1. L03 Punësimi i personave të duhur
Prof.as. Avdullah Hoti

2. Hyrje Shembulli nga kapitulli paraprak
Firma e kompjuterëve ka vendosur që të punësojë punëtorë me shkathtësi të larta
Por:
si të tërheqen aplikant të mirë?
Si të zgjedhen më të mirët nga ata që aplikojnë?
Si të zgjedhen më të mirë në ndërkohë që atyre ju paguhet një pagë sa më e ulët e mundshme?
Punësimi i një punëtori i kushton kompanisë
Sidomos kur duhet të largohet nga puna
Sunk expenditure

4. Hyrje Përmbledhje e bisedës në kuadër të kompanisë:
BENTHAM: në konkurs vendoset pagë e lartë që të tërheqen personat më të mirë
JEVONS: Më mirë të paguhet pagë e ulët e pastaj të rritet për ata që janë më të mirët për kompaninë
FISHER: Por kush do pranonte të punonte për një pagë të ulët që nga fillimi?
FISHER: Nëse ofrojmë pagë të lartë do të kemi shumë aplikantë. Si do t’i zgjedhim më të mirët nga një grup kaq i madh i aplikantëve?
JEVONS: Mund të përdorim kredencialet arsimore.
BENTHAM: Por do t’i diskualifikojmë disa që janë me arsim të mesëm por që janë mjaft të kualifikuar.
JEVONS: A mund të paguajmë një pagë sipas asaj se sa produktiv është personi? 4 4

5. Hyrje Çështjet që duhet zgjidhur:
Si mund të zvogëlojë kompania numrin e madh të aplikantëve që të zvogëlojë koston e intervistimit dhe selektimit?
Çfarë mund të bëhet që të dekurajohen aplikantët e papërshtatshëm që të mos aplikojnë?
Çfarë page duhet ofruar personave që merren në punë?
A duhet të merren parasysh kredencialet e arsimit kur merren në punë punëtorët?
A duhet aplikuar puna provuese?
Sa duhet të jetë e lartë rritja në pagë për ata që janë të suksesshëm?
Kush duhet të mbahet në punë pas punës provuese? 5 5

6. Vetë-selektimi
Menaxherët ankohen se janë ‘bllokuar’ me punëtorë jo adekuat
Si të gjendet metoda e largimit të punëtorëve të padëshiruar?
Strategjia: ofrohet pagë të lartë që tërheq numër të madh të aplikantëve, dhe zgjedhen ata që janë të përshtatshëm
Por, kjo tërheq shumë aplikantë mund të jenë të papërshtatshëm
Pasojat:
disa prej tyre mund të punësohen ‘gabimisht’
Ata mund të shkaktojnë probleme për kompaninë 6 6

7. Vetë-selektimi Premisa: punëtori është aseti kryesor
Nëse zgjedhet personi i gabuar
Ka kosto për kompaninë
Në praktikë: firma ballafaqohet me ‘vetë-selektim’:
me problemin e ‘adverse selection’ (zgjedhje e gabuar)
kur personat e gabuar zgjedhen për kompaninë për shkak të një politike që aplikon kompania
Aplikimi i disa qasjeve për mënjanimin/zvogëlimin e këtij problemi
Megjithatë, asnjë nga këto qasje nuk është perfekte për të siguruar që personi i duhur punësohet 7 7

8. Filtrimi
Një menaxher sugjeron që të përdoren kredencialet e arsimit për të selektuar aplikantët
Supozimi 1:
aftësia për të marrë kredenciale lidhet pozitivisht me performancën në punë
Por, në praktikë:
aftësia për të marrë kredenciale arsimore mund të tregojë nivelit e përgjithshëm të njohurive (koha e internetit)
Sa është relevante për të kryer punën specifike?
Përvoja tregon se: kredencialet arsimore janë vetëm sinjale për produktivitetin, dhe nga njëherë sinjale të dobëta 8 8

9. Filtrimi
Supozimi 2:
Shpenzimet shtesë për personin me arsimim më të lartë justifikojnë produktivitetin e tij më të lartë
Por: arsimi i lartë mund të mos jetë i përshtatshëm për një punë specifike
Megjithatë: arsimi i lartë mund të shërbejë për të sortuar/filtruar disa persona 9 9

10. Filtrimi
Kushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit arsimor është i përshtatshëm
Aftësia për të dalë mirë në shkollim lidhet pozitivisht me aftësinë për të kryer punën si duhet
kjo është e qëndrueshme në punët ‘white collar’
Në punët fizike nuk është e aplikueshme 10 10

11. Filtrimi
Kushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit arsimor është i përshtatshëm
2. Nëse diferenca në paga në mes të atyre H-S dhe L-S është e vogël, atëherë një diferencë e vogël në arsim mund të sinjalizojë diferenca të larta në produktivitet
Në këtë situatë, vetëm ata që janë shumë të aftë që të kryejnë arsimin e bëjnë këtë
si rezultat ata persona janë shumë të aftë
Kur këto diferenca janë të mëdha, atëherë edhe ata që nuk janë shumë të aftë i hyjnë angazhimit për të kryer arsimin e caktuar 11 11

