Download presentation
Presentation is loading. Please wait.
Published byMia Burns Modified over 10 years ago
1
Istitutu Pitzalis Nurri Storia de Sardinnia Gentis chi funt benias de su mari
2
Sa preistoria sarda Sa Sardinnia est una de is terras prus antigas de sEuropa ma sòmini ddu est lompiu a tradu poita su mari fuat malu a ddu imperrai. Si podint scerai arrastus de is primus òminis in su Paleoliticu, perou est facias a su 6000 a.C in su Neoliticu chi ddu ant arresidiau a sa sighida.
3
Medas populus in Sardinnia Is primus òminis beniant de saEtruria, de sa penisula iberica, de is Balearis e de sAfrica. In fatu fuant arribaus grupus de sAnatolia e de sEgeu. Podeus nai ca in Sardinnia non est lompiu unu populu sceti ma medas populus.
4
Lingua e costumanzias Cun su tempus is populus sardus ant tentu praticau sa matessi lingua e costumanzias. Fuant dividius in medas statixeddus a bortas cunfederaus e a bortas in gherra tra de issus.
5
Sedadi de sarramini Facias a su 2000 a.C teniant cuntatu cun is gentis de sOrienti chi imperrant su mari po pigai ossidiana, arramini e atrus mineralis. Is sardus iant imparau a traballai sarramini.
6
Is Nuraxis In su 1.800 a.C is sardus cumenzant a fabricai nuraxis. Custas funt turris fatas cun perdas mannas. Nosu non scieus po ita essint a serbiri. Lilliu penzat chi fessant fortezas o logus po avistai is nemigus. Oi in Sardinnia si scerant prus de 7.000 nuraxis.
7
Is Fenicius Facias a su 1.000 a.C iant cumenzau a ponni pei in is costas sardas in Fenìcius chi fuant partius de su Libanu e fuant lompius in Spannia e in Britannia po bendi sa mercanzia insoru e po agatai riparu. In Sardinnia iant postu emporius comenti de Caralis, Nora, Bithia, Sulchi, Tharros, Bosa, Torres e Olbia.
8
Samighenzia si scuncordat A priminziu is Fenizius iscambiant is mercanzias cun is sardus, apustis iant incumenzau a si boli alargai tropu e tandu is sardus ddus iant arroxius e issus iant depiu domandai agiudu a is Cartaginesus
9
Cartaginesus Is Cartaginesus cun is sordaus mercenarius iant bintu e iant conchistau sisula foras che sa parti chi issus iant nomenau Barbagia. Is sardus chi si fuant arrendius fuant abarraus in is costas,is chi boliant gherrai contras a is cartaginesus si fuant arritiraus in is montis. Civiltadi cartaginesa e sarda si fuant cunfrontadas po 271 annu.
10
Is romanus In su 238 a.C is Cartaginesus iant donau sa Sardinnia a is romanus. Sa Sardinnia fuat una de is provincias de Roma. Is romanus iant portau in sardinnia sa lingua, is leis e is costumanzias ie sa civiltadi insoru iant abeliu is citadis de sa costa e fuant lompius finzas a sa Barbagia. Finzas a su 111 aC is sardus iant gherrau. Sa cultura de is nuraxis acabat cun is romanus
11
Vandalus In su 456 a pustis de Cristu,simperu romanu decadit e in Sardinnia arribant is Vandalus de Africa. Abarrant sceti in is citadis fenzas de lassai a nosu grandus arrastus de sa cultura insoru.
12
Bizantinus In su 534 Giustinianu simperadori de Oriente iat bintu is Vandalus e tandu sa Sardinnia fuat bizantina. Sisula fuat dividia in distritur zerriaus mereie; in Carali fuvernat su Judex, in Forum Traiani ddui fut su poderi militari a is cumandus de su Dux
13
Cristianesimu in Sardinnia Cun is Bizantinus su Cristianesimu si fuat praticau in totu sisula. Si fuat difundiu su monachesimu e is ritus orientalis. Su rei dei barbaricinus Ospitoni iat cunvintu is sardus a lassai is costumanzias paganas e a si cunverti a su Cristianesimu
14
Arabus De su 640 finzas a su 732 is Arabus iant ocupau su Nord Africa, sIspannia e sa Franzia. Sa Sardinnia fuat abarrada isolata poita a belu-a belu is bizantinus si ndi fuant andaus e su Judex po podi difendi sisula iat nomenau 4 Lociservadoris. Is arabus fuant abarraus in is costas de Sardinnia po 70 annus. Iant tentu perou pagus cuntatus cun is sardus
15
Is 4 giudicaus Is lociservadoris iant tentu is poderis civilis e militaris e fuant issus e totu Jugis de Calari, Torres, Gaddura e Arborea. Donniunu de custus istadus sardus fuat unu stadu soveranu e democraticu. Totus is decisionis non tacant a su rei ma is rapresentantis de su populu riunius in unu parlamentu chi si zeriat Corona de Logu.
16
Is Giudicaus Donnia stadu teniat fronteras po difendi is interessus politicus e cumercialis, teniat unu parlamentu, leis suas ( Carta de Logu), linguas nazionalis suas, embemas e sumbulus statalis.
17
Arborea Is Giudicaus iant acolliu Genovesus e Pisanus e custus iant pigau poderi coiendusì cun is fillas de is giugis. Gaddura Calari e Torres si fuant iderrutus, Su Giudicau de Arborea es durau invecis po 520 annus. Arregodaus Marianu e Lionora de Arborau chi iat scritu sa Carta de Logu e iat cumbatiu cun is ARAGONESUS
18
Regnum Sardiniae In su 1297 su papa Bonifaziu VIII iat istituiu su regnum Sardinaie et Corsicae e iat infeudau su catalanu Giacumu II su Giustu, rei de sa corona de Aragona.
19
Sardinnia a is aragonesus A prima su Giugi Marianu e agoa sa giudichessa Lionora de Arborea iant gherrau contras a is aragonesus po difendi sa Sardinnia. A sa morti de Lionora is aragonesus si ndi fuant aposentaus in Sardinnia e cun issus nosu seus torraus a su feudalesimu.
20
Sardinnia spaniola Candu Isabella de Castillia sest coyada cun Ferdinandu su Catolicu, sa Sardinnia est aruta in manus de sa Spannia. Sa presenzia spaniola est durada finzas a su 1714
21
Sa Sardinnia e is Piemontesus De su 1720 finzas a su 1861 sa Sardinnia est stetia dominada de is Piemontesus. De su 1861 finzas a oi, nosu pur feus parti de sItalia.
Similar presentations
© 2024 SlidePlayer.com Inc.
All rights reserved.