Download presentation
Presentation is loading. Please wait.
Published byMarcus Tucker Modified over 9 years ago
1
“ NARUC ”-is programa energetikis regulirebis sferoSi partniorobisTvis saqarTvelos energetikis maregulrebeli erovnuli komisia da vermonTis sajaro samsaxuris sabWo avtori en biSofi vermonTis sajaro samsaxuris sabWo 2008 wlis 28 ivnisi tarifebis SemuSaveba I: momsaxurebis Rirebuleba
2
2 mimoxilva iuridiuli standartebi ganmartebebi sacdeli weliwadi momsaxurebis Rirebulebis analizi –dasaSvebi xarjebi –specialuri tipis xarjebi –tarifis baza –kapitalis Rirebuleba praqtikuli mosazrebebi tarifebis gansazRvris sxva meTodebi
3
3 iuridiuli standartebi samarTliani da mizanSewonili tarifebi gadamxdelebis da aqcionerebis interesebis dabalanseba mniSvnelovania Sedegi da ara is, Tu ra meTodebiT vaRwevT mas
4
4 ganmartebebi momsaxurebis Rirebuleba = Semosavlebis moTxovna = wliuri saoperacio xarjebi + kapitalis wliuri Rirebuleba sacdeli weli = periodi, romlis ganmavlobaSic xdeba xarjebis da Semosavlebis Sedareba Sesworebuli sacdeli periodi = sacdeli weli, romelic Sesworebulia cnobil da gazomvad cvlilebebze, normalizaciaze = satarifo weli
5
5 sacdeli weli 12 Tviani periodi, romelic gamoiyeneba danaxarjebis, datvirTvebis da Semosavlebis gasazomad SeiZleba warmoadgendes nebismier 12 Tvian periods, warsulSi an momavalSi –aSS-s Statebi gansxvavebulad iyeneben istoriul an momaval sacdel wlebs –vermonTi istoriul sacdel wels iyenebs; sasurvelia es iseTi weli iyos, romlis drosac auditi Catarda
6
6 istoriuli sacdeli weli realuri gamocdileba realuri periodis ganmavlobaSi –realuri sawarmoebi, realuri gadaxdili xelfasebi da gadasaxadebu Sesworebebis Setana istoriuli sacdeli wlis monacemebSi xorcieldeba –Sesworebebi normalizaciisTvis –Sesworebebi “cnobil da gazomvad” cvlilebebze istoriuli sacdeli wlis gamoyeneba farulad gulisxmobs, rom Semosavlebi da danaxarjebi erTnairad izrdeba
7
7 Sesworebebi normalizaciisTvis ZiriTadad, arareprezentatiuli monacemebis amogdeba –Seswordes realuri sacdeli wlis monacemebi ise, rom amogdebuli iqnas uCveulo movlenebis zegavlena zogierTi magaliTi: –uCveulo amindi –qariSxlis mier dazianeba –gaficva sacdeli wlis ganmavlobaSi –gadamcemi mniSvnelovani Seferxeba sacdeli wlis ganmavlobaSi –didi eleqtrosadguris SekeTebis samuSaoebis gamo gaTiSva sacdeli wlis ganmavlobaSi
8
8 cnobili da gazomvadi cvlilebebi SeitaneT sacdeli wlis monacemebSi Sesworebebi, romlebic “cnobili da gazomvadia” –cvlilebebi ar unda eyrdonobodnen ubralo winaswarmetyvelebas da ufro konkretuli unda iyon zogierTi magaliTI: –xelSekruleba profkavSirebTan xelfasebis gazrdas gulisxmobs –eqspluataciaSi Sedis axali eleqtrosadguri –sacdeli wlis bolos aSenda axali mZlavri qarxana –Sevida cvlilebebi gadasaxadebis (saSemosavlo an sakuTrebaze) ganakveTebSi
9