12. Filtrimi
Kushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit arsimor është i përshtatshëm
3. Fitimi i kredencialeve arsimore është relativisht i lehtë për personat e përshtatshëm për tu punësuar
Kontabilisti: ai që e njeh kontabilitetin shumë lehtë çertifikohet duke e kryer provimin përkatës
Të tjerët duhet paguar shumë kurse dhe shpenzuar kohë 12 12

13. Kontratat kontingjente
Definimi i kontrateve kontingjente:
Nga anglishtja:
Contingent – që varet nda diçka
Ajo që do të ndodhë në të ardhmen varet nga diçka
Shembull:
Pikniku në bjeshkë javën e ardhshme varet nga moti
Suksesi në provim varet nga angazhimi i juaj gjatë semestrit
Kontratat kontingjente:
Paga e punëtorit dhe promovimi i tij në punë janë kontingjente (varen) nga përpjekjet/produktiviteti i tij në vendin e punës 13 13

14. Kontratat kontingjente
Mënyra më e mirë për zgjedhje të punëtorit të duhur:
Aplikimi i një skeme adekuate të pagesës që tërheq punëtorët e aftë dhe dekurajon ata që janë më pak të aftë
Paga sipas produktit si formë bazë e kontratave kontingjente
Punëtori paguhet sipas produktit të prodhuar
Paga sipas produktit siguron zgjedhjen e punëtorëve të duhur në rrethana të ndryshme 14 14

15. Kontratat kontingjente
Punëtori
Prodhimi për orë
Paga për orë në një punë tjetër jashtë kompanisë
(alternativa që ka punëtori)
- Me aftësi të larta
6 njësi
$ 20
- Me aftësi të ulta
4 njësi
$ 16
Paga për njësi $3.35 tërheq në punë vetëm ata që janë më të aftë dhe i largon ata që janë më pak të aftë
Sepse:
$3.35 x 6 = $ > paga për orë në punën tjetër
$3.35 x 4 = $ < paga për orë në punën tjetër
Kjo vlenë nën supozimin që punëtorët e dijnë produktivitetin e tyre paraprakisht
Nëse jo: atëherë është problematike të parandalohen ata me aftësi më të ulta që të aplikojnë 15 15

16. Kontratat kontingjente – puna provuese
Jo gjithmonë mund të matet produktiviteti i punëtorit
Menaxherët e nivelit të mesëm
Asistentët e ndryshëm etj
Aplikimi i pagës sipas produktit mund të prodhojë sjellje të gabuara
Shembull: një asistent në departamentin e personelit në kompani paguhet sipas numrit të personave të marrë në punë
Atëherë, ai do të marrë sa më shumë persona në punë
Vlerësimi i punës së këtyre personave të bëhet në mënyrë kualitative 16 16

17. Kontratat kontingjente – puna provuese
Puna provuese si mënyrë e matjes së performancës së punëtorëve puna e të cilëve nuk matet me produktin e prodhuar
Punë provuese për 6 muaj
Në fund të periudhës, ata që janë të suksesshëm u vazhdohet kontrata
Baza ligjore në ligjet e punës
Puna provuese dhe kompenzimi adekuat siguron që vetëm aplikantët që janë të sigurtë se e kalojnë me sukses periudhën provuese aplikojnë në firmë
Shembulli paraprak: Firmës i kushton:
P. e aftë = $20hr / 6 njësi për orë = $3.33 për njësi
P. më pak të aftë = $16hr / 4 njësi për orë = $4.00 për njësi
Firma ka marrë vendim të drejtë duke punësuar punëtorët e aftë 17 17

18. Kontratat kontingjente – puna provuese
Puna provuese mund të përdoret në këtë mënyre
Supozojmë se personi do të jetë në treg për 20 vite
Ai mund të punoj në këtë kompani ose diku tjetër ku paguhet $20 ose $16 respektivisht sipas aftësive të tij
Supozojmë se planifikon të punojë 2000 orë në vit
Le të vendosim një vit punë provuese
Pas këtij vitit, punëtorit i ofrohet kontratë për 19 vite ose largohet nga puna
Nëse largohet, shkon në punën alternative
Si të vendoset një periudhë provuese e cila i nxit vetëm ata që janë të aftë të aplikojnë për punë? 18 18

19. Kontratat kontingjente – puna provuese
Supozojmë se:
punëtorët e aftë e kalojnë periudhën provuese me siguri të plotë
punëtorët më pak të aftë kanë këtë probabilitet:
P probabiliteti që e kalojnë periudhën
provuese
(1 – P) probabiliteti që nuk e kalojnë periudhën
Nëse:
W1 paga në vitin e parë në periudhën provuese
W2 paga gjatë 19 viteve të tjera pas periudhës 19 19

20. Kontratat kontingjente – puna provuese
Për të tërhequr punëtorët e aftë duhet të plotësohe kushti i vënë me këtë ekuacion:
2000 W x 19 x W2 ≥ 20 x 2000 x Ws
Për të dekurajuar punëtorët më pak të aftë duhet të plotësohet kushti:
2000 W1 + P x 2000 x 19 x W2 + (1 – P) x 19 x 2000 x Wu <
< 20 x 2000 x Wu
Firma duhet të gjejë atë nivel të W1 dhe W2 ashtu që të tërheqë punëtorët e aftë dhe të largojë ata më pak të aftë 20 20