1. Savremena radijska industrija

2. Prvi zakoni u oblasti radio -difuzije
1912 – SAD – Zakon o radiju prema kojem Ministarstvo trgovine izdaje dozvole za korišćenje radio-frekvencija.
Novi Zakon o radiju je usvojen godine i osnovana je Federal radio commission
Federal radio commission transformisana u Federal communications commission
Od godine Communication Act utiče na monopol na tržištu.
Jedan medijski konglomerat može posjedovati osam stanica na velikim radio- difuznim tržištima i pet na malim.

3. Regulacija na savremenom tržištu
International Telecommunication Union – međunarodni nivo
SAD- Federal Communications Commission
Britanija – Office of communication
Crna Gora- Agencija za elektronske medije

4. Promjene na savremenom tržištu
Privatizacija medijskih organizacija
Liberalizacija vlasništva
Komercijalizacija
Opadanje značaja javnih servisa
Digitalizacija
Konvergencija

5. Vrste emitera Državni radio Javni radio Komercijalni Community radio
Alternativni/piratski
Nada Zgrabljić Rotar

6. Radijsko tržište u Crnoj Gori
Na crnogorskom medijskom tržištu imamo dva nacionalna javna emitera, 14 lokalnih javnih, 40 komercijalnih i 2 neprofitna.

8. Javni radio
1926 – BBC postaje javni servis transformacijom British Broadcasting Company u British Broadcasting Corporation
Javni servis je medij osnovan, finansiran i kontrolisan od strane javnosti.
“Medij bi trebao da pruža nepristrasne informacije, na osnovu kojih bi građani mogli sami da donose odluke; da predstavlja izraz nacionalnog konsenzusa u pitanjima morala i ukusa; da kvalitetu proizvoda uvijek daje prednost nad ostvarivanjem profita“.
Prvi generalni direktor radija BBC Džon Rit

9. Javni radio
Osam načela na kojima počiva javni radio
Dostupnost
Univerzalnost plaćanja
Proizvodnja i emitovanje kvalitetnog programa
Univerzalnost obraćanja
Briga za manjine
Nacionalni identitet i zajedništvo
Autonomija
Urednička sloboda
Koncept javnog radija se zasniva na univerzalnosti, različitosti, uređivačkoj nezavisnosti, društvenoj odgovornosti, kvalitetu i javnom finansiranju.
Denis McQuail

10. Crnogorski javni servis
Crna Gora je dobila odličan zakonodavni okvir koji je garantovao javnom emiteru nezavisnost godine.
Usvajanju prvih medijskih zakona prethodilo je formiranje radne grupe na čelu sa Republičkim sekretarijatom za informacije. Važnu ulogu u ovom procesu imale su međunarodne organizacije Savjet Evrope, OEBS, IREX, Evropska agencija za rekonstrukciju. Pored međunarodnih eksperata u radnoj grupi učestvovali su predstavnici Vlade, crnogorskog civilnog sektora, strukovnih udruženja, državnih i privatnih medija Nakon 11-mjeseci rada i konsultacija usvojeni su sljedeći zakoni: Zakon o medijima, Zakon o javnim radio-difuznim servisima “Radio Crne Gore” i “Televizija Crne Gore” i Zakon o radio-difuziji.

11. Zakonska regulativa
Zakon o elektronskim medijima i Zakon o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore regulišu rad javnih i komercijalnih emitera.
Član 73 Zakona o elektronskim medijima pravi razliku između nacionalnog javnog emitera čiji je osnivač država, regionalnog javnog emitera koji nastaje ujedinjavanjem više jedinica lokalne samouprave i lokalnog javnog emitera (jedinica lokalne samouprave).