9 samomavlo sacdeli weli Cveulebriv es “sabiujeto” welia –momavali sawarmoebi, xarjebi –mxedvelobaSi iRebs Cveulebriv aminds da resursebis Sesworebebi efuZneba winaswarmetyvelebebs, SeiZleba Seicavdes cvlilebebs, romlebic ar CaiTvleba “cnobilad da gazomvadad” cdilobs gaaanalizos realuri ekonomikuri garemo im momentisaTvis, rodesac tarifebi ZalaSi iqneba
10
10 rogori sacdeli welis gamoyeneba sjobs? istoriuli meTodi ar uSvebs manipulaciebs Tuki zrdadi xarjebi axlos aris saSualo xarjebTan, istoriuli meTodis gamoyeneba gacilebiT ufro iolia samomavlo sacdeli weli SeiZleba ukeTesi iyos, Tuki sistema swrafad izrdeba, an Tu zrdadi xarjebi mniSvnelovnad gansxvavdeba saSualo xarjebisagan
11
11 momsaxurebis Rirebulebis analizi praqtikaSi, sabWom sami ram unda gansazRvros: –saoperacio xarjebi –tarifis baza –kapitalis Rirebuleba
12
12 momsaxurebis Rirebulebis formula v RR = E + d + T + (V-D)r E = saoperacio da teqnikuri momsaxurebis xarjebi d = wliuri cveTa T = gadasaxadebi V = sadguris sawyisi sabuRaltro Rirebuleba D = dagrovebuli cveTa ( V-D = “tarifis wminda baza”) r = kapitalis saSualo Sewonili Rirebuleba
13
13 dasaSvebi xarjebi ZiriTadi principi: aZlevs Tu ara igi raime sargebels tarifebis gadamxdelebs? –igi unda iyos mizanSewonili da aucilebeli momsaxurebis uzrunvelsayofad ori winaswari testi –keTilgoniereba –gamoyenebuli da sasargeblo
14
14 keTilgoniereba iyo Tu ara sawarmos qmedeba, imis safuZvelze rac man im droisaTvis icoda (an rac im droisaTvis unda scodnoda), mizanSewonili da keTilgonivruli yvela im garemoebis gaTvaliswinebiT, rac im droisaTvis arsebobda? –xom ar iyo windauxedavi –pativs scemda sawarmos mmarTvelobiT uflebebs Tu ara, Cveulebriv, sabWo ar iZleva tarifis im nawilis momxmareblebisgan amoRebis uflebas, romelic swored aseTi arakeTilgonivruli saqcielis gamo warmoiSva
15
15 gamoyenebuli da sasargeblo nawili I: gamoiyeneba Tu ara investicia tarifebis gadamxdelebisTvis momsaxurebis aRmosaCenad? –Tu ara, tarifebis gadamxdelebma misi Rirebuleba ar unda gadaixadon nawili II: aris Tu ara investicia ekonomikuri im miznebisTvis, romlebsac igi unda emsaxurebodes? SeZlebs igi uzrunvelyos, ara-fuladi sargeblebis gaTvaliswinebis Semdeg, neto mimdinare faseuli sargeblebis amoReba mTeli Tavisi vadis ganmavlobaSi? –Tu ara, sabWo gadaanawilebs zedmet xarjebs gadamxdelebsa da aqcionerebs Soris, Sesabamisi proporciiT
16
16 sxva dauSvebeli xarjebi arakomunaluri momsaxureba araregulirebuli Svilobili da deda kompaniebi sxva iurisdiqciebi politikuri xarjebi (rogorc mardaWera? aseve lobireba) saqvelmoqmedo Sewirulobebi jarimebi
17
17 cveTa principi: igi warmoadgens sawarmos TiTouli klasis erTi wlis Rirebulebas cveTis ganakveTebi ganisazRvreba Zlierad teqnikuri kvlevebis safuZvelze –kvlevebi xSirad tardeba da ganixileba sxvadasxva procedurebis farglebSi (tarifebis sakiTxebis miRma)
18
18 cveTa da amortizacia cveTa da amortizacia unaRdo danaxarjebs warmoadgenen –cveTa gamoiyeneba sadgurSi ganxorcielebuli investiciebis mimarT –amortizacia gamoiyeneba maregulirebeli aqtivebisa da pasivebis mimarT xarjebi (Semosavlebi), romelTa garkveuli periodis ganmavlobaSi SeCerebaze, gadamxdelebisgan amoRebaze (an maTTvis dabrunebaze) sawarmom miiRo mkafio nebarT maregulirebeli organoebisgan gansakuTrebulia vermontisTvis: investiciebi energoefeqturobaSi
