1. Glava 8
Nasljedjivanje

2. Nasljedjivanje
Nasljedjivanje je fundamentalna objektno- orientisana tehnika dizajniranja koristena za kreiranje i organizaciju reiskoristivih klasa
Glava 8 razmatra:
Izvodjenje novih klasa iz postojecih
Modifikator protected
Kreiranje hijerarhije klasa
Abstraktne klase
Indirektnu vidljivost naslijedjenih clanova
Dizajniranje za nasljedjivanje
Hijerarhiju klasa GUI komponenti
Prosirenje adapter klasa slusalaca
Klasu Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

3. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje (Overriding) Metoda
Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajn i nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

4. Nasljedjivanje
Nasljedjivanje dozvoljava programeru da izvede novu klasu iz postojece
Postojeca klsasa naziva se roditeljska klasa, ili superklasa, ili osnovna klasa
Izvedena klasa naziva se dijete klasa ili podklasa
Kao sto ime kaze, dijete klasa nasljedjuje karakteristike roditelja
To jest, dijete klasa nasljedjuje metode i podatke definisane u roditeljskoj klasi
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

5. Nasljedjivanje
Odnosi nasljedjivanja su pokazani u UML diagramu klas koristeci punu strelu sa nepopunjenom trouglastom glavom koja pokazuje na roditeljsku klasu
Vozilo
Auto
Pravo nasljedjivanje kreira je-jedan odnos, sa znacenjem da je dijete jedan specijalan slucaj roditelja
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

6. Nasljedjivanje
Programer moze napraviti izvedenu klasu prema potrebi dodavanjem novih varijabli, ili modifikujuci naslijedjene varijable
Reiskoristenje softvera je glavna prednost nasljedjivanja
Koristenjem postojecih komponenti softvera za kreiranje novih, mi olaksavamo napor koji ide na dizajniranje, implementaciju i testiranje postojeceg softvera
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

7. Izvodjenje podklasa
U Javi, mi koristimo rezervisanu rijec extends za uspostavljanje odnosa nasljedjivanja
class Auto extends Vozilo {
// sadrzaj klase }
Vidi Words.java (strana 440)
Vidi Book.java (strana 441)
Vidi Dictionary.java (strana 442)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

8. Modifikator protected
Vidljivost modifikatora utice na nacin na koji clanovi klase mogu biti koristeni u klasi djetetu
Varijable i metode deklarisane sa privatnom vidljivoscu ne mogu biti pozivane po imenu u klasi djetetu
One mogu biti pozivane u klasi djetetu ako su deklarisane sa javnom (public) vidljivoscu – ali javno deklarisanje narusava princip inkapsulacije
Postoji treci modifikator vidljivosti koji pomaze pri nasljedjivanju: protected
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

9. Modifikator protected
Modifikator protected dozvoljava klasi djetetu referisanje varijable ili metode direktno u klasi djetetu
On uvodi vise inkapsulacije nego javna vidljivost, ali nije tako tijesno inkapsuliran kao privatna vidljivost
Protected varijabla je vidljiva u svakoj klasi paketa roditelj klase
Detalji svih modifikatora Jave diskutovani su Apendiksu E
Protected varijable i metode mogu biti prikazani u UML dijagramima sa prefiksom #
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

10. Dijagram klasa za Words
Book
# pages : int
+ pageMessage() : void
Dictionary
- definitions : int
+ definitionMessage() : void
Words
+ main (args : String[]) : void
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

11. Super reference
Konstruktori se ne nasljedjuju, cak i kada imaju javnu vidljivost
Ipak mi zelimo koristiti konstruktor roditelja da postavimo “roditeljski dio" objekta
Referenca super moze se koristiti za referisanje na roditeljsku klasu, a cesto se koristi za poziv roditeljskog konstuktora
Vidi Words2.java (strana 445)
Vidi Book2.java (strana 446)
Vidi Dictionary2.java (strana 447)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

12. Super reference
Konstruktor djeteta je odgovoran za poziv konstruktora roditelja
Prva linija konstruktora djeteta trebala bi koristiti referencu super za poziv konstruktora roditelja
Referenca super moze takodje biti koristena az referisanje drugih varijabli i metoda iz roditeljske klase
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