12. Obaveze RTCG u pogledu programskog sadržaja
RTCG je dužna da proizvodi i emituje programske sadržaje koji društveno integrišu pojedince, grupe i zajednice; pružaju informativni, kulturni, obrazovni, naučni, sportski i zabavni program; omogućuju otvoreno i slobodno izražavanje različitih mišljenja i stavova po pitanjima od javnog interesa; emituje programe namjenjene djeci i mladima, pripadnicima manjinskih naroda, licima sa invaliditetom, socijalno ugroženima i drugim specifičnim grupama; njeguju crnogorski nacionalni i kulturni identitet, kao i kulturni i etnički identitet manjinskih naroda, podstiču crnogorsku kulturnu baštinu, odražavaju različita religijska uvjerenja u društvu; poštuju demokratske standarde i ljudska prava; promovišu vrijednosti građanskog društva; izvještavaju u skladu sa profesionalnim standardima o događajima u zemlji i svijetu; informišu javnost o životnim problemima različitih struktura društva; promovišu značaj ekologije Crne Gore; pružaju informaciju o pitanjima koja se tiču zdravlja ljudi, zaštite imovine, kulturnih dobara i životne sredine; obezbeđuju produkciju crnogorskih kinematografskih i audiovizuelnih djela; u vrijeme predizborne kampanje omogućuju ravnopravno predstavljanje političkih stranaka.
Član 9 Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore

13. Programski sadržaj za 2014. godinu

14. Finansiranje javnih emitera
Javni servis se finansira “iz dijela opštih prihoda budžeta Crne Gore, proizvodnjom i emitovanjem reklamnih sadržaja; proizvodnjom i prodajom audiovizuelnih djela (emisija, filmova, serija i dr.) i nosača zvuka i slike, koji su u interesu javnosti; iz sponzorstva programskih sadržaja; organizovanjem koncerata i drugih priredbi; iz budžeta Crne Gore; iz drugih izvora, u skladu sa zakonom”.
Član 15 Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore iz godine

15. “Budžetom Crne Gore, odnosno budžetom jedinice lokalne samouprave obezbjeđuje se dio finansijskih
sredstava za ostvarivanje Ustavom i zakonom zajemčenih prava građana na informisanje, bez
diskriminacije, po osnovu programskih sadržaja koji su značajni za:
1) ostvarivanje prava na javno informisanje i obavještavanje građana Crne Gore, ostvarivanje prava
pripadnika manjinskih naroda u Crnoj Gori i pripadnika drugih manjinskih nacionalnih zajednica i
crnogorskih zajednica u inostranstvu,
2) ostvarivanje ljudskih i političkih prava građana i unaprjeđivanje pravne i socijalne države i civilnog
društva;
3) razvoj kulture, nauke, obrazovanja i umjetnosti;
4) očuvanje crnogorskog nacionalnog i kulturnog identiteta i kulturnog i etničkog identiteta manjinskih
naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica;
5) podsticanje kulturnog stvaralaštva;
6) informisanje lica oštećenog sluha i vida”.
Član 76 Zakona o elektronskim medijima

16. Oglašavanje
Član 92 Zakona o elektronskim medijima propisuje da trajanje oglašavanja kod javnih emitera ne smije prelaziti šest minuta po satu emitovanog programa, odnosno devet minuta oglasa i telešopinga po satu. Prema članu 93 komercijalnim emiterima je dozvoljeno oglašavanje u trajanju od devet minuta po satu, odnosno 12 minuta oglasa i telešopinga.

17. Prihodi javnog servisa
Izvor:
Prihodi javnog servisa
Prihodi
Budžet
Ministarstvo kulture
Marketing
Ostali prihodi
2012
2013
2014
2015

18. Izmjene Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore
Prema članu 16 Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore iz godine država se obavezuje da izdvaja 1.20 posto iz budžeta na godišnjem nivou u cilju finansiranja RTCG.
U oktobru godine Ministarstvo kulture je pokrenulo javnu raspravu o izmjenama Zakona o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore. Nacrtom je predviđena izmjena člana 16 stav 1 koji bi glasio “Iz budžeta Crne Gore za ostvarivanje osnovne djelatnosti RTCG preusmjeravaju se sredstva na godišnjem nivou u visini od 0,3 odsto BDP (bruto domaćeg proizvoda), čiju procjenu utvrđuje Vlada usvajanjem smjernica makroekonomske i fiskalne politike.“

19. Organi uprave
Zakon o javnim radio-difuznim servisima Crne Gore propisuje obaveze generalnog direktora, direktora RCG, direktora TVCG.
Organi uprave RTCG su Savjet RTCG i Generalni direktor.
Savjet zastupa interese javnosti i ima 9 članova.