19
19 cveTa da amortizacia idealur SemTxvevaSi, cveTis da amortizaciis xangrZlivoba Tanxvdeba tarifebis gadamxdelebis mier sargeblis miRebis periods srulad amortizebuli warsulis xarjebi amoiReba sawarmos momsaxurebis Rirebulebidan axali investiciebi cveTasTan dakavSirebuli xarjebis gazrdas iwveven
20
20 gadadebuli xarjebi erTjeradi xarjebi romelTa amortizebac tarifebis meSveobiT ramodenime wlis ganmavlobaSi xdeba (mxolod gansakuTrebuli statiebi) –Y2K (2000 wlis problemis) mogvarebis xarjebi –Zlieri qariSxlis mier miyenebuli zarali gansxvavebebi gadasaxadebis gadaxdis grafikebSi –sawarmoebi sabuRaltro aRricxvis ramodenime tips awarmoeben, maT Soris erTi aris maregulirebeli, xolo meore sagadasaxado organoebisTvis –rodesac maregulirebeli da sagadasaxado saWiroebebisTvis cveTis sxvadasxvanairi grafikebi gamoiyeneba, es gadasaxadebis gadaxdis grafikebSic iwvevs gansxvavebas
21
21 saSemosavlo gadasaxadebi proncipi: warmoadgens Cveulebriv gadasaxadebs, romlebic eqvemdebareba gadaxdas, magram ara aucileblad gadaxdilia xarjebi, romlebic efuZneba sawarmos wignebs, romlebsac igi maregulirebeli da ara sagadasaxado saWiroebebisTvis awarmoebs danaxarjebi amcireben gadasaxadebs; Semosavlebi zrdian gadasaxadebs.
22
22 tarifis baza tarifis baza = –amJamad eqspluataciaSi myofi sadguris sawyis Rirebulebas –gamoklebuli akumulirebuli cveTa (amJamad eqspluataciaSi myofi sadguris wina wlebis cveTebis jami) –damatebuli an gamoklebuli sxva Sesworebebi klientebis depozitebi SeRavaTebi samuSao kapitalze
23
23 tarifis bazis sxva cvlilebebi satarifo wlis dawyebamde eqspluataciidan amoRebuli sadguri agreTve tarifis bazidanac unda iqnas amoRebuli satarifo wlis dawyebamde eqspluataciaSi Seyvanili sadguri agreTve tarifis bazaSic unda iqnas damatebuli cvlilebebi “cnobili da gazomvadis@ standarts unda Seesabamebodnen –ar aris sakmarisi imis gancxadeba, rom proeqts biujeti gaaCnia
24
24 kapitalis Rirebuleba ganisazRvreba sawarmos sakuTari kapitalis da kreditis safuZvelze Sewonilia sawarmos kapitalis struqturis mixedviT –Cveulebriv, kapitalis struqturis elementebis: krediti, Cveulebrivi aqciebi, privilegirebuli aqciebi –tarifebis gansazRvris mizniT SesaZlebelia kapitalis hipoTeturi struqturiT Canacvleba
25
25 kapitalis Rirebuleba kreditis da privilegirebuli aqciebis Rirebuleba realuri fasebis safuZvelze ganisazRvreba aqciebis Rirebulebas maregulireblebi gansazRvraven –unda iyos iseTive rogorc msgavsi riskebis mqone investiciebis ukugeba –maregulireblebi Cveulebriv sxvadasxva meTodologiebs iyeneben –nebadarTuli ukugeba aqciebze aris SesaZlebloba da ara garantia
26
