1. SỞ GD & ĐT ĐIỆN BIÊN TRUNG TÂM GDTX MƯỜNG ẢNG
Bài 30 - Tiết 32
SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
(Chương trình Sinh học 10 - Hệ BTTHPT )
GIÁO VIÊN: TRẦN NGỌC SƠN
NGUYỄN THỊ BÌNH
Tháng 01/2014

2. MỤC TIÊU
- Trình bày được năm giai đoạn nhân lên của virut trong tế bào chủ.
Phân biệt được chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan.
Nêu được mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan.
Giúp học sinh hiểu biết về HIV/AIDS và có các biện pháp phòng ngừa HIV/AIDS từ đó có thái độ cư sử đúng đắn với người bị nhiễm HIV.

3. NỘI DUNG BÀI HỌC Mục 1: Giới thiệu bài mới. Mục 2: Tiến trình bài dạy.
- Hoạt động 1: Tìm hiểu chu trình sinh tan.
- Hoạt động 2: Tìm hiểu chu trình tiềm tan.
- Hoạt động 3: Mối quan hệ giữa chu trình sinh tan và tiềm tan.
- Hoạt động 4: Tìm hiểu về HIV/AIDS.
- Hoạt động 5: Luyện tập.
- Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà.

5. SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
Bài 30 - Tiết 32
SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUT TRONG TẾ BÀO CHỦ
(Chương trình Sinh học 10 )

6. I. CHU TRÌNH NHÂN LÊN CỦA VIRUT

7. 1. CHU TRÌNH SINH TAN

8. Hãy quan sát 2 đoạn băng sau và cho biết: Có thể chia chu trình nhân lên của virut thành mấy giai đoạn ? Đó là những giai đoạn nào ?

9. Chu trình nhân lên của virut động vật

10. Chu trình nhân lên của phage

11.  Chu trình nhân lên của virut gồm
5 giai đoạn:
1. Hấp phụ
2. Xâm nhập
3. Sinh tổng hợp
4. Lắp ráp
5. Giải phóng

12. Trong giai đoạn hấp phụ, virut làm gì?
GĐ1: SỰ HẤP PHỤ
Virut động vật
Phage
 Virut bám một cách đặc hiệu lên thụ thể bề mặt tế bào
Trong giai đoạn hấp phụ, virut làm gì?

13. GĐ1: SỰ HẤP PHỤ Phage Virut động vật
Gai ®u«i
Gai glyc«pr«tªin
 Nhờ có gai glycôprôtêin (virut động vật) và gai đuôi (phage) có tác dụng kháng nguyên, tương hợp với các thụ thể trên bề mặt tế bào
Virut có thể bám đặc hiệu lên loại tế bào mà nó ký sinh là nhờ yếu tố gì ?

14. Mỗi loại virut chỉ có thể kí sinh trong một loại tế bào nhất định
GĐ1: SỰ HẤP PHỤ
Virut động vật
Phage
Gai ®u«i
Gai glycôprôtêin
Mỗi loại virut chỉ có thể kí sinh trong một loại tế bào nhất định
Sự bám đặc hiệu của virut trên bề mặt tế bào có ý nghĩa gì?

15. GĐ2: XÂM NHẬP Virut động vật Phage
Phage: Enzim lizôzim phá huỷ thành tế bào để bơm axit nuclêic vào tế bào chất, vỏ nằm bên ngoài.
VRĐV: Đưa cả nuclêôcapsit vào tế bào chất, sau đó cởi vỏ để giải phóng axit Nuclêic
Quá trình xâm nhập của phage và của virut động vật khác nhau như thế nào ?

16. Virut thực hiện quá trình tổng hợp axit nuclêic và prôtêin của mình
GĐ3: SINH TỔNG HỢP
Trong giai đoạn này, virut đã tổng hợp những vật chất nào ?
Virut thực hiện quá trình tổng hợp axit nuclêic và prôtêin của mình
Nguồn nguyên liệu và enzim: do tế bào chủ cung cấp
Các nguyên liệu và enzim mà virut sử dụng có nguồn gốc từ đâu?

