1. Major Histocompatibility complex OR
MHC

2. تاريخچه
ژن H2 در موش هاي inbred توسط snell و همكاران برروي كروموزوم 17 كشف شد .سپس دانشمنداني مثل J.Dausset,J.V Rood وهمكارانشان كشف كردند كه در سرم افرادي كه چند بار خون و يا پيوند كليه دريافت كرده اند و يا در سرم مادراني كه چند بچه زاييده اند آنتي بادي وجود دارد كه مي تواندپروتئينهاي سطح سلولهاي لكوسيت دهندگان و نيز در سطح سلولهاي پدري را شناسايي كندوبنابر اين نام اين پروتئينها را HLAگذاشتند و بعدا متوجه شدند كه توارث آللهاي ويژه HLA شاخص مهمي در پذيرش و يا رد پيوند مي باشد.در دهه هاي 60 و 70 ميلادي مشخص شد كه ژنهاي MHC اهميت اساسي درپاسخ هاي ايمني نسبت به آنتي ژنهاي پروتئيني دارندوآنها را ژنهاي پاسخ ايمني مي نامند(Immune response gene)

3. MHC وظايف اصلي سلولهايT : الف)دفاع عليه ميكروبهاي داخل سلولي
ب)فعال سازي ساير سلولها مثل سلولهاي B و ماكروفاژها
شناسايي پپتيدها بوسيله سلولهاي T و B متفاوت است
سلولهاي B آنتي ژنهاي محلول وغير محلول را شناسايي مي كنند در مقابل سلولهاي T تنها پپتيدهايي را شناسايي مي كنند كه همراه با پروتئين هاي MHC در سطح سلولهاي APC بيان مي شوند

4. MHC ژنهاي MHC پلي مرف هستند
الف)معرفي پپتيدها به سلولهاي T
ب)كنترل پاسخ ايمني نسبت به تمام پروتئينها
ج)رد پيوند
MHC كلاس I در سطح تمام سلولهای هسته دار بدن بیان می شوند و لکوسیت ها نسبت به سایر سلولها بیشترین تعداد مولکولهای MHC را در سطح خوددارند این نوع مولکولهای MHC پپتيدهاي سيتوزولي و یا پپتید های با منشاء داخلی مثل ویروسها و سرطانها را به سلولهاي Tc معرفی می کنند.
و MHCكلاس II پپتيدهاي اندوسيتوز شده و یا پپتید های بامنشاء خارجی را را به سلولهاي Th معرفي مي كند این مولکولها در سطح سلولهای APC بیان می شوند.

5. MHC-II structure

7. زنجيره بتا دو ميكروگلوبولين از كروموزوم 15 كد مي شودوبراي پايداري مولكول HLA در سطح سلول لازم است در واقع سه بخش :زنجيره آلفا ، پپتيد آنتي ژنيك و زنجيره بتا دو براي بيان پايدار مولكول HLA الزامي است
دومين 3 در كلاس I لنگرگاه CD8 ودومين 2 لنگر گاه CD4 مي باشد
مولکولهای HLA-I در سطح تمام سلولهای هسته دار بدن بیان می شوند ولی میزان بیان آنها متفاوت است.
در سطح سلولهای لنفوسیت بیشترین بیان (حدود 1% کل پروتئینهای غشایی) ولی در سطح سلولهای کبدی ، ماهیچه ،فیبروبلاست ها و برخی سلولهای عصبی بسیار پایین
برخی از نرون ها و اسپرم در برخی از مراحل تمایزی خود فاقدMHC-I می باشند.

8. مولکولهای MHC هم پپتید های خودی و هم پپتیدهای غریبه را می توانند عرضه کنند.
TCR بصورت توام بخش هایی از پپتید و بخش هایی از MHC را شناسایی می کند یعنی کمپلکس MHC-peptide را شناسایی می کند
چنانچه در فردی آلل ویژه ای ازMHC برای یک پپتید خاص وجود داشته باشد که بتواند آن را به سلول های T معرفی کند نسبت به آن پپتید پاسخ ایمنی ایجاد می شود

9. نمایش اتصال TCR با کمپلکس پپتید-MHC

10. پروتئینهای با منشاء داخل مثل پروتئینهای ویروسی و سرطانها و یا میکروبهای داخل سلولی ، متفاوت از پروتئینهای با منشاء خارج (پروتئینهایی که وارد سلول می شوند و در اندوزوم ها قرار می گیرند )عمل آوری (process) می شوند
پروتئینهایی که درداخل سیتوزول تولید می شوند همراه با MHC-I به سلولهای Tc معرفی می شوند
پروتئین های خارجی همراه با مولکولهای MHC-II به سلولهای Th معرفی می شوند

11. ارتباط HLA و بیماریها
برخی از آلل های HLA در افرادی که به یک بیماری خاص مبتلا هستند نسبت به جمعیت عمومی با فرکانس بیشتری وجود دارد.
فرکانس بیماری در افراد آلل مثبت در مقایسه با فرکانس بیماری در افراد آلل منفی را خطر نسبی یا Relative Risk می نامند که با RR نمایش می دهند.
بیماریهایی مثل : خود ایمن ، برخی از بیماریهای ویروسی ، بیماریهای سیستم کمپلمان، برخی از بیماریهای اعصاب و بیماریهای آلرژی با برخی از آلل های HLA مرتبط هستند.
درکسانیکه دارای آلل HLA-B27 می باشند 90% احتمال ابتلا به انکیلوزان اسپوندیلیت وجود دارد.
HLA-DQ2 با بیماری سلیاک مرتبط است.
HLA-B57 نقش محافظتی داشته و کنترل بیشتر ویروس HIV وباعث پیشرفت آهسته تر افراد آلوده به سمت ایدز می شود.
آلل DR2 با RR=5 با مولتیپل اسکلروز وآلل DR4 با RR=10 با آرتریت روماتوئید مرتبط است.

12. HLA and diseases

13. خلاصه
بنابراین MHC که ژنهای آن روی کروموزوم شماره 6 انسان قراردارند مولکولهای آنتی ژنی را کد میکنند که HLA نام داشته و برروی سلولهای مختلف هسته دار بدن بیان می شوند. این مولکولها همراه با پپتیدهای آنتی ژنیک با منشاء داخل و یا خارج در سطح سلول قرارگرفته و پپتید آنتی ژنیک را به سلولهای T عرضه میکنند.
در پیوندهای آلوژنیک شباهت بین HLA دهنده وHLA گیرنده هرچه بیشتر باشد ماندگاری پیوند بیشتر خواهد بود .