Impacts
Many changes have been observed. But not everything is changing yet.
Some future changes are more uncertain than others (even sign)
Despite multiple future changes, in general NL is climate robust
Critical issue for the Netherlands is fresh water availability, nature & health
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

21. Summary (ii) Adaptation options & strategies
Fundamenal choices needed for more climate-resilient NL
Unbreachable dykes
Climate-proofing freshwater supplies needs more flexible water system & better use of water in river Rhine.
Implementation of climate-proofing measures in urban development requires early integration in planning and decision making and flexibility in financing mechanisms. 21
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

22. Report ‘Climate adaptation in the Dutch delta’
Jelle van Minnen 23 May 2012, EIONET, Brussels
Vulnerability & Adaptation in the Dutch delta

23. II: Freshwater supplies
Problem: in most dry scenario tipping point near if water demand increases, before 2050
Challenge:
Enough fresh water in dry summers
Balancing water supply  demand
PBL advice:
Increase flexibility in water systems
Increase efficiency of water use for both national and regional waters
Wateraanbod: grootste deel van het zoete water (circa 80%) wordt ook in zeer droge zomers gebruikt voor bestrijding verzilting Nieuwe Waterweg
Watervraag: kan in regio’s in laag Nederland nog substantieel worden teruggebracht in zeer droge zomers door tijdelijk soepeler omgang met zoutnormen en optimaliseren waterbeheer
Opgave:
Uit de PBL/Deltares analyse komt naar voren dat uitgaande van het huidige grondgebruik alleen in het ongunstige W+ scenario rond 2050 vaker knelpunten kunnen optreden.
Uit analyse Deltaprogramma op basis van Deltascenario’s komt naar voren dat als het watergebruik tov van de huidige situatie gaat toenemen er eerder knelpunten in de zoetwatervoorziening gaan optreden.
PBL conclusie is dat – de onzekerheden in ogenschouw nemend- de komende decennia veranderingen in watervraag naar verwachting dominant zullen t.o.v. de klimaateffecten.
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 23

24. Option flexibility in water supply: national waters
Even in extremely dry summers, 80% of the available Rhine water is used to prevent salinisation by the New Waterway
Here, salinisation could be prevented using less fresh water
New Waterway
80% of Rhine
flow
Spreekt voor zich. Kan wellicht vervallen.
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 24

25. Flexibility in water supply:
Since Committee Veerman strong focus on IJsselmeer (water level meter)
PBL: Focus on better use of Rhine water.
10% of Rhine at New Waterway ≈ 1 meter water-level fluctuation in IJsselmeer
New Waterway:
of national
importance
Spreekt voor zich. Kan wellicht vervallen.
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 25

26. Flexibility in water supply: Better use of Rhine water
Since Committee Veerman strong focus on IJsselmeer (water level meter)
PBL: Focus on better use of Rhine water.
New Waterway:
of national
importance
Spreekt voor zich. Kan wellicht vervallen. 26

27. Flexibility in water demand:
No overview of potential effects of measures per region
Main uses are for agriculture and water-level management
Options to address drought risks without extra water supplies:
Accept drought losses, or insure them
Large-scale water storage in regions: not cost-effective
Adjust crops: choices are dominated by markets, not by water
Adjust regional water management: seems no regret
Studies indicate:
Reduction in water use of 40 – 80% seems possible at low costs, for instance by accepting flexible salinisation standards in extreme dry years
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

28. Thus: Fundamental choice in freshwater strategy
Water supply and distribution remain as they are today
Responsibility for climate adaptation lies with regional authorities and sectors
Pressure on efficient water use and adjusting land use
Water supply from national waters increase
More efficient water use in national water system (New Waterway)
Reduced pressure on more efficient use in regional water systems
Fundamental question: Is water a public good that always needs to be supplied following the principle ‘supply follows demand’?
Opties spreken voor zich.
Essentie is dat in optie 2 er geen/geringe druk op de regio en sectoren ligt om efficiënt om te gaan met het beschikbare water.
In optie 2 dan wel de vraag waar/hoeveel/voor wie en hoe gefinancierd?
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 28

29. IV: Urban areas
Problem: flood risks, increasing water nuisances, heat risks
Challenge:
A climate-proof development of urban areas
PBL advice:
Knowledge, expertise and effective measures are available
Flexibility in urban infrastructure is limited
Integration of adaptation measures in new urban development, redevelopment or maintainance programme today is needed to reduce additional costs in the future
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

30. Measures and actors on different scales
Potential measures
Use of buildings
Insulation of buildings
Adjust treshold height
Water retention within streets
Street vegetation …
Water retention under streets
Upgrade sewerage system
Create ponds and parcs
Thermal storage systems
Green networks
Blue networks
COMPLEX network
of public and private
actors
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

31. Preconditions for seizing opportunities
Integration of climate adaptation early on, in planning and design processes
Clear responsibilities
Integration in decision- making process
More flexibility in financing mechanisms
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta

32. PBL report ‘Climate change impacts in the Netherlands’ (iv)
Nature & Biodiversity
Observed
Projected
In deze presentatie zoomen we kort in op de onderwerpen Veiligheid tegen overstromen, Zoetwatervoorziening. 32
Jelle van Minnen & Willem Ligtvoet, 5 March 2012
Vulnerability& Adaptation in the Dutch delta 32 32