13. Visestruko nasljedjivanje
Java podrzava singl nasljedjivanje, sto znaci da izvedena klasa moze imati samo jednu roditeljsku klasu
Visestruko inheritance dozvoljava da jedna klasa moze biti izvedena iz dvije ili vise klasa, nasljedjujuci clanove svih klasa
Kolizije, kao sto je isto ime varijable u vise klasa, moraju biti razrijesene
Java ne podrzava visestuko nasljedjivanje
U vecini slucajeva, koristenje interfejsa daje nam aspekte visestrukog nasljedjivanja bez dodatnih troskova
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

14. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Diajn i nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

15. Nadjacavnje metoda
Dijete klasa moze nadjacati (override) definiciju naslijedjene metode u korist svoje metode
Nova metoda mora imati istu signaturu kao i roditeljska metoda, ali moze imati razlicito tijelo
Tip objekta koji izvodi metodu odredjuje koja verzija metode ce biti pozvana
Vidi Messages.java (strana 450)
Vidi Thought.java (strana 451)
Vidi Advice.java (strana 452)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

16. Nadjacavnaje
Metoda iz roditeljske klase moze biti eksplicitno pozvana koristenjem reference super
Ako je metoda deklarisana sa modifikatorom final, ona ne moze biti nadjacana
Koncept nadjacavnja moze biti primijenjen i na podatke i naziva se sjencenje (shadowing) varijabli
Sjencenje varijabli treba izbjegavati, jer ono tezi napraviti program konfuznim
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

17. Odnos preopterecenja i nadjacavanja
Preopterecenje se odnosi na vise metoda istog imena u istoj klasi, ali sa razlicitim signaturama
Nadjacavanje se odnosi na dvije metode, jednu u klasi roditelj, a jednu u klasi dijete, koje imaju istu signaturu
Preopterecenje daje mogucnost definisanja slicnih operacija na razne nacine, sa raznim parametrima
Nadjacavanje daje mogucnost definisanja slicnih operacija na razne nacine za razne tipove objekata
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

18. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajniranje za nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

19. Hijerarhija klasa
Jedna dijete klasa moze biti roditelj klasa za drugo dijete, formirajuci hijerarhiju klasa
Biznis
KMart
Macys
Servis Biznis
Kinkos
Maloprodaja
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

20. Hijerarhija klasa
Dva djeteta istog roditelja nazivaju se braca i sestre (siblings)
Zajednicke osobone treba saviti toliko visoko u hijerarhiji koliko je to razumno
Jedan naslijedjen clan se prosljedjuje neprekidno na doli
Dakle, klasa dijete nasljedjuje od svih svojih klasa predaka
Ne postoji jedinstvena hijerarhija klasa koja je pogodna za sve situacije
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

21. Klasa Object
Klasa zvana Object je definisana u paketu java.lang standardne biblioteke Java klasa
Sve klase su izvedene iz klase Object
Ako klasa nije eksplicitno definisana kao dijete postojece klase, tada se podrazumijeva da je ona djete klase Object
Dakle, klasa Object je ultimativno korijen svih hijerarhija klasa
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

22. Klasa Object
Klasa Object sadrzi nekoliko korisnih metoda, koje se nasljedjuju u svim klasama
Na primjer, metoda toString je definisana u klasi Object
Svaki put kada definisemo metodu toString, mi ustvari nadjacavamo jednu naslijedjenu definiciju
Metoda toString u klasi Object je definisana da vrati neki string koji sadrzi ime klase objekta zajedno sa nekom drugom informacijom
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

23. Klasa Object
Metoda equals klase Object vraca true ako su dvije reference aliasi
Mi mozemo nadjacati equals u svakoj klasi i definisati jednakost na odgovarajuci nacin
Kao sto smo vidjeli, klasa String definise metodu equals tako da vrati true ako dva objekta tipa String sadrze iste znakove
Dizajneri klase String imaju nadjacan metod equals naslijedjen iz Object u korist primjenljivije i korisnije verzije
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