26 Semosavlebis deficiti/zedmetoba wminda saoperacio Semosavali arsebuli tarifebis pirobebSi = Semosavals gamoklebuli xarjebi (maT Soris unaRdo xarjebi) saWiro wminda saoperacio Semosavali = tarifis baza gamravlebuli kapitalis saSualo Sewonil Rirebulebaze wminda saoperacio Semosavlis deficiti (an zedmetoba) = udris gansxvavebas wminda saoperacio Semosavals arsebuli tarifebis pirobebSi da saWiro wminda saoperacio Semosavals Soris aucilebelia wminda saoperacio Semosavlis deficitSi saSemosavlo gadasaxadze Sesworebis Setana –gazrdili Semosavlebi gazrdil gadasaxadebs niSnavs –aucilebelia Semosavlebis kidev ufro gazrda, raTa SesaZlebeli iyos gazrdili gadasaxadebis dafarva –gavyoT wminda saoperacio Semosavlis namati gadamyvan faqtorze raTa daviangariSoT Semosavlebis gazrda (an Semcireba)
27
27 praqtikuli mosazrebebi dafiqsirebuli tarifebis umetesobis gamoZieba ar xdeba; gamoZiebebis umetesoba garigebiT mTavrdeba; tarifebis Sesaxeb mxolod ramodenime saqme mivida sasamarTlomde ra fasebzea saubari dolarebSi? Rurs Tu ara es fasi sasamarTlo saqmis warmarTvad? ra ZiriTadi principebi unda iqnas gaTvaliswinebuli? Seesabameba Tu ara yovelive es sabWos warsulis praqtikebs da precendentebs?
28
28 tarifebis gansazRvris sxva meTodebi alternatiuli regulireba –SeiZleba moicavdes cvlilebebs tarifebis SemuSavebis tradiciul procedurebSi SesaZlebelia erTi sakiTxis safuZvelze tarifebis SemuSavebis daSveba SesaZlebelia iseTi meqanizmebis SemoReba, romlebic mogvcemen tarifebis perioduli Sesworebis saSualebas, momsaxurebis Rirebulebis gansazRvris mTeli proceduris gavlis gareSe Sesyiduli eleqtroenergiisc Sesworebis muxli
29
29 gayidvebidan Semosavlebis gamoyofa sawarmos mier gayidvebidan miRebuli Semosavlis gamoyofa –emsaxureba “rac SeiZleba metis gayidvis” stimulis aRmofxvras da axalisebs energoefeqturobas da klientebze orientirebul momsaxurebas Cveulebriv, sawarmoebi, rac met erTeul yidian, miT met Semosavals iReben –amocanebi: davicvaT sawarmo umdablesi-Rirebulebis qmewdebebTan dakavSirebuli finansuri zaralisgan aRmovfxvraT sawarmos stimuli gazardos Semosavlebi gayidvebis gazrdis gziT –Semosavlebis gamoyofa, stimuls uqmnis sawarmos gaaumjobesos saoperacio da mmarTvelobTi efqturoba da ar iyos orientirebuli mxolod gayidvebze
30
30 gamoyofa –sawamos sabaziso Semosavlis moTxovna ganisazRvreba tradiciuli satarifo saqmis meSveobiT –TiToeuli samomavlo periodisTvis ganisazRvreba “nebdarTuli” Semosavlis moTxovna –xdeba nebadarTul Semosavlebsa da realur Semosavlebs Soris gansxvavebebis gakontroleba gansxvavebebis dadgenis mravali gza arsebobs –gansxvaveba (dadebiTi an uaryofiTi) isev klientebze gadadis erTeulis fasSi Sesworebis Setanis meSveobiT
31
31 gamoyofa klasisTvis erT klientze saSualo Semosavals mudmiv doneze inarCunebs –an SeiZleba erT klientze saSualo Semosavali periodulad izrdebodes an mcirdebodes inflaciis, produqtiulobis zrdis an sxva faqtorebis gamo SesaZlebelia misi kombinireba samuSaos xarisxis miznebTan da stimulebTan Sesworebebi SeiZleba iyos “dabmuli” da/an klientebTan “gaziarebuli”
Similar presentations
© 2024 SlidePlayer.com Inc.
All rights reserved.