20. Organi uprave
Preporuke Savjeta Evrope koje se tiču imenovanje organa uprave
“postoje jasni kriterijumi za imenovanja koja su ograničena i u direktnoj su vezi sa ulogom i ovlašćenjima javnih medijskih servisa;
imenovanja se ne mogu koristiti za ostvarivanje političkog ili drugog uticaja na rad javnih medijskih servisa;
imenovanja se vrše na tačno određen mandat koji je moguće skratiti samo u ograničenim i pravno definisanim okolnostima;
u skladu sa standardima Savjeta Evrope, zastupljenost muškaraca i žena u tijelima odlučivanja treba da bude uravnotežena”.

21. “Kandidate za članove Savjeta predlažu:
1) univerziteti u Crnoj Gori, za jednog člana;
2) Crnogorska akademija nauka i umjetnosti i Matica crnogorska, za jednog člana;
3) nacionalne ustanove kulture i nevladine organizacije iz oblasti kulture, za jednog člana;
4) Privredna komora Crne Gore i udruženje poslodavaca koje je zastupljeno u Socijalnom savjetu, za jednog člana;
5) nevladine organizacije iz oblasti medija, osim udruženja emitera, za jednog člana;
6) nevladine organizacije iz oblasti zaštite ljudskih prava i sloboda, koje se bave ostvarivanjem i zaštitom: nacionalne, rodne i ukupne ravnopravnosti; prava na zdravu životnu sredinu; prava potrošača; prava lica sa invaliditetom ili prava na obrazovanje i socijalnu zaštitu, za dva člana;
7) sindikat koji je zastupljen u Socijalnom savjetu, za jednog člana;
8) Crnogorski olimpijski komitet i Crnogorski paraolimpijski komitet, za jednog člana”.
Član 28 Zakona o javnim radio- difuznim servisima Crne Gore

22. Članovi Savjeta ne mogu biti:
“1) poslanici i odbornici;
2) lica koja bira, imenuje ili postavlja Skupština, Predsjednik Crne Gore i Vlada;
3) zaposleni u R TCG;
4) funkcioneri političkih stranaka (predsjednici stranaka, članovi predsjedništva, njihovi zamjenici, članovi izvršnih i glavnih odbora, kao i drugi stranački funkcioneri);
5) lica koja, kao vlasnici udjela, akcionari, članovi organa upravljanja, članovi nadzornih organa, zaposleni i sl., imaju interesa u pravnim licima koja se bave proizvodnjom radio i televizijskog programa, tako da bi članstvo takvog lica u Savjetu moglo da dovede do sukoba interesa;
6) lica koja su pravosnažno osuđena za krivično djelo protiv službene dužnosti, krivično djelo korupcije, prevare, krađe ili drugo krivično djelo koje ga čini nedostojnim za obavljanje javne funkcije, bez obzira na izrečenu sankciju, ili su pravosnažno osuđena za neko drugo krivično djelo na kaznu zatvora u trajanju dužem od šest mjeseci, u periodu dok traju posljedice osude;
7) lica koja su bračni drugovi lica navedenih u ovom članu ili se sa njima nalaze u srodstvu i to u prvoj liniji”.
Član 26 Zakona o javnim radio -difuznim servisima Crne Gore

23. Community radio Radio zajednice funkcioniše na sljedeći način:
Zapošljava volontere
Vlasnici su lokalno stanovništvo, lokalne organizacije, jedinica lokalne samouprave
Finansira se na osnovu dobrovoljnih priloga
Bez oglašavanja
Radio kontroliše lokalno stanovništvo
Publika je najčešće iz same lokalne zajednice
Zastupa interese običnih građana

24. Piratski radio
Radio Normandie i Radio Luxembourg – 30-tih godina XX vijeka
Radio Caroline – 1964
Savremene piratske stanice često krše zakon.