24. Abstraktne klase
Neka abstract class obiljezava mjesto u hijerarhiji klasa koje predstavlja genericki koncept
Abstraktna klasa ne moze biti instancirana
Koristimo modifikator abstract u hederu klase da deklarisemo abstraktnu klasu:
public abstract class Product {
// sadrzaj }
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

25. Abstraktne klase
Abstraktne klase cesto sadrze abstraktne metode bez definicije (slicno interfejsu)
Za razliku od interfejsa, modifikator abstract mora biti primijenjen na svaku abstraktnu metodu
Takodje, abstraktna klasa tipicno sadrzi ne- abstraktne metode sa punom definicijom
Klasa deklarisana kao abstraktna ne mora sadrzati abstraktne metode – to je automatski ucinjeno jednostavnim deklarisanjem klase kao abstraktne
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

26. Abstraktne klase
Dijete abstraktne klase mora nadjacati abstraktne metode roditelja, ili ce takodje biti smatrana abstraktnom
Abstraktna metoda ne moze biti definisana kao final ili static
Koristenje abstraktnih klasa je vazan elemenat dizajniranja softvera – ono nam dozvoljava da postavimo zajednicke elemente hijerarhije koji su suvise genericki da bi mogli biti instancirani
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

27. Hijerarhije interfejsa
Nasljedjivanje moze biti primijenjeno na interfejse isto kao i na klase
To znaci, neki interfejs moze biti izveden iz drugog interfejsa
Dijete interfejs nasljedjuje sve abstraktne metode roditelja
Klasa koja implementira dijete interfejs mora definisati sve metode iz oba predka i djeteta interfejsa
Primijetimo da su hijerarhije klasa i interfejsa razlicite (one se ne preklapaju)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

28. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhije klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajniranje za nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

29. Ponovo o vidljivosti
Vazno je razumjeti suptilnu stvar u odnosu na nasljedjivanje i vidljivost
Sve varijable i metode klase roditelja, cak i privatni clanovi, nasljedjuju se u njihovoj djeci
Kao sto je receno, privatni clanovi ne mogu biti referencirani po imenu u klasi djetetu
Ipak, privatni clanovi naslijedjeni preko klase dijete postoje i mogu biti referencirani indirektno
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

30. Ponovo o vidljivosti
Posto roditelji mogu referisati privatne clanove, dijete ih moze referisati indirektno, koristeci metode roditelja
Referenca super moze se koristiti za referisanje roditelj klase, cak iako objekt tipa klase roditelja ne postoji
Vidi FoodAnalyzer.java (strana 459)
Vidi FoodItem.java (strana 460)
Vidi Pizza.java (strana 461)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

31. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajn za nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

32. Dizajn za nasljedjivanje
Kao sto smo vec rekli, posvecivanje dovoljno vremena dizajnu dobrog softvera donosi prednosti na duge staze
Pitanja nasljedjivanja su vazan dio objektno- orijentisanog dizajna
Pravilno dizajnirani odnosi nasljedjivanja moze veoma doprinijeti eleganciji, upravljivosti i reupotrebljivosti softvera
Sumirajmo neka pitanja u vezi sa nasljedjivanjem koja se odnose na dobar dizajn softvera
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

33. Pitanja dizajniranja nasljedjivanja
Svaka derivacija treba biti je-jedan relacija
Treba misliti na potencijalnnu buducnost hijerarhije klasa, pa dizajnirati klase koje ce biti reiskoristive i fleksibilne
Treba naci zajednicke karakteristike klasa i staviti ih toloko visoko u hijerarhiji klasa koliko treba
Nadjacati metode kako treba da se postavi ili izmijeni funkcionalnost klase djeteta
Dodati nove varijable djeci, ali ne redefinisati (shadow) naslijedjene varijable
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

34. Pitanja dizajna nasljedjivanja
Dozvoliti svakoj klasi da upravlja vlastitim podacima; koristiti referencu super za poziv konstruktora roditelja za postavljanje njegovih podataka
Cak iako ne postoje njihove konkretne upotrebe, nadjacati opste metode kao sto su toString i equals sa odgovarajucim definicijama
Koristiti abstraktne klase za predstavlljanje opsteg koncepta koji je zajednicki za nize klase
Koristiti pazljivo modifikator vidljivosti da bi se dobio potreban pristup, a bez narusavanja inkapsulacije
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