17.  Lắp ráp axit nuclêic vào prôtêin vỏ để tạo thành virut hoàn chỉnh.
GĐ4: LẮP RÁP
Giai đoạn này diễn ra như thế nào?
 Lắp ráp axit nuclêic vào prôtêin vỏ để tạo thành virut hoàn chỉnh.

18. Virut phá vỡ tế bào chủ để ồ ạt chui ra ngoài.
GĐ 5: GIẢI PHÓNG
Virut phá vỡ tế bào chủ để ồ ạt chui ra ngoài.
Trong giai đoạn này, hoạt động của virut như thế nào?
( Virut có hệ gen mã hoá enzim lizôzim làm tan thành tế bào vật chủ)
Bằng cách nào virut có thể phá vỡ tế bào để chui ra ngoài?

19. 2. CHU TRÌNH TIỀM TAN
Trong chu trình tiềm tan, hoạt động của virut diễn ra như thế nào? có điểm gì sai khác so với chu trình sinh tan?
 Virut gắn ADN của mình vào ADN của vật chủ và nhân lên cùng với tế bào vật chủ

20.  Khi virut nhân lên mà làm tan tế bào thì gọi là chu trình sinh tan
Chu trình tiềm tan
 Khi virut nhân lên mà làm tan tế bào thì gọi là chu trình sinh tan
 Khi ADN của virut gắn xen vào NST của tế bào mà tế bào vẫn sinh trưởng bình thường thì gọi là chu trình tiềm tan
Dựa vào hai đoạn phim trên, hãy cho biết:
Thế nào là chu trình sinh tan?
Thế nào là chu trình tiềm tan?

21. 3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CHU TRÌNH SINH TAN VÀ CHU TRÌNH TIỀM TAN
 Khi cảm ứng( chiếu tia UV…), virut đang ở trạng thái tiềm tan có thể chuyển thành trạng thái sinh tan.

23. II. HIV/ AIDS

24. HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người Virut HIV là gì ?
1. Khái niệm về HIV/ AIDS
HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người
Virut HIV là gì ?
VR HIV gây nên bệnh AIDS, với biểu hiện: Sốt kéo dài, sút cân, tiêu chảy,viêm da...
Người bị nhiễm VR HIV sẽ bị bệnh gì? Biểu hiện lâm sàng của bệnh?

25. 1. Khái niệm về HIV/ AIDS
ViRút HIV gây nhiễm và phá huỷ các tế bào của hệ thống miễn dịch
 mất khả năng miễn dịch của cơ thể (bệnh AIDS- hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người)
Tại sao ViRút HIV lại gây nên bệnh AIDS với các biểu hiện như vậy?
 các VSV khác lợi dụng cơ thể bị suy giảm miễn dịch để tấn công ( VSV cơ hội)
 Cơ thể dễ nhiễm bệnh (bệnh cơ hội)

26. 2.Các con đường lây truyền HIV
Máu
Tình dục
Mẹ truyền sang con

27. 3. Các giai đoạn phát triển của bệnh
Thời gian
kéo dài
Đặc điểm
1. Sơ nhiễm
2. Thời kỳ
không triệu chứng
3. Thời kỳ biểu hiện triệu chứng AIDS
2 tuần -3 tháng
Không có triệu chứng
Số lượng tế bào
Limphô T4 giảm dần
1-10 năm
Sau 1 đến 10 năm
Xuất hiện các bệnh cơ hội: sốt, tiêu chảy, sút cân, ung thư…  chết

28. 4. Cách phòng tránh AIDS
Hiểu biết về AIDS
Sống lành mạnh
Loại trừ tệ nạn xã hội
Vệ sinh y tế

29. Hiện nay đã có thuốc chữa được các bệnh do virut nói chung và virut HIV nói riêng chưa? Tại sao ?
Do virut kí sinh trong tế bào do đó các thuốc kháng sinh không tác động được đến virut, hoặc trước khi tiêu diệt được virut thì chính thuốc đã phá huỷ tế bào

30. Biện pháp tốt nhất để chống lại các bệnh do virut hiện nay đang được sử dụng là gì ?
Tiêm văcxin phòng bệnh định kì tại các trung tâm y tế (dại, sởi, quai bị, đậu mùa…)

31. Sau đây mời các em làm một số bài tập sau:

32. Bài 1: Trong chu trình nhân lên của Viruts trong tế bào chủ giai đoạn phóng thích chỉ có ở:
Chu trình tiềm tan B)
Chu trình sinh tan C)
Cả chu trình sinh tan và chu trình tiềm tan
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này
Câu trả lời đúng của bạn là!
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục
Your answer:
Câu trả lời đúng là:
Trả lời
Làm lại

33. Bài 2: Hãy chọn phương án đúng trong các đáp án sau đối với căn bệnh HIV/AIDS:
Người ta tìm thấy HIV trong máu, tinh dịch hoặc dịch nhày âm đạo của người nhiễm loại vi rút này. B)
Vi rút HIV lây lan qua đường hô hấp và chung bất đũa với người bị bệnh. C)
Khi xâm nhập vào cơ thể HIV tến công vào hồng cầu. D)
HIV có thể lây lan qua các vật trung gian như muỗi, bọ chét ...
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Câu trả lời của bạn là:
You answered this correctly!
Câu trả lời đúng là:
Trả lời
Làm lại
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này

34. Bài 3: Giai đoạn đã sản xuất ra Protein và nguyên liệu di truyền cho virut là:
Xâm nhập B)
Sinh tổng hợp C)
Lắp ráp D)
Giải phóng
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này
Câu trả lời của bạn:
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Câu trả lời đúng là:
Trả lời
Làm lại

35. Bài 4: Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
tế bào chủ phát triển bình thường dù khi bộ
gen của virut đã gắn vào nhiễm sắc thể của tế
sẽ phá hủy tế bào chủ sau khi lắp ráp thành vi
rút hoàn chỉnh.
là chu trình làm cho
Chu trình
là chu trình
bào chủ. Chu trình
Your answer:
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục
Câu trả lời đúng là:
Bạn trả lời đúng câu hỏi này!
Trả lời
Làm lại

36. Bài 5: Giai đoạn có sự kết hợp giữa vỏ Protein với bộ gen để tạo virut mới trong tế bào chủ là:
Xâm nhập B)
Sinh tổng hợp C)
Lắp ráp D)
Giải phóng
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục
Câu trả lời của bạn:
Câu trả lời đúng của bạn là!
Trả lời
Làm lại
Câu trả lời đúng là:

37. Bài 6: Em hãy sắp xếp để đúng trình tự các giai đoạn chu trình nhân lên của virut trong tế bào chủ:
Cột A
Cột B C
Giai đoạn 1 A.
Giải phóng E
Giai đoạn 2 B.
Sinh tổng hợp B
Giai đoạn 3 C.
Hấp phụ D
Giai đoạn 4 D.
Lắp ráp A
Giai đoạn 5 E.
Xâm nhập
Đúng - Click chuột để tiếp tục
Sai - Click chuột để tiếp tục
Câu trả lời của bạn:
Câu trả lời của bạn:
Bạn trả lời đúng!
Trả lời
Làm lại
Bạn chưa trả lời đúng câu hỏi này
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục

38. Question Feedback/Review Information Will Appear Here
Quiz
Your Score
{score}
Max Score
{max-score}
Number of Quiz Attempts
{total-attempts}
Question Feedback/Review Information Will Appear Here
Tiếp tục
Làm lại

40. H­íng dÉn tù häc: - Häc thuéc vµ n¾m ®­îc néi dung cña bµi
Lµm c¸c bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo: Bµi 31 “Virut g©y bÖnh vµ øng dông cña virut trong thùc tiÔn”

41. Tài liệu sử dụng trong bài giảng
1. Sách giáo khoa sinh học 10, sách GV sinh học 10.
2. Video clip Tuyên truyền phòng chống HIV_AIDS được Dowload ở trang Youtube.com.
3. Bài hát sử dụng trong bài giảng:
- Hoa nhip con tim - HIV Song - Singer Video Clip.