35. Restrikcija nasljedjivanja
Modifikator final moze biti koristen modifier can be used to curtail inheritance
If the final modifier is applied to a method, then that method cannot be overridden in any descendent classes
If the final modifier is applied to an entire class, then that class cannot be used to derive any children at all
Thus, an abstract class cannot be declared as final
These are key design decisions, establishing that a method or class should be used as is
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

36. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajniranje za nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

37. Hijerarhija klasa komponenti
Klase Jave koje definisu komponente GUI su dio hijerarhije klasa
Swing komponente GUI tipicno su izvedene iz klase JComponent koja je izvedena od klase Conteiner, a koja je izvedena od klase Component
Vise Swing komponenti mogu sluziti kao ograniceni (limited) kontejneri, jer su oni izvedeni iz klase Container
Na primjer, jedan JLabel object moze sadrzati neku ImageIcon
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

38. Komponente hijerarhije klasa
Jedan aplet je dobar primjer nasljedjivanja
Sjetimo se da kod definisanja nekog apleta, mi rasirujemo klasu Applet ili klasu JApplet
Klase Applet i JApplet vec raspolazu upravljanjem detaljima oko kreacije i egzekucije apleta, ukljucujuci:
Interakciju sa Web browser-om
Prihvatanje parametara apleta preko HTML
Postavljanja zastite
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

39. Hijerarhija komponenti
Nase klase apleta imaju posla samo sa stvarima koje su u odredjenom odnosu sa onim sto ce pojedinacni aplet raditi
Kada definisemo metod paintComponent nekog apleta, mi zapravo nadjacavamo metod definisan originalno u klasi JComponent i naslijedjen od klase JApplet
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

40. Klasa Event Adapter
Nasljedjivanje takodje daje jednu alternativnu tehniku za kreiranje klasa slusalaca
Mi smo vidjeli da klase slusalaca mogu biti kreirane implementacijom pojedinacnog interfejsa, takvih kao MouseListener
Mozemo takodje kreirati neku klasu slusalac preko prosirenja klase event adapter
Svaki interfejs slusaoca koji ima vise nego jedan metod ima odgovarajucu adapter klasu, kao sto je klasa MouseAdapter
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

41. Klasa Event Adapter
Svaka adapter klasa implementira odgovarajuceg slusaoca i daje prazne definicije metoda
Kada se izvodi klasa slusalac iz adapter klase, treba samo nadjacati metode dogadjaja koji se odnose na program
Prazne definicije za nekoristene metode ne trebaju biti definisane jer se one zadaju preko nasljedjivanja
Vidi OffCenter.java (strana 466)
Vidi OffCenterPanel.java (strana 467)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

42. Pregled Kreiranje podklasa Nadjacavanje metoda Hijerarhija klasa
Nasljedjivanje i vidljivost
Dizajniranje za nasljedjivanje
Nasljedjivanje i GUI
Klasa Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

43. Klasa Timer
Klasa Timer iz javax.swing paketa je komponenta GUI, ali nema vizuelnnnu reprezentaciju
Neki objekat tipa Timer generise dogadjaj akcije u odredjenim intervalima
Tajmeri mogu biti koristeni za upravljanje bilo kojim dogadjajima koji su bazirani na vremenskim intervalima, kao sto je animacija
Za kreiranje iluzije kretanja, mi koristimo tajmer za zamjenu scene nakon odgovarajuceg kasnjenja
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

44. Klasa Timer
Metode start i stop klase Timer startuju i zaustavljaju tajmer
Kasnjenje moze biti postavljeno koristenjem konstruktora tajmera ili koristenjem metode setDelay
Vidi Rebound.java (strana 471)
Vidi ReboundPanel.java (strana 472)
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved

45. Zakljucak U glavi 8 diskutovali smo:
Izvodjenje nove klase iz postojecih klasa
Modifikator protected
Kreiranje hijerarhije klasa
Abstraktne klase
Indirektnu vidljivost naslijedjenih clanova
Dizajn za nasljedjivanje
Hijerarhiju klasa GUI komponenti
Prosirenje adapter klasa slusalaca
Klasu Timer
© 2